Ήταν στήριγμα πτωχών και υπερασπιστής αδυνάτων, δίκαιος και γενναιόδωρος απέναντι στους πολυπληθείς υπηρέτες του και τους δούλους του. Στην Ορθοδοξία, ο Ιώβ θεωρείται ως «προεικόνιση» του «πάσχοντος Χριστού», και για τον λόγο αυτό το βιβλίο του διαβάζεται στους ναούς την Μεγάλη Εβδομάδα.
 |
| Ο Ιώβ, πίνακας του Λεόν Μπονά |
Ο Ιώβ (εβραϊκά אִיּוֹב , αραβικά أَيُّوبٌ, ʾAyyūb) ήταν βιβλικό πρόσωπο της Παλαιάς Διαθήκης που φέρεται να έζησε περίπου στους χρόνους των Πατριαρχών, στην Αυσίτιδα χώρα, μεταξύ Ιδουμαίας και Αραβίας. Είχε αραμαϊκή καταγωγή, όπως όλοι οι κάτοικοι της Αυσίτιδας.
Περί του Ιώβ, της καταγωγής του, του βίου του, της δοκιμασίας και τελικά της επιβράβευσης αυτού αναφέρονται στο ομώνυμο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, που αποτελεί και τη μοναδική πηγή.
Εἰ καὶ θανών, ἄληστος ἀνδρείας πέτρα,
Καὶ πῶς Ἰὼβ κρύψει σε τῇ λήθης πέτρᾳ;
Ἕκτῃ Ἰὼβ πολύτλαν θανάτου τέλος ἀμφεκάλυψε.
Ιστορία
Σύμφωνα με το ομώνυμο βιβλίο, ο Ιώβ ήταν πολύ πλούσιος αλλά και ευσεβής, ενάρετος και δίκαιος. Η οικία του ήταν ανοικτή σε κάθε ξένο. Επιδείκνυε στοργή προς κάθε στερούμενο, πάσχοντα και αδικούμενο, παρέχοντας στοργή και συμπαράσταση. Ήταν «οφθαλμός τυφλών, πους δε χωλών», στήριγμα πτωχών και υπερασπιστής αδυνάτων, δίκαιος και γενναιόδωρος απέναντι στους πολυπληθείς υπηρέτες του και των δούλων του (κθ΄ 12-17). Στοργικός οικογενειάρχης, είχε αναθρέψει δέκα παιδιά, επτά γιους και τρεις κόρες, που όταν επέστρεφαν από διασκέδαση, ανταλλάσσοντας μεταξύ τους επισκέψεις, ο Ιώβ προσέφερε θυσίες στον Θεό για να τα προφυλάξει από τυχόν αμαρτίες που μπορεί στο μεταξύ να είχαν διαπράξει.
Απολάμβανε ιδιαίτερο σεβασμό από τους συμπολίτες του που όταν τον άκουγαν τον μακάριζαν για τη σοφία του γενόμενοι "περιχαρείς". Είχε μέγα πλήθος από ζώα, 7.000 πρόβατα, 3.000 καμήλες, 500 ζεύγη βοδιών, μια αγέλη θηλυκών όνων και ένα πλήθος βοσκών και επιστατών. "Βούτυρο έτρεχε όπου αυτός περνούσε και στο γάλα λούζονταν τα βοσκοτόπια του". Φέρεται να ήταν γενικά από τους πλουσιότερους και τους πλέον διακεκριμένους ανθρώπους των ανατολικών χωρών ζώντας ως άρχοντας μεταξύ των ανθρώπων της εποχής και ως βασιλεύς "εν μέσω στρατεύματος" των υπηρετών και δούλων του (κθ΄ 6-25).
Συνδιαλλαγή Γιαχβέ - Σατανά
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά τα καλά και ωραία για τον Ιώβ, που εκ της περιγραφής διαφαίνεται λογικά ότι πρέπει να ήταν στη πραγματικότητα βασιλιάς που συγκέντρωνε όλες τις παραπάνω ιδιότητες στο βασίλειό του, στο ομώνυμο βιβλίο, που υπόψη χαρακτηρίζεται και αυτό θεόπνευστο όπως και τα άλλα της Π..Δ.., γίνεται μνεία της ακόλουθης συνδιαλλαγής του Γιαχβέ με τον Σατανά
Κάποια μέρα παρουσιάστηκαν οι Άγγελοι του Θεού ενώπιον του Κυρίου τους (Γιαχβέ) μεταξύ των οποίων ήταν και ο διάβολος όπου βλέποντάς τον ο Γιαχβέ τον ρώτησε:
- Από πού έρχεσαι;
- Αφού περπάτησα όλη τη Γη επέστρεψα εδώ στον Ουρανό, απάντησε εκείνος.
- Έστρεψες τουλάχιστον την προσοχή σου στο δούλο μου Ιώβ για να ιδείς ότι δεν υπάρχει άλλος άνθρωπος στη Γη τόσο άμεμπτος, ακέραιος και ευσεβής; τον ρώτησε στη συνέχεια ο Γιαχβέ. Κι εκείνος ανταπάντησε:
- Μήπως δωρεάν και χωρίς αμοιβές είναι ευσεβής, με τόσες ευλογίες (πλούτη) που του έχεις δώσει; Όχι βέβαια! Αφαίρεσέ του όλα αυτά και τότε θα δεις πως θα σε βλαστημήσει κατά πρόσωπο!
Τότε ο Γιαχβέ όλως παραδόξως αντί να κολάσει την αυθάδεια του Σατανά, στοιχηματίζει μαζί του λέγοντάς του.
- Ιδού όλα όσα έχει τα παραδίδω στην εξουσία σου. Αυτόν όμως τον ίδιον δεν θα τον αγγίξεις ούτε κατ΄ ελάχιστο.(α΄ 6-12)
Πόλεμος δοκιμασιών
Έτσι κάτω από αυτές τις συνθήκες της απερίγραπτης συκοφαντίας του Σατανά αλλά και της ανοχής και «φαινομενικής» απουσίας του Γιαχβέ περιγράφεται στη συνέχεια μια ασύλληπτη οδύνη πόνου και ψυχικού σπαραγμού σ΄ ένα σπονδυλωτό πόλεμο «δοκιμασιών» του Ιώβ όπου η τραγωδία και η συμφορά επεκτεινόμενες εμφανίζονται στην εντονότερη μορφή τους με αποκορύφωση την απώλεια της υγείας του, παρά την εντολή του Γιαχβέ.
Κάποια μέρα λοιπόν που τα παιδιά διασκέδαζαν στο σπίτι του μεγαλύτερου αδελφού τους φθάνει ένας αγγελιαφόρος στον Ιώβ και του αναφέρει ότι κάποιοι ληστές αφού έσφαξαν τους δούλους βοσκούς του άρπαξαν τα ζεύγη των βοδιών και τους θηλυκούς όνους και μόνο αυτός σώθηκε της καταστροφής, Πριν τελειώσει όμως το λόγο του φθάνει άλλος αγγελιαφόρος που ανήγγειλε στον Ιώβ ότι φωτιά έπεσε από τον ουρανό και κατέκαψε όλα τα πρόβατα και τους βοσκούς αυτών και μόνο αυτός σώθηκε. Πριν και αυτός ολοκληρώσει φθάνει έτερος που ανήγγειλε ότι έφιπποι ληστές κατά ομάδες περικύκλωσαν τα κοπάδια των καμήλων τις οποίες και άρπαξαν φονεύοντας όλους τους δούλους και βοσκούς που τις φύλαγαν στο σημείο αυτό φθάνει τέταρτος που ανήγγειλε το τραγικότερο. Σφοδρός άνεμος άρπαξε τη στέγη της οικίας στην οποία διασκέδαζαν τα παιδιά του Ιώβ με συνέπεια να ταφούν όλα κάτω από τα ερείπια. (α΄ 13-19)
Τότε ο Ιώβ σηκώθηκε και σκίζοντας τα ιμάτιά του και κουρεύοντας τα μαλλιά του έπεσε στο έδαφος κραυγάζοντας «γυμνός εξήλθα από την κοιλιά της μάνας μου και γυμνός θα απέλθω από τον κόσμο αυτό. Ο κύριος έδωσε τα δώρα του και ο ίδιος τα αφαίρεσε. Ας είναι δοξασμένο το όνομά του στους αιώνες» (είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον εις τους αιώνας). Και όμως ο Ιώβ δεν εξανέστη κατά του Κυρίου (α΄ 20), όλες δε αυτές οι συμφορές ήταν …. η πρώτη δοκιμασία ….
Σαν να μη έφθαναν αυτά, ο Ιώβ προσβλήθηκε στη συνέχεια από φοβερή μολυσματική ασθένεια, (κάτι σαν λέπρα) και γέμισε από πληγές, ζώντας πλέον έξω από τα τείχη της πόλης του. Παρόλα αυτά δεν παραπονέθηκε στον Θεό και υπέμεινε, παρότι εμφανίζεται να λέει σε τρεις φίλους, που είχαν έρθει κοντά του για να τον παρηγορήσουν, ότι αδίκως πάσχει και είναι αθώος.
Ως ανταμοιβή για την υπομονή του, που έμεινε παροιμιώδης, αφού στην ελληνική γλώσσα υπάρχει η έκφραση «ιώβειος υπομονή», ο Ιώβ αποκαταστάθηκε από τον Θεό στην αρχική του κατάσταση υγείας και ευδαιμονίας, και μάλιστα με μεγαλύτερα πλούτη: Απέκτησε πάλι επτά γιους και τρεις θυγατέρες, καθώς και τα διπλάσια ζώα, και έζησε μετά τη δοκιμασία αυτή 140 χρόνια. Πέθανε σε ηλικία 248 ετών, αφού πρώτα είδε τα τρισέγγονά του.
Αναφορές
Εκτός από το ομώνυμο βιβλίο, ο Ιώβ αναφέρεται στη Βίβλο ως υπόδειγμα δικαιοσύνης, στα βιβλία Ιεζεκιήλ (ιδ΄14,20), όπου κατατάσσεται μεταξύ των μεγάλων ανδρών της Παλαιάς Διαθήκης, του Νώε και του Δανιήλ, στο Σοφία Σειράχ (β΄12,15, μθ΄9), ενώ στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται ως υπόδειγμα υπομονής στην Επιστολή του Ιακώβου (ε΄11). Με ιδιαίτερη επίσης ευλάβεια αναφέρεται στην εβραϊκή παράδοση και στη μετέπειτα εκκλησιαστική φιλολογία. Στην Ορθοδοξία, κάποιοι Πατέρες της Εκκλησίας θεώρησαν τον Ιώβ ως «προεικόνιση» του «πάσχοντος Χριστού», και για τον λόγο αυτό το βιβλίο του διαβάζεται στους ναούς τη Μεγάλη Εβδομάδα, π.χ. το τελευταίο τμήμα του επιλόγου στον «Εσπερινό της Αποκαθήλωσης» το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής. Ο Ιώβ είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 6 Μαΐου («Ιώβ του πολυάθλου»), καθώς και του Λουθηρανισμού. Τέλος σημειώνεται ότι ο Ιώβ θεωρείται προφήτης του Ισλάμ, αναφερόμενος στο Κοράνι.
Απόψεις
Σύμφωνα πάντως με ορισμένους μελετητές των Γραφών, Ιουδαίους και Χριστιανούς, όπως ο Σιμόν μπεν Λακίς (Shimon ben Lakish) (περ.200 μ.Χ.), ο Ιώβ δεν ήταν πραγματικό πρόσωπο, αλλά δημιούργημα προφήτη που χρησιμοποίησε ένα φανταστικό πρόσωπο για να μεταφέρει στον λαό ένα θεϊκό μήνυμα.
Ὡς τῆς ἀνδρείας ἀκαθαίρετος πύργος, τᾶς τοῦ Βελίαρ ἀπεκρούσω ἑφόδους, καὶ ἀκλινὴς διέμεινας σοφὲ ἐν πειρασμοίς, ὅθεν χαρακτῆρα σε, ἀρραγοῦς καρτερίας, καὶ λαμπρὸν ὑπόδειγμα, ἀρετῶν οὐρανίων, ἡ Ἐκκλησία μέλπει σε Ἰώβ, λαμπρυνομένη, τοὶς σοὶς προτερήμασι.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Τοῦ δικαίου σου Ἰώβ τὴν μνήμην, Κύριε, ἑορτάζοντες, δι᾽ αὐτοῦ σὲ δυσωποῦμεν· Σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ὡς ἀληθὴς καὶ δίκαιος, θεοσεβὴς καὶ ἄμεμπτος, ἡγιασμένος τε ὤφθης πανένδοξε, Θεοῦ θεράπον γνήσιε· καὶ ἐδίδαξας κόσμον, ἐν τῇ σῇ καρτερίᾳ Ἰώβ πολύαθλε· ὅθεν πάντες τιμῶντες, ὑμνοῦμέν σου τὸ μνημόσυνον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αβαγνον