Λουδοβίκος ΙΔ΄, ο "βασιλιάς Ήλιος"

Σημάδεψε ανεξίτηλα όλον τον 17ο αιώνα, και γι'αυτό ο αιώνας αυτός ονομάζεται συχνά Μεγάλος Αιώνας (Grand Siècle), ή Αιώνας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, και θεωρείται ανάλογος του χρυσού αιώνα του Περικλή της αρχαίας Αθήνας.Υποστήριξε σπουδαίους συγγραφείς, ζωγράφους και αρχιτέκτονες, γι' αυτό επάξια θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους μαικήνες της τέχνης και του πολιτισμού στην ιστορία της Ευρώπης. Ο γαλλικός κλασικισμός έφτασε στο ζενίθ του κατά τη βασιλεία του, και ο γαλλικός πολιτισμός απέκτησε τέτοιο κύρος, ώστε τους επόμενους αιώνες η γαλλική γλώσσα ομιλείτο από την ελίτ της ευρωπαϊκής κοινωνίας. 

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ από τον Υασέντ Ριγκώ (1701)

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ (Louis XIV, 5 Σεπτεμβρίου 1638 - 1 Σεπτεμβρίου 1715), γνωστός και ως «βασιλιάς Ήλιος», ήταν βασιλιάς της Γαλλίας και της Ναβάρρας από το 1643 έως το θάνατό του το 1715. Η βασιλεία του επηρέασε σημαντικά τη Γαλλία αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη.

Ι. Παιδική ηλικία

Ήταν γιος του Λουδοβίκου ΙΓ΄ και της Άννας της Αυστρίας. Όταν πέθανε ο πατέρας του, o Λουδοβίκος ήταν μόλις πέντε ετών, και έτσι την κηδεμονία ανέλαβε ο καρδινάλιος Μαζαρίνος μαζί με την μητέρα του την Άννα της Αυστρίας. Η παιδική ηλικία του νεαρού Λουδοβίκου ξεδιπλώνεται μέσα σε ένα δραματικό κλίμα, το οποίο επηρέασε βαθιά τον χαρακτήρα του και την προσωπικότητά του. Τότε αναζωπυρώθηκαν οι αντιδράσεις εναντίον του βασιλικού περιβάλλοντος και σημειώθηκαν πολλές εξεγέρσεις. Οι εξεγέρσεις αυτές των ευγενών εναντίον του βασιλικού καθεστώτος αλλά και της φορολογίας άρχισαν το 1648 και κράτησαν μέχρι το 1653. Παρόλα αυτά η περίοδος αυτή των εξεγέρσεων είχε μια απρόβλεπτη συνέπεια: το κύρος του βασιλικού θεσμού ενισχύθηκε και οι αστοί συσπειρώθηκαν γύρω από το βασιλιά.

Εκπαίδευση

Ο καρδινάλιος Μαζαρίνος ενδιαφέρθηκε σε μεγάλο βαθμό και για την εκπαίδευση του νεαρού βασιλιά. Όμως, παρά τις προσπάθειες πολλών δασκάλων να του μάθουν λατινικά, ιστορία, ιταλικά, σχέδιο και μαθηματικά, ο Λουδοβίκος δεν έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον. Ως λάτρη της τέχνης, όμως, του άρεσε η ζωγραφική, η αρχιτεκτονική, η μουσική, και ειδικά ο χορός, ο οποίος στην εποχή του ήταν ένα σημαντικό συστατικό της εκπαίδευσης ενός ευγενούς. Λέγεται ότι χόρευε δύο ώρες την ημέρα καθημερινά. Επίσης λάτρευε το κυνήγι και την ιππασία.

ΙΙ. Η πολιτική του

Συγκέντρωση της εξουσίας

Στις 7 Ιουνίου 1654 ο Λουδοβίκος στέφθηκε βασιλιάς της Γαλλίας. Η ουσιαστική όμως κυβέρνηση της χώρας άρχισε το 1661, όταν πέθανε ο καρδινάλιος Μαζαρίνος. Ο Λουδοβίκος τότε ήταν 22 ετών και δήλωσε σε όλους τους υπουργούς και τους συμβούλους του ότι θα κυβερνήσει μόνος του. Λέγεται μάλιστα ότι είπε την περίφημη φράση: "Το κράτος, είμαι εγώ" (L'État, c'est moi). Μείωσε πολύ την δύναμη των κοινοβουλίων και των δημοκρατικών, ενώ παράλληλα ύψωσε τον βασιλικό θεσμό πάνω από τους νόμους και αποτελεί τον χαρακτηριστικότερο εκπρόσωπο της απολυταρχίας όχι μόνο του 17ου αιώνα, αλλά και όλου του κόσμου. Πίστευε ότι είναι ο εκπρόσωπος του Θεού στη Γη, ότι είναι το επίκεντρο του κόσμου.

Η εξολόθρευση του Φουκέ

Με τον θάνατο του Μαζαρίνου, στις 9 Μαρτίου 1661, το πρώτο βήμα που κάνει ο Λουδοβίκος είναι να μειώσει τις αρμοδιότητες, και στη συνέχει να καταργήσει, τον θεσμό του Πρωθυπουργού και να πάρει προσωπικά τα ηνία της διακυβέρνησης του γαλλικού βασιλείου. Έξι μήνες μετά, στις 5 Σεπτεμβρίου 1661, ημέρα που έγινε 23 ετών, ακολουθώντας τις συμβουλές του Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ, διέταξε να συλλάβουν τον Νικολά Φουκέ (Nicolas Fouquet), ο οποίος ήταν τότε υπουργός των οικονομικών. Παράλληλα, ο Λουδοβίκος μείωσε και τις αρμοδιότητες του υπουργού οικονομικών. Ο Νικολά Φουκέ υπήρξε όμως ικανός υπουργός οικονομικών, και χάρη σε αυτόν η Γαλλία κατάφερε να ξεπεράσει από τη δίνη της οικονομικής καταστροφής που είχε επιφέρει ο Τριακονταετής Πόλεμος. Ο βασιλιάς όμως είχε ανάγκη να πάρει όλη την εξουσία στο πρόσωπό του και να μην αφήσει σε κανέναν άλλον δικαιώματα εξουσίας, παρά μόνο στον εαυτό του.

Μετά από τρία χρόνια, τη θέση του Φουκέ αναλαμβάνει ο εξίσου ικανός Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ.

Μεγάλες μεταρρυθμίσεις

Η πρώτη περίοδος της βασιλείας του Λουδοβίκου σημαδεύτηκε από μεγάλες διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Είναι η πρώτη φορά που τα καθήκοντα του ανώτερου δικαστή τα παίρνει ο βασιλιάς, ενώ επίσης και τα ανώτερα διοικητικά καθήκοντα τα παίρνει ο Λουδοβίκος. Ενώ καγκελάριος, αυτός δηλαδή που είχε τα ανώτερα δικαστικά καθήκοντα, επρόκειτο να είναι ο Φρανσουά-Μισέλ Λε Τελιέ (François-Michel Le Tellier), τη θέση του κατέλαβε ο ίδιος ο βασιλιάς, και ο Λε Τελιέ ασχολήθηκε με τα στρατιωτικά θέματα. Ο Λουδοβίκος δημιούργησε τον "Λουδοβίκειο Κώδικα" (Code Louis) το 1667, που ήταν ένα είδος αστικού κώδικα, τον "Εγκληματικό Κώδικα" (Code Criminel) το 1670, το έδικτο σχετικά με το ναυτικό το 1669, και την συνθήκη εμπορίου το 1673.

ΙΙΙ. Οικονομική πολιτική

Την διαχείριση των οικονομικών την ανέθεσε στον Κολμπέρ, τον ανώτερο υπουργό του, και κατά τη διάρκεια τής βασιλείας τού Λουδοβίκου η Γαλλία έγινε η πιο ισχυρή οικονομικά χώρα τής Ευρώπης. Ο Κολμπέρ ήταν οπαδός τού μερκαντιλισμού και άσκησε μονοπώλιο. Δεν επέτρεπε τα προϊόντα από το εξωτερικό να εισέλθουν στις γαλλικές αγορές, ενώ ταυτοχρόνως εξασφάλισε διαθέσιμες αγορές για την πώληση γαλλικών προϊόντων στις αποικίες, δηλαδή στον Καναδά, στην Ινδονησία και στην Αφρική. Επίσης προστέθηκαν στους ήδη υπάρχοντες φορείς άλλοι δύο οι οποίοι, σε συνδυασμό με τα προηγούμενα οικονομικά μέτρα, έφεραν σημαντικά έσοδα στα ταμεία του κράτους. Την ίδια εποχή η Γαλλία διέθετε έναν από τους ισχυρότερους στόλους τού κόσμου καθώς και η αναδιοργάνωση τού βασιλικού ναυτικού ανατέθηκε στον Κολμπέρ. Εκατοντάδες νέα πλοία κατασκευάστηκαν και νέα λιμάνια χτίστηκαν. Το γαλλικό ναυτικό ήταν συγκρίσιμο ακόμη και με το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό.

Προσωπογραφία του Λουδοβίκου ΙΔ΄ (1660-1670)

Ο Κολμπέρ πήρε τα ακόλουθα μέτρα:

• Δημιούργησε μεγάλες βιοτεχνίες οι οποίες άνηκαν στο κράτος και ελάττωναν κατά πολύ τις εισαγωγές, πράγμα πολύ βασικό στον μερκαντιλισμό. Μαζεύει τους καλύτερους εργάτες και τεχνίτες της Ευρώπης να δουλέψουν στην Γαλλία για να παραχθούν προϊόντα με την καλύτερη δυνατή ποιότητα και έτσι πιο εύκολα να πωληθούν.
• Για να διευκολύνει το εμπόριο βελτιώνει τις υποδομές φτιάχνοντας καλύτερους δρόμους και σημαντικά λιμάνια. Αναπτύσσει τον εμπορικό στόλο για να πουλάει τα αγαθά, και τον Βασιλικό στόλο για να προστατεύει τον εμπορικό από τυχόν επιθέσεις.
• Δημιουργεί πολλές αποικίες καθώς και εταιρείες εμπορίου, όπως η Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών.

Το ναυτικό

Όταν πέθανε ο Μαζαρίνος, η κατάσταση του γαλλικού ναυτικού ήταν απελπιστική. Περίπου 12 πλοία υπήρχαν. Την ίδια περίοδο το αγγλικό ναυτικό μετρούσε πάνω από 150 πλοία και ο στόλος της Ολλανδίας αποτελούνταν από 84 πλοία.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ από το 1662 άρχισε να βελτιώνει το γαλλικό ναυτικό σε συνεργασία με τον Κολμπέρ. Δημιουργεί έναν στόλο εμπορικό και έναν πολεμικό. Θέλει ο ναυτικός στρατός να γίνει εξίσου ισχυρός όπως και ο στρατός ξηράς.

Το 1669 ονομάζει τον Κολμπέρ Υπουργό Ναυτιλίας. Από δω και στο εξής ο Κολμπέρ βάζει μαζί με τον γιο του τα δυνατά τους για τη δημιουργία του επιθυμητού στόλου.

Ο πρωταρχικός στόχος είναι ο γαλλικός στόλος να περιλαμβάνει 120 πλοία από τα οποία τα 72 με περισσότερα από 50 κανόνια. Όταν απεβίωσε ο Κολμπέρ το 1683το Βασιλικό Ναυτικό περιλάμβανε 117 πλοία, 1200 αξιωματικούς και 52.000 ναύτες. Από το 1661 ως τον θάνατο του Λουδοβίκου το 1715 κατασκευάστηκαν συνολικά 381 πλοία.

Αποικίες

• Το 1654 η Νέα Γαλλία (η Ακαδία και ο Καναδάς) γίνονται γαλλική αποικία για τις πολλές πρώτες ύλες που παρέχουν.
• Το 1659 αποικίζεται η Σενεγάλη και συγκεκριμένα ένα μικρό νησί στις ακτές. Η χώρα θα ενσωματωθεί στην Εταιρεία της Σενεγάλης το 1673 για την μεταφορά μαύρων σκλάβων.
• Το 1665 ο Λουδοβίκος ιδρύει την Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών με έδρα τη Μαδαγασκάρη.Την ίδια χρονιά ο Κολμπέρ αγοράζει το νησί του Αγίου Μαυρικίου στον Ινδικό ωκεανό.
• Το 1677 η Γαλλική Γουιάνα αγοράζεται από τους Ολλανδούς.
• Το 1682 δημιουργείται η πρώτη αποικία στον Μισσισσιππή και αργότερα ολόκληρη εκείνη η περιοχή ονομάζεται Λουιζιάνα προς τιμή του Βασιλιά-Ήλιου.
• Το 1697 παραχωρείται στην Γαλλία το δυτικό τμήμα της σημερινής Αϊτής στην Καραϊβική Θάλασσα.

Ο Μαύρος Κώδικας

Τον Μάρτιο του 1685, ο Λουδοβίκος έθεσε σε ισχύ τον Μαύρο Κώδικα, δηλαδή την απόλυτη χρήση των σκλάβων για οποιεσδήποτε δουλειές. Πριν τον Μαύρο Κώδικα, οι σκλάβοι θεωρούνταν κινητά αντικείμενα, όπως για παράδειγμα μια καρέκλα, ενώ με τον Κώδικα τους δίνεται το περιορισμένο όμως δικαίωμα κάποιας ιδιοκτησίας, περιορισμένο αλλά υπαρκτό, το δικαίωμα σωστής μεταχείρισης από τους αφέντες τους και πολύ λίγα ακόμη δικαιώματα.

IV. Εξωτερική πολιτική

Ο Λουδοβίκος επιδίωκε συνεχώς να αυξήσει την δύναμη της Γαλλίας και ταυτόχρονα να μειώσει την δύναμη και την πολιτική ισχύ των άλλων κρατών της Ευρώπης Τα μισά χρονιά της βασιλείας του τα πέρασε σε εμπόλεμη κατάσταση. Η Γαλλία έγινε η πιο ισχυρή στρατιωτικά χώρα, με πάνω από 300.000 στρατιώτες διαθέσιμους στην υπηρεσία του μεγάλου μονάρχη.

Το 1667, εισέβαλε στις Κάτω Χώρες και στο Βέλγιο με την πρόφαση ότι χρησιμοποιούσε τα δικαιώματα που του παρέχονταν από το γάμο του με τη Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας, κόρη του βασιλιά της Ισπανίας. Μέχρι το 1668 είχε καταφέρει να κερδίσει 11 επαρχίες στο Βέλγιο και στην Φλάνδρα. Το 1672 όμως συνέχισε αυτόν τον πόλεμο και στην ειρήνη της Νιμέγης το 1678 κέρδισε ακόμη μια επαρχία στα βορειοανατολικά της χώρας. Η Γαλλία είχε γίνει η μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της Ευρώπης.

Οι πόλεμοι συνεχίστηκαν, όταν το 1689 η συνομοσπονδία της Αυγούστας συμμάχησε με την Αγγλία και προσπάθησαν να εμποδίσουν τον Λουδοβίκο να προσαρτήσει στη Γαλλία περιοχές της Λωρραίνης και της Αλσατίας. Μετά από οκτώ χρόνια πολέμου, η Γαλλία αναγκάστηκε να υπογράψει ειρήνη, με την οποία έχανε όλες τις περιοχές στην Αλσατία και στη Λωρραίνη εκτός από το Στρασβούργο. Τα ταμεία του κράτους ήταν άδεια, καθώς ο πόλεμος αυτός ήταν πολύ δαπανηρός και διήρκεσε μέχρι το 1697.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1674 στο Μπεζανσόν

Λουδοβίκος ο φιλοπόλεμος

Στον Βασιλιά Ήλιο άρεσε πολύ ο πόλεμος. Τον έβλεπε σαν ένα μέσο για να επιβάλλει την κυριαρχία της Γαλλίας στην Ευρώπη και όχι μόνο. Έτσι έχουμε:

• από το 1667 ως το 1668 τον πόλεμο της Μεταβίβασης
• από το 1672 ως το 1678 τον πόλεμο της Ολλανδίας, ο οποίος τελείωσε με την συνθήκη της Νιμέγης
• από το 1688 ως το 1697 τον Εννεαετή πόλεμο
• και τέλος από το 1701 ως το 1712 τον Πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής, ο οποίος κόστισε πολύ στην Γαλλία.

Παρόλα τα έξοδα αυτοί οι πόλεμοι μεγάλωσαν κατά πολύ την Γαλλία σε έκταση. Η Αλσατία, η Φλάνδρα, το Μετς, το Ρουσσιγιόν και πολλές άλλες περιοχές που ανήκουν σήμερα στο γαλλικό κράτος κατακτήθηκαν τότε από τον Λουδοβίκο. Για να καλυφτούν τα έξοδα για τους πολλούς πολέμους του Λουδοβίκου επιβλήθηκαν βαριοί φόροι στο γαλλικό λαό αλλά και στους ευγενείς. Προς το τέλος της βασιλείας του η Γαλλία αρχίζει να χάνει σταδιακά την κυρίαρχη θέση που κατείχε στην Ευρώπη όλα αυτά τα χρόνια, καθώς η Μεγάλη Βρετανία αναπτύσσεται σε υπερδύναμη και σημαντικό ανταγωνιστή της Γαλλίας.

V. Θρησκευτική πολιτική

Θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις

Ο Λουδοβίκος, υπέρμαχος του γαλλικανισμού, δηλαδή μια Γαλλίας αυστηρά καθολικής αλλά ανεξάρτητη του πάπα. Στις 13 Δεκεμβρίου 1660, ανακοινώνει στο κοινοβούλιο πως είναι αποφασισμένος να εξαλείψει τον ιανσενισμό, ένα χριστιανικό δόγμα. Πολέμησε σχεδόν φανατικά και τον προτεσταντισμό.

Άρση του εδίκτου της Νάντης

Το έδικτο της Νάντης, υπογεγραμμένο στις 13 Απριλίου 1598 από τον Ερρίκο Δ΄, βασιλιά της Γαλλίας, παππού του Λουδοβίκου ΙΔ΄, απέφερε στους προτεστάντες της Γαλλίας ελευθερία εξάσκησης της πίστης τους. Έκτοτε ο προτεσταντισμός απαγορεύτηκε σε ολόκληρο το γαλλικό βασίλειο. Αυτό είχε σαν συνέπεια την μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων Ουγενότων σε προτεσταντικές χώρες, όπως η Ελβετία, οι Κάτω Χώρες, η Πρωσία και η Αγγλία. Εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός των μεταναστών ξεπέρασε τους 200.000 χιλιάδες, από τους οποίους πολλοί τεχνίτες και μέλη της αστικής τάξης. Οι Ουγενότοι που δεν εγκατέλειψαν τη Γαλλία αναγκάστηκαν να ασπαστούν τον καθολικισμό, και όλες οι προτεσταντικές εκκλησίες μετατράπηκαν σε καθολικές. Άμεση, ευεργετική για την γαλλική κουλτούρα συνέπεια, της ανάκλησης του εδίκτου της Νάντης υπήρξε το γεγονός ότι οι νησίδες γαλλικού πληθυσμού που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη προώθησαν τον γαλλικό πολιτισμό και την γαλλική γλώσσα, και έτσι τον επόμενο αιώνα τα γαλλικά έγιναν η πλέον κύρια ευρωπαϊκή γλώσσα. Μία πολύ αρνητική συνέπεια όμως ήταν το ότι πολλοί εργάτες και ειδικευμένοι τεχνίτες, εγκαταλείποντας την Γαλλία, ενίσχυσαν τις οικονομίες των χωρών στις οποίες εγκαταστάθηκαν, όπως οι Κάτω Χώρες, και στον αντίποδα η Γαλλία ζημιώθηκε οικονομικά.

Ο Λουδοβίκος επιχείρησε έτσι να ενοποιήσει τη Γαλλία και θρησκευτικά, και πράγματι, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του οι προτεστάντες στην Γαλλία αποτελούσαν μια πολύ μικρή μειονότητα. Επίσης όλοι σχεδόν οι ευγενείς της βασιλικής αυλής αναγκάζονταν να είναι καθολικοί, αλλιώς έχαναν τους τίτλους ευγενείας τους. Το βασίλειο της Γαλλίας χαρακτηριζόταν την περίοδο βασιλείας του Βασιλιά-ήλιου ως "ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος" ("un roi, une foi, une loi").

VI. Πολιτιστική ανάπτυξη, Βερσαλλίες

Κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου του Μέγα, του Βασιλιά Ήλιου όπως τον αποκαλούσαν, σημειώθηκε πολύ μεγάλη ανάπτυξη στις τέχνες, τη ζωγραφική, την γλυπτική, την αρχιτεκτονική, τη μουσική και στις επιστήμες. Παράλληλα αξιοσημείωτη πρόοδο σημείωσαν τα γαλλικά γράμματα και το θέατρο, ενώ τα γαλλικά έγιναν η γλώσσα του υψηλού πνεύματος και της υψηλής μόρφωσης στην Ευρώπη. Μολιέρος, Ρακίνας, Καρτέσιος και Κορνήλιος είναι μερικές από τις εξέχουσες προσωπικότητες του "Χρυσού" 17ου αιώνα. Ο Λουδοβίκος ίδρυσε το 1663 την Βασιλική Ακαδημία των Γραμμάτων, το 1664 την Ακαδημία Γλυπτικής και Ζωγραφικής, το 1666 την Βασιλική Ακαδημία Επιστημών και τέλος το 1671 την Βασιλική Ακαδημία της Αρχιτεκτονικής.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1666 από τον Σαρλ λε Μπρεν

Επιπλέον κατά τη διάρκεια της βασιλείας του χτίστηκαν και δημιουργήθηκαν πολλά κτίρια και διάφορα άλλα έργα, όπως το Κανάλι του Μίντι, το 1681, που ενώνει τον Ατλαντικό Ωκεανό με την Μεσόγειο, και περνάει μέσα από την Τουλούζη. Το 1680 δημιουργείται η "Γαλλική Κωμωδία" (Comédie Française), ή αλλιώς "Γαλλικό Θέατρο", ανάμνηση στον μεγάλο Γάλλο θεατρικό συγγραφέα Μολιέρο.

Τον Νοέμβριο του 1682 ο Λουδοβίκος βάζει το έκτοτε διάσημο κολέγιο (Lycée Louis-le-Grand) κάτω από την προστασία του. Το 1702 στο Παρίσι δημιουργείται αστυνομικό σώμα ενώ τίθεται σε ισχύ ο δημόσιος φωτισμός

Οι Βερσαλλίες, το πολυτελές ανάκτορο του Λουδοβίκου ΙΔ', (Βλ. Ανάκτορο Βερσαλλιών ΕΔΩ) αλλά και των επόμενων Γάλλων βασιλέων έγινε επίσημα το 1682 η έδρα του βασιλιά και της βασιλικής αυλής. Είναι το πιο μεγάλο και το πιο πολυτελές παλάτι στην Ευρώπη, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής που χτίστηκε αποκλειστικά από τον Λουδοβίκο ΙΔ'. Στις Βερσαλλίες τα πάντα είναι από χρυσό, μάρμαρο και κρύσταλλο ενώ δεσπόζουν εξαίσιες τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής. Ο πλούτος και η δύναμη προσωποποιούνται στις Βερσαλλίες, το κέντρο της βασιλείας και της απολυταρχίας. Εκτιμάται πως κόστισε 2 τρισεκατομμύρια ευρώ. Ο Λουδοβίκος είχε στη διάθεσή του 4.000 υπηρέτες, η συνολική επιφάνεια αυτού του ανακτόρου φτάνει τα 70.000 τετραγωνικά μέτρα, με 700 δωμάτια, 2.513 παράθυρα, 67 εσωτερικές σκάλες από πρώτης διαλογής μάρμαρο, και 483 καθρέφτες. Τεράστιοι κήποι απλώνονται έξω από τις Βερσαλλίες με έκταση 800 εκταρίων, σιντριβάνια, κανάλια, πάρκα, η Βασιλική Όπερα και η Βασιλική Εκκλησία. Η καθημερινή ζωή στην αυλή των Βερσαλλιών αποτελούνταν από φαντασμαγορικές δεξιώσεις, χορούς, γιορτές και πολυτελή γεύματα. 5.000 ευγενείς έμεναν γύρω από τις Βερσαλλίες.

Το κέντρο των Βερσαλλιών ήταν η Αίθουσα των Καθρεφτών (Galerie des Glaces), ένας διάδρομος μήκους 75 μέτρων με χιλιάδες κρύσταλλα και εκατοντάδες χρυσά κεριά που φώτιζαν τις πανάκριβες δεξιώσεις, καθώς και τοιχογραφίες.

VII. Το απόγειο της βασιλείας

Η πολιτική και στρατιωτική υπερίσχυση του Λουδοβίκου ΙΔ΄ και της Γαλλίας απέναντι στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ενισχύθηκε με την ειρήνη της Νιμέγης. Οι γάλλοι διπλωμάτες κυριαρχούσαν στο πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης, η Γαλλία είχε τον ισχυρότερο στόλο στην Ευρώπη, πολεμικό και εμπορικό, τη στιγμή που το 1660 δεν υπήρχαν πάνω από 2 πολεμικά πλοία, η δύναμη και ο τεχνικός εξοπλισμός του στρατού της ήταν πέρα από τα όρια της εποχής εκείνης, η οικονομία άνθιζε και ολόκληρη η Ευρώπη μιμούνταν την γαλλική κουλτούρα. Στα χρόνια πριν, ο Λουδοβίκος ήταν απασχολημένος όχι μόνο με την εδαφική επέκταση της Γαλλίας, αλλά και με την επέκταση των αποικιών της. Εκτός από την Νέα Γη στον Καναδά που ιδρύθηκε στα πρώτα χρόνια του 1600, αυτός ίδρυσε αποικίες στην Ινδία. Το 1682 ιδρύθηκε η πρώτη αποικία στον ποταμό Μισισιπή, στην Βόρεια Αμερική, και ονομάστηκε "Λουιζιάνα", προς τιμή του Βασιλιά Ήλιου. Το 1660 ιδρύθηκε η αποικία της Αϊτής, και αργότερα η Μαδαγασκάρη, η σημερινή Γαλλική Γουιάνα και πολλές αποικίες στην δυτική ακτή της Αφρικής.

VIII. Η ζωή στις Βερσαλλίες υπό τον Βασιλιά Ήλιο

Το παλάτι των Βερσαλλιών ήταν το θέατρο στο οποίο διαδραματιζόταν η ζωή της γαλλικής βασιλικής αυλής, η οποία έλαμπε κυριολεκτικά και είχε γίνει πρότυπο και για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές βασιλικές αυλές. Σχεδόν κάθε μέρα διοργανώνονταν φαντασμαγορικές γιορτές, οι οποίες κόστιζαν πολλές χιλιάδες φράγκα.

Το τεράστιο συγκρότημα των Βερσαλλιών στο τέλος της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄(1715)

Από τον Οκτώβριο και ως το Πάσχα, κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Πέμπτη δημιουργήθηκαν ξεχωριστά απογεύματα αφιερωμένα από τις 7 ως τις 10 το βράδυ σε χορούς, μασκέ πάρτι , γεύματα και τζόγο.Μέσα στα πολυτελέστατα δωμάτια του Βασιλιά, μαζεύονταν πολλοί ευγενείς. Η αίθουσα του Απόλλωνα ήταν η αίθουσα για μουσική και χορό, ενώ στην αίθουσα του Ερμή παίζονταν υπέρογκα χρηματικά ποσά σε καζίνο και τζόγο. Στο σαλόνι της Άρτεμης εγκαταστάθηκε ένα τεράστιο τραπέζι για μπιλιάρδο. Στο σαλόνι της Αφροδίτης βρίσκονταν 3 πολυτελέστατοι μπουφέδες με πάστες, τούρτες γλυκά, δροσιστικά ποτά όπως λικέρ, κρασιά, χυμοί φρούτων κτλ. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τα ποσά που χάνονταν στον τζόγο ήταν πρωτοφανή: Κάποτε η εγγονή του Βασιλιά Ήλιου δούκισσα της Βουργουνδίας έχασε ένα βράδυ 600000 φράγκα, ενώ ο παππούς της Λουδοβίκος ακόμη και 4000000 φράγκα σε μια βραδιά! Πολλές μαρτυρίες μας λένε για τον απέραντο πλούτο σ' αυτές τις γιορτές, καθώς και για τα πανάκριβα ρούχα που φορούνταν. Ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας Μολιέρος ήταν ο κύριος ψυχαγωγός της βασιλικής αυλής μέχρι το 1673.

Το 1673 διοργανώθηκαν οι "Μεγάλες Γιορτές", στο απόγειο της Βασιλείας του Μεγάλου Βασιλιά. Ολόκληρη η Ευρώπη κοιτούσε έκπληκτη το τι πλούτος υπήρξε σε αυτές τις 6 μέρες που διήρκεσαν οι γιορτές. Θεατρικές παραστάσεις, όπερες, μπαλέτα, πάρτι μασκέ, χοροί, βόλτες στα κανάλια των Βερσαλλιών με χρυσές βάρκες, παρελάσεις αλόγων και ξένων πρεσβειών, γεύματα, από τα οποία το "Μεγάλο Γεύμα", που είναι ανεπανάληπτο στην Ιστορία: 300 πορσελάνινα πιάτα με φρούτα, 600 ποτήρια γεμάτα κρασί και λικέρ, φρούτα από την Αφρική μέχρι την Ινδία, ακόμη και παγωτό σερβιρίστηκε στους υψηλότιμους καλεσμένους.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολυτέλειας του Βασιλιά Ήλιου, είναι ότι ένα χρόνο πριν πεθάνει, το 1714, υποδέχτηκε τους πρεσβευτές του Σιάμ στις Βερσαλλίες, φορώντας ένα κοστούμι γεμάτο από διαμάντια, το οποίο ζύγιζε μόνο του 20 κιλά! Υπολογίζεται ότι κόστισε 12.500.000 λίβρες, δηλαδή 2.500.000 δολάρια!

IX. Προσωπικότητα

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ φημιζόταν για την γοητεία και την φιλικότητα του. Ήταν επίσης αρκετά ευγενικός. Οι σημαντικότερες ιδιότητες του όμως ήταν μία ακλόνιστη γνώση που μπορούσε να έχει για τους ανθρώπους, μπορούσε να διακρίνει τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου εύκολα δηλαδή. Δεν κουραζόταν εύκολα και δούλευε πολλές ώρες την ημέρα. Στις συνεδριάσεις άκουγε με προσοχή όλους όσους μιλούσαν. Τον διακατείχε μεγάλη εκπαίδευση και είχε πολλές γνώσεις. Αντιμετώπιζε τον θάνατο με αυτοκυριαρχία και δεν φοβόταν εύκολα. Παρόλα αυτά διακρινόταν επίσης και για τον μεγάλο εγωισμό του και την αίσθηση ότι αυτός ήταν ο καλύτερος και πάσχιζε να έχει μεγάλη φήμη και δόξα.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ το 1711 μαζί με τους κληρονόμους του θρόνου

Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Λουδοβίκος δεν ξεπερνούσε το 1,75, αλλά τον διέπνεε μία εκπληκτική κομψότητα, και εντυπωσίαζε με την ανωτερότητα και την ομορφιά του. Ήταν αρκετά σθεναρός

Όσον αφορά τα ερωτικά θέματα, ασκούσε πολύ μεγάλη γοητεία στις γυναίκες. Η οικογένεια ήταν για αυτόν πολύ σημαντική και πρόσεχε ιδιαίτερα τα παιδιά του, όχι μόνο τα νόμιμα, αλλά και αυτά που είχε αποκτήσει με μαιτρέσσες.

Του άρεσαν οι διασκεδάσεις και οι γιορτές. Μέχρι τα 30 χρόνια του μάλιστα χόρευε υπέροχα, έτρεφε μεγάλη αγάπη για το θέατρο, τη μουσική και την ιππασία.

Ο ήλιος ως έμβλημα

Ο Λουδοβίκος επέλεξε για έμβλημα του τον ήλιο. Ο ήλιος είναι το άστρο που δίνει ζωή, είναι το σύμβολο της τάξης. Βασίλευε ως ήλιος στην γαλλική βασιλική αυλή, στους ευγενείς και στην Γαλλία. Μάλιστα σε μια γιορτή των Βερσαλλιών ο Λουδοβίκος μεταμφιέστηκε σε ήλιο.

Ερωτική ζωή

Ο Λουδοβίκος είχε πολλές μαιτρέσσες, οι πιο γνωστές είναι η Μαντάμ ντε Μοντεσπάν (Madame de Montespan), η Μαντάμ ντε Μεντνόν (Madame de Maintenon, την οποία παντρεύτηκε κρυφά το 1684 μετά τον θάνατο της πρώτης συζύγου του Μαρίας Θηρεσίας της Ισπανίας), η Λουίζ ντε λα Βαλιέρ (Louise de la Valliere). Συνολικά είχε 17 παιδιά, 11 εξώγαμα και 6 νόμιμα από την σύζυγο του Μαρία Θηρεσία. Από τα 6 νόμιμα παιδιά του επέζησε μόνο το μεγαλύτερο ο Λουδοβίκος ο μέγας δελφίνος, ενώ τα υπόλοιπα πέθαναν σε βρεφική ηλικία.

X. Τα τελευταία χρόνια

Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ ήταν αρκετά δύσκολα, τόσο σε επίπεδο οικογενειακό όσο και σε επίπεδο πολιτικό. Μία μία αρχίζουν μετά το 1700 να σβήνουν οι ακτίνες του Βασιλιά Ήλιου. Το 1711 πεθαίνει ο γιος του, Λουδοβίκος, ο οποίος προοριζόταν για επόμενος βασιλιάς. Τον επόμενο χρόνο, το 1712 πεθαίνει ο εγγονός του δούκας της Βουργουνδίας και η γυναίκα του εγγονού του, καθώς και ένας δισέγγονός του. Αυτό ήταν μεγάλο χτύπημα για την γαλλική βασιλική οικογένεια. Έτσι μένουν μόνο 2 εγγόνια και 1 δισέγγονος ως νόμιμοι κληρονόμοι του γαλλικού θρόνου. Ο ένας εγγονός του, έγινε βασιλιάς της Ισπανίας το 1701 με το όνομα Φίλιππος Ε΄. Οι θάνατοι συνεχίζονται. Το 1714 πεθαίνει και ο 2ος εγγονός του, και έτσι μόνος διάδοχος του θρόνου μένει ένας δισέγγονος, ο μέλλων Λουδοβίκος ΙΕ΄. Τον διαδέχθηκε ο δισέγγονος του Λουδοβίκος σε ηλικία 5 ετών υπό την αντιβασιλεία του θείου του δούκα Φιλίππου της Ορλεάνης.

Οικονομική κατάσταση

Εκτός από τα οικογενειακά προβλήματα και τους θανάτους που διέλυσαν κυριολεκτικά τον γαλλικό βασιλικό οίκο, ο Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής, που άρχισε το 1701 και διήρκεσε 12 χρόνια κυριολεκτικά γονάτισε οικονομικά την Γαλλία. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από τις αρρώστιες, το κρύο και την πείνα, οι χειμώνες ήταν οι πιο κρύοι στην ιστορία της Γαλλίας(ειδικά ο χειμώνας 1708/1709 και 1710/1711), ώσπου εμφανίστηκε πρόβλημα στο να ζεστάνουν το ίδιο το ανάκτορο των Βερσαλλιών, εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες πέθαιναν στις μάχες, η οικονομική εξαθλίωση ήταν τέτοια ώστε ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ΄ αναγκάστηκε να πάρει όλα τα κοσμήματα, τα μαχαιροπίρουνα, τα πιάτα και ότι άλλο υπήρχε σε χρυσό στις Βερσαλλίες για να τα λιώσουν και να γίνει χρήμα!

Τέλος της βασιλείας

Τελικά όταν στις 1 Σεπτεμβρίου του 1715 ο βασιλιάς ήλιος της Γαλλίας απεβίωσε στις Βερσαλλίες, σε ηλικία 77 χρόνων, η βασιλεία του ήταν η μακρότερη στην ιστορία της Ευρώπης. Παρόλο που άφησε τη Γαλλία σε δεινή οικονομική κατάσταση, η βασιλεία του αποτέλεσε σταθμό στη γαλλική ιστορία, λόγω του κύρους που απέκτησε η Γαλλία στον ευρωπαϊκό χώρο. Σπουδαίοι συγγραφείς, ζωγράφοι και αρχιτέκτονες, όπως ο Μολιέρος, ο Ρακίνας, ο Μπουαλώ, και ο Λε Νοτρ υποστηρίχθηκαν από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄, και γι'αυτό μπορεί να θεωρηθεί επάξια ως ένας από τους μεγαλύτερους μαικήνες της τέχνης και του πολιτισμού στην ιστορία της Ευρώπης. Ο γαλλικός κλασικισμός έφτασε στο ζενίθ του κατά τη βασιλεία του, και ο γαλλικός πολιτισμός απέκτησε τέτοιο κύρος, ώστε τους επόμενους αιώνες η γαλλική γλώσσα ομιλείτο από την ελίτ της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ σημάδεψε ανεξίτηλα όλον τον 17ο αιώνα, και γι'αυτό ο αιώνας αυτός ονομάζεται συχνά Μεγάλος Αιώνας (Grand Siècle), ή Αιώνας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, και θεωρείται ανάλογος του χρυσού αιώνα του Περικλή της αρχαίας Αθήνας.

XI. Συγγραφικά έργα

• Απομνημονεύματα για την διδασκαλία του δελφίνου: Τα πολιτικά απομνημονεύματα του Λουδοβίκου.Γράφτηκαν ουσιαστικά για να μυήσουν τον διάδοχο του θρόνου(δελφίνο) στα μυστικά της πολιτικής. Άρχισε να τα συγγράφει το 1670 και περιλαμβάνουν τα έτη 1661,1662,1666,1667 και 1668 καθώς και το 1679 και τις πολιτικές συμβουλές του προς τον εγγονό του βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο Ε΄ το έτος 1700.

Το 1749 αυτά τα έγγραφα δόθηκαν στην βασιλική βιβλιοθήκη.

• Τρόπος για να δει κανείς τους κήπους των Βερσαλλιών: Ο τρόπος για να απολαύσει κανείς τους μαγευτικούς κήπους του ανακτόρου.Οι βασιλικοί κήποι είχαν και μια πολιτική σημασία να εκπληρώσουν,η έκφραση τους ως όργανο του κράτους ήταν ολοφάνερη.Ο Λουδοβίκος αγαπούσε πολύ τους τεράστιους κήπους του,για αυτό και συνέγραψε αυτό το έργο,με την βοηθεια του οποίου παρακολουθεί κανείς τους κήπους με μια λογική σειρά.

ΠΗΓΗ: http://el.wikipedia.org