Ισμέτ Ινονού, Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός

Γεννήθηκε ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ το 1884. 

Αρχηγός του επιτελείου του Μουσταφά Κεμάλ και το 1922 πρωθυπουργός της Τουρκίας. Προσυπέγραψε τον κεφαλαιϊκό νόμο "Βαρλίκ Βεργκισί", υποχρεώνοντας τους εναπομείναντες Έλληνες, Αρμενίους και Εβραίους της Κωνσταντινούπολης, σε οικονομική εξαθλίωση και νέους διωγμούς. Παρόμοιο νόμο τόσο υψηλής φορολογίας ουδέποτε είχε θεσπίσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά την απελευθέρωση δεν προέβησαν σε καμία διαμαρτυρία για τον διωγμό που είχαν υποστεί οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης.

Ο Ισμέτ Ινονού (24 Σεπτεμβρίου 1884 - 25 Δεκεμβρίου 1973), αρχικά Ισμέτ Πασάς, ήταν Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1884 και πέθανε στην Άγκυρα το 1973. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή στη Κωνσταντινούπολη απ΄ όπου και ακολούθησε αρχικά το στρατιωτικό στάδιο και στη συνέχεια το πολιτικό.

Γενικά

Με το ξέσπασμα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου ο Ισμέτ πασάς κατόπιν εντολής του Σουλτάνου εισήλθε στο πόλεμο όπου προελαύνοντας ανακατέλαβε τμήματα της Ανατολικής Θράκης μεταξύ των οποίων και την Αδριανούπολη που είχαν καταληφθεί από τους Βουλγάρους. Κατά τη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου ο Ισμέτ Πασάς όπως λεγόταν τότε πολέμησε στη Παλαιστίνη εναντίον των Αγγλικών δυνάμεων, στη συνέχεια υποχωρώντας έγινε αρχηγός του επιτελείου του Κεμάλ Ατατούρκ  (Βλ. Μουσταφά Κεμάλ ΕΔΩ) κατά τις εναντίον των Ρώσων επιχειρήσεις στην ανατολική Τουρκία.

Κατά τη διάρκεια της ελληνικής μικρασιατικής εκστρατείας (Βλ. Μικρασιατική Εκστρατεία ΕΔΩ) ήταν και πάλι αρχηγός του επαναστατικού επιτελείου, διεύθυνε τις περί τη πόλη Ιν Ονού μάχες, τον Δεκέμβριο του 1920, από την οποία πόλη έλαβε το προσωνύμιο και στη συνέχεια ως επίθετο, όταν αργότερα επιβλήθηκε από τον Κεμάλ με τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, η εφαρμογή των ονοματεπωνύμων.

Πολιτική

Στενός πλέον συνεργάτης και αφοσιωμένος βοηθός του Κεμάλ ονομάσθηκε, με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας στις 29 Οκτωβρίου του 1922, "Πρωθυπουργός της Τουρκίας". Συντηρητικότερος όμως του Κεμάλ ο Ινονού έρχονταν τακτικά σε ρήξη μ΄ εκείνον ειδικά στην εισαγωγή δυτικότροπων ηθών και μέτρων. Παρά ταύτα παρέμεινε στη θέση του πρωθυπουργού μέχρι το 1937 που παραιτήθηκε αιφνίδια. Ένα χρόνο μετά, το 1938 που πέθανε ο Κεμάλ, ο Ινονού εκλέχθηκε ομόφωνα Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαδεχόμενος τον Κεμάλ στην αρχηγία του Λαϊκού Κόμματος.

Ο Ινονού εισήγαγε τότε το δικαίωμα της αντιπολίτευσης και την ίδρυση του Δημοκρατικού Κόμματος υπό τον Τζελάλ Μπαγιάρ. Ο Ινονού διατήρησε τη θέση του προέδρου μέχρι τις 22 Μαΐου του 1950 όταν η εθνοσυνέλευση που προήλθε από τις εκλογές του ίδιου μήνα, όπου ηττήθηκε κατά κράτος το Λαϊκό Κόμμα, ψήφισε τον Τζελάλ Μπαγιάρ. Ο Ινονού αποσύρθηκε τότε από την πολιτική για δέκα χρόνια, όταν επέστρεψε το 1960 με το πραξικόπημα της ίδιας χρονιάς.

Παρατηρήσεις

Ο Ισμέτ Ινονού ήταν εκείνος που υπέγραψε ως πληρεξούσιος της Τουρκίας τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) που αποτέλεσε το μεγαλύτερο "εδαφικό παζάρι του αιώνα" αδιαφορώντας για τους αλλογενείς και αλλόθρησκους πληθυσμούς επιβάλλοντας την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών για πρώτη φορά στη παγκόσμια ιστορία, καθώς και το Σύμφωνο Φιλίας Ελλάδας Τουρκίας το 1930 στην Άγκυρα. Και τα δύο παραπάνω ιστορικά κείμενα υπεγράφησαν από πλευράς της Ελλάδας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο (Βλ.Ελευθέριος Βενιζέλος ΕΔΩ). Στην πολιτική του Ινονού οφείλεται το γεγονός της μη ανάμειξης της Τουρκίας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (Βλ. Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ΕΔΩ), διατηρώντας μια ουδέτερη στάση. Παρά το γεγονός όμως της συνυπογραφής των παραπάνω, συνθήκης και συμφώνου, βρίσκοντας την ευκαιρία διαρκούντος του Β' Π.Π. το 1942, και γνωρίζοντας ότι η Ελλάδα βρισκόταν υπό τριπλή κατοχή, η δε ελληνική κυβέρνηση στο Κάιρο, προσυπέγραψε τον κεφαλαιϊκό νόμο, τον λεγόμενο "Βαρλίκ Βεργκισί", υποχρεώνοντας τους εναπομείναντες Έλληνες, Αρμενίους και Εβραίους της Κωνσταντινούπολης, (εξαιρουμένους Έλληνες, σύμφωνα με τη "Συνθήκη της Λωζάνης") σε οικονομική εξαθλίωση και νέους διωγμούς.

Βαρλίκ Βεργκισί

Με την ονομασία Βαρλίκ Βεργκισί φέρονταν ένας εφάπαξ ειδικός φόρος κεφαλαίου που επεβλήθη στη Τουρκία το 1942.

Μη-μουσουλμάνοι πωλούν τα έπιπλά τους ώστε να
μπορέσουν να πληρώσουν τον φόρο.

Συγκεκριμένα την εποχή εκείνη η τουρκική κυβέρνηση σε αναζήτηση αύξησης εσόδων των ταμείων σε πιθανή εμπλοκή της σε πολεμικές επιχειρήσεις εξέδωσε ειδικό νόμο εφάπαξ φορολόγησης παντός είδους ακινήτων, επιχειρήσεων, εργοστασίων και μεγαλοκαταθετών σε τράπεζες, μη μουσουλμάνων, που τις περισσότερες φορές έφθανε ακόμα και στη πραγματική αξία του ακινήτου ή της επιχείρησή τους.

Ο νόμος της υπέρμετρης αυτής οικονομικής επιβάρυνσης εισήχθη στη τουρκική βουλή από τον τότε πρωθυπουργό Σουκρού Σαράτζογλου - που ηγούνταν μάλιστα του Δημοκρατικού Κόμματος - και ψηφίστηκε στις 11 Νοεμβρίου του 1942 τον οποίο και προσυπέγραψε ο τότε πρόεδρος της Τουρκίας Ισμέτ Ινονού.

Η δε προθεσμία καταβολής του ήταν μόλις 30 ημέρες. Όσοι δεν κατάφερναν να αποδώσουν τον φόρο αυτό μέσα στη τακτή αυτή προθεσμία συλλαμβάνονταν και στέλνονταν σε στρατόπεδα καταναγκαστικών έργων της επαρχίας Ερζερούμστην ανατολική Ανατόλια και στο Ντιγιάρμπακιρ.

Από τον κυριολεκτικά εξοντωτικό αυτό νόμο επήλθε τεράστια καταστροφή κυρίως των Ελλήνων, των Εβραίων και των Αρμενίων της Κωνσταντινούπολης εναντίον των οποίων ουσιαστικά και στρέφονταν ο νόμος αυτός που ειδικά για τις μειονότητες υπολογίζονταν αυθαίρετα χωρίς κάποιο συγκεκριμένο συντελεστή. Τεράστιες περιουσίες χάθηκαν τότε ή και εγκαταλείφθηκαν. Υπολογίστηκε ότι τουλάχιστον περί τις 2000 εύποροι αλλόθρησκοι οικογενειάρχες οδηγήθηκαν στα αναγκαστικά έργα, ένας αριθμός των οποίων πέθανε εκεί από τις κακουχίες.

Όμως η εφαρμογή αυτού του νόμου επέφερε παράλληλα μία τρομερή αύξηση της τιμής των αγαθών προκειμένου να μειωθούν οι όποιες απώλειες, με συνέπεια να βαρύνει ακόμα περισσότερο τις οικονομικά χαμηλότερες τάξεις. Τελικά ο νόμος αυτός καταργήθηκε στις 15 Μαρτίου του 1944 όταν πλέον είχε επέλθει η οικονομική εξαθλίωση των θρησκευτικών μειονοτήτων.

ΣημείωσηΣημειώνεται ότι παρόμοιο νόμο τόσης υψηλής φορολογίας ουδέποτε είχε εκδώσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επίσης ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων αναγκάστηκε τότε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη και να έλθει στη κατεχόμενη τότε Ελλάδα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά την απελευθέρωση δεν προέβησαν σε καμία διαμαρτυρία για τον διωγμό που είχαν υποστεί οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης.

ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org