ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Η ασπιρίνη Bayer και ο "Κυκλώνας Β" στους θαλάμους αερίων της ναζιστικής Γερμανίας

Η Bayer καταχωρεί την Ασπιρίνη ως εμπορικό σήμα 

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ το 1899

Η εταιρεία Bayer αποτέλεσε μέλος της κοινοπραξίας IG Farben, συσπείρωσης γερμανικής βιομηχανίας χημικών, που αποτελούσε μέρος τους οικονομικού πυρήνα του γερμανικού ναζιστικού καθεστώτος.

Η Bayer AG (γερμανική προφορά: [baɪɐ]) είναι μια χημική και φαρμακευτική εταιρία που ιδρύθηκε στο Μπάρμεν (Barmen) της Γερμανίας το 1863. Σήμερα έχει την έδρα της στο Λεβερκούζεν, Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, Γερμανία. Είναι γνωστή για το σήμα κατατεθέν της ασπιρίνης.

Το σημαντικότερο προϊόν της Bayer αρχικά ήταν το ακετυλοσαλικυλικό οξύ (που εφευρίσκεται αρχικά από Γάλλο χημικό Charles Frederic Gerhardt στο 1853), η τροποποίηση του σαλικυλικού οξέος ή σαλικίνης. Μέχρι το 1899 η ασπιρίνη έγινε το διεθνώς γνωστότερο προϊόν από ακετυλοσαλικυλικό οξύ. Σήμερα η «ασπιρίνη» έχασε την ιδιότητα του σήματος κατατεθέντος (trade mark) στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γαλλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, σε περισσότερες από 80 άλλες χώρες, όπως ο Καναδάς, το Μεξικό, η Γερμανία και η Ελβετία, εξακολουθεί να αποτελεί σήμα κατατεθέν της Bayer. Το 1904, η εταιρεία Bayer παρουσιάζει το σταυρό της Bayer ως εταιρικό λογότυπο της.

Στο πλαίσιο της επανόρθωσης μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Bayer αντιμετώπισε την κατάσχεση σε πολλά περιουσιακά της στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων στο όνομά της και τα εμπορικά σήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και πολλές άλλες χώρες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, περιουσιακά στοιχεία και τα εμπορικά σήματα της Bayer αποκτήθηκαν από την Sterling Drug, προκατόχου της Sterling Winthrop. Η εταιρεία Bayer στη συνέχεια αποτέλεσε μέλος της κοινοπραξίας IG Farben, μιας συσπείρωσης της γερμανικής βιομηχανίας χημικών, που αποτελούσε μέρος τους οικονομικού πυρήνα του γερμανικού ναζιστικού καθεστώτος. Όταν οι Σύμμαχοι διέσπασαν την IG Farben σε επιμέρους εταιρείες μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (βλ. Β΄ Παγκ. Πόλεμος ΕΔΩ) λόγω συμμετοχής της στα ναζιστικά εγκλήματα πολέμου, (κατασκευάστρια του Κυκλώνα Β*** και εκμετάλλευση της καταναγκαστικής εργασίας των κρατουμένων), η Bayer εμφανίζεται εκ νέου ως μεμονωμένη επιχείρηση.

Eταιρίες

• Η Bayer CropScience έχει προϊόντων στην προστασία των καλλιεργειών και των μη γεωργικών παρασίτων. Έχει επίσης δραστηριότητες στον τομέα των σπόρων και των χαρακτηριστικών των φυτών.
• Bayer HealthCare είναι φαρμακευτικά και ιατρικά προϊόντα της Bayer.
• Η Bayer MaterialScience είναι προμηθευτής υψηλής τεχνολογίας
• Μπάγερ Λεβερκούζεν

*** Η Ιστορία του Κυκλώνα Β

Το Zyklon B (στα γερμανικά), δηλαδή Κυκλώνας Β, ήταν η ονομασία ενός χημικού προϊόντος, το οποίο, αν και αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως εντομοκτόνο (φθειροκτόνο), κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου χρησιμοποιήθηκε, επίσης, και ως μέσο εξόντωσης κρατουμένων στα Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης (θάλαμοι αερίων).

Kενά δοχεία Κυκλώνα Β που βρέθηκαν σε στρατόπεδο εξόντωσης από τους Συμμάχους

Σύσταση και κατασκευαστές

Το προϊόν αρχικά κατασκευάσθηκε ως εντομοκτόνο. Ήταν εφεύρεση του Γερμανοεβραίου χημικού Φριτς Χάμπερ (Fritz Haber, βραβείο Νόμπελ Χημείας 1918), ο οποίος έφυγε από την Γερμανία αμέσως μετά την άνοδο στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος το 1933. Ως χημικό αποτελείτο από υδροκυάνιο (Blausäure στα γερμανικά, από όπου προκύπτει και το "Β" στην ονομασία του προϊόντος), ένα υλικό σταθεροποίησης, μια ουσία με ισχυρή οσμή (για λόγους προειδοποίησης) και ένα έκδοχο (συνήθως Γη διατόμων ή γέλη (ζελέ) ενώσεων του πυριτίου). Το τελικό προϊόν είχε τη μορφή μικρών κρυσταλλικών ακανόνιστων σφαιριδίων. Επειδή όταν ερχόταν σε επαφή με τον ατμοσφαιρικό αέρα, απελευθέρωνε αέριο υδροκυάνιο, φυλασσόταν σε μεταλλικά αεροστεγή δοχεία.

Αρχικά κατασκευάσθηκε από την γερμανική Κοινοπραξία TESCH (Τεχνική Επιτροπή καταπολέμησης των παρασίτων) στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για απολυμαντική χρήση σε ρουχισμό, οχήματα μεταφοράς κτλ. Το προϊόν χρησιμοποιήθηκε διεθνώς (το 1929 χρησιμοποιήθηκε στις ΗΠΑ για την απολύμανση των βαγονιών που μετέφεραν μετανάστες από το Μεξικό).

Κατά το διάστημα του Μεσοπολέμου η TESCH μετεξελίχθηκε σε DEGESCH, κοινοπραξία στην οποία συμμετείχαν αρκετές γερμανικές εταιρείες κατασκευής χημικών, οι οποίες, βαθμιαία στη δεκαετία του 1920, πώλησαν τα δικαιώματα κατασκευής στον γερμανικής προέλευσης πολυεθνικό κολοσσό Degussa (από το 2007 μετονομάσθηκε σε Evonik). Η Degussa δεν ήταν ο κατασκευαστής του Κυκλώνα Β, κατείχε, όμως, την πατέντα κατασκευής του, όπως και πολλών άλλων χημικών προϊόντων. Την κατασκευή εκχώρησε στην εταιρεία Dessauer, η οποία κατασκεύαζε το υδροκυάνιο από κατάλοιπα της βιομηχανίας ζαχάρεως και προμηθευόταν το σταθεροποιητή από την IG Farben και την ουσία προειδοποίησης από την Schering AG. Όταν οι Ναζί αποφάσισαν τη χρήση του ως χημικού για τους θαλάμους αερίων, η χρήση της ουσίας προειδοποίησης απαγορεύθηκε και η συσκευασία έφερε την ένδειξη "ohne Warnstoff" (άοσμο).

- Βλ. και Δίκη Νυρεμβέργης ΕΔΩ

- Βλ. Ίδρυση Ταγμάτων Ασφαλείας SS των ναζί ΕΔΩ

Κουτί και κρύσταλλοι Κυκλώνα Β στο μουσείο του Άουσβιτς ΙΙ.

Θάλαμοι αερίων

Αρχικά στους θαλάμους αερίων για τη μαζική εξόντωση κρατουμένων - κυρίως Εβραίων - στην Επιχείρηση Ράινχαρντ χρησιμοποιήθηκε το μονοξείδιο του άνθρακα. Επειδή η μέθοδος δεν ήταν, σύμφωνα με τα "πειράματα" ιδιαίτερα αποτελεσματική, επειδή οι κρατούμενοι δεν πέθαιναν αρκετά γρήγορα, δοκιμάσθηκε ο Κυκλώνας Β και, στις 3 Σεπτεμβρίου 1941 έγινε η πρώτη δοκιμή στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς σε εξακόσιους σοβιετικούς κρατουμένους (αν και είχε δοκιμασθεί με επιτυχία ήδη από το 1940 στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ). Τα αποτελέσματα κρίθηκαν ικανοποιητικά και η χρήση του Κυκλώνα Β διαδόθηκε σε όλα τα στρατόπεδα. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε στα στρατόπεδα Νοϊενγκάμμε, Μαϊντάνεκ, Τρέμπλινκα, Ζάξενχάουζεν, Γκρος Ρόζεν, Άουσβιτς, Ράβενσμπρικ, Στρούτχοφ και Μπούχενβαλντ.

Ο τρόπος χρήσης του ήταν ο εξής: Οι προς εξόντωση κρατούμενοι μεταφέρονταν σε ένα μεγάλο θάλαμο, συνήθως με το πρόσχημα ότι θα έκαναν ντους (γι' αυτό και έμπαιναν γυμνοί). Ο θάλαμος διέθετε, κοντά στο ταβάνι, μεγάλους αεραγωγούς, ενώ οι θύρες του έκλειναν αεροστεγώς - φυσικά δεν διέθετε παράθυρα. Όταν ο θάλαμος γέμιζε με κρατούμενους, στους αεραγωγούς ελευθερώνονταν τα σφαιρίδια του Κυκλώνα, τα οποία απελευθέρωναν το υδροκυάνιο. Σύμφωνα με την κατάθεση του Διοικητή του Άουσβιτς Ρούντολφ Ες, σε είκοσι περίπου λεπτά είχαν αποβιώσει όλοι οι έγκλειστοι. Σχεδόν αμέσως πέθαιναν μόνον όσοι στέκονταν κοντά στους αεραγωγούς. Το υδροκυάνιο σχημάτιζε κυανούς λεκέδες στους τοίχους του θαλάμου (λόγω σχηματισμού σιδηροκυανιούχου σιδήρου) Fe4[Fe(CN)6] με χαρακτηριστικό χρώμα που λέγεται Πρωσσικό μπλε, οι οποίοι είναι ορατοί ακόμη και σήμερα. Κατόπιν άνοιγαν οι θύρες και, με τη βοήθεια των αεραγωγών, ο θάλαμος αεριζόταν ώστε να είναι δυνατή η είσοδος της ομάδας αποκομιδής των σορών.

ΠΗΓΗ: http://el.wikipedia.org