Ο Χρόνος σπάει το Ρόδι από την αρχαιότητα ...

Καρπός της αιωνιότητας, της αφθονίας, της γονιμότητας, της καλοτυχίας, του πλούτου, του έρωτα, αλλά και των νεκρών ή του θανάτου. Ένα από τα 7 αντικείμενα που επεδείκνυε ο Ιεροφάντης σε αυτούς που επρόκειτο να μυηθούν στα Ελευσίνια Μυστήρια. Είναι ο καρπός που έδωσε ο Πλούτωνας στην Περσεφόνη, για να την κρατήσει στην Άδη. Ο Όμηρος αναφέρει στην Οδύσσεια, ότι καλλιεργούσαν ροδιές στους κήπους του Βασιλιά Αλκίνοου (στην Κέρκυρα), ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τη ροδιά με τα ονόματα «ροιά» και «ρόα».

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

Ο

ΧΡΟΝΟΣ

ΣΠΑΕΙ ΤΟΡΟΔΙ

Περιδέραιο με χρυσά περίαπτα ρόδια, από τον Τάφο III (τάφος των Γυναικών), στις Μυκήνες
(Ταφικός κύκλος Α, 16ος αιώνας προ Χριστού)/ Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Αρχαίος καρπός, από τους πρώτους που καλλιέργησε ο άνθρωπος και παρά τις δοξασίες, ότι το ρόδι προέρχεται από την Περσία, αρκετές αρχαιολογικές ανασκαφές αποδεικνύουν με ευρήματα ότι αυτός ο πολυσήμαντος καρπός ανά τους αιώνες είναι ενδημικός στη Μεσόγειο και αυτόχθων.

Ρόδια βρέθηκαν ζωγραφισμένα σε αγγεία, στη Φυλακωπή της Μήλου, καρποί βρέθηκαν στην προϊστορική πόλη του Ακρωτηριού, στη Σαντορίνη και αργότερα εντοπίστηκαν χρυσά περίαπτα ροδιών σε κοσμήματα των Μυκηνών. Ολόκληροι καρποί ροδιών ήρθαν στο φως από ανασκαφές που αναφέρονται στη Φαραωνική Αίγυπτο.

Σε όλους αυτούς τους τόπους, το ρόδι είχε τους ίδιους συμβολισμούς: Καρπός της αιωνιότητας, της αφθονίας, της γονιμότητας, της καλοτυχίας, του πλούτου, του έρωτα, αλλά και των νεκρών ή του θανάτου.

Το ρόδι είναι ένα από τα 7 αντικείμενα που επεδείκνυε ο Ιεροφάντης σε αυτούς που επρόκειτο να μυηθούν στα Ελευσίνια Μυστήρια. Ήταν όμως και ο καρπός που συνόδευε στον τάφο τους νεκρούς, στην Αίγυπτο των Φαραώ. Είναι ο καρπός που έδωσε ο Πλούτωνας στην

Ο κάλυκας που έχει στην κορυφή του το ρόδι μοιάζει με κορώνα-στέμμα και αυτό του προσδίδει μια μοναδικότητα,

ενώ κατ’ άλλους, ο κάλυκας στην κορυφή του ροδιού είναι το σύμβολο του ζωοδότη ήλιου.

Περσεφόνη, για να την κρατήσει στην Άδη. Ο Όμηρος αναφέρει στην Οδύσσεια, ότι καλλιεργούσαν ροδιές στους κήπους του Βασιλιά Αλκίνοου (στην Κέρκυρα), ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τη ροδιά με τα ονόματα «ροιά» και «ρόα».

Ύστερα από όλα αυτά δεν είναι καθόλου ανεξήγητο γιατί το ρόδι σπάει στο κατώφλι του καινούριου χρόνου, με την προσδοκία μιας καλής χρονιάς.

Τα μοναδικά χαρακτηριστικά που έχει το ρόδι είναι αυτά που το κάνουν σύμβολο. Η ιδιαιτερότητα στα εξωτερικά του χαρακτηριστικά είναι ο κάλυκας που έχει στην κορυφή του και έχει τη μορφή κορώνας ή στέμματος. Στο εσωτερικό του είναι επίσης μοναδικό, χωρισμένο σε πολλά «διαμερίσματα» με κίτρινα χωρίσματα, που έχουν «θήκες» για τους ζουμερούς κόκκινους καρπούς και διάφανες μεμβράνες που τους προστατεύουν. Το ανοιγμένο ή σπασμένο ρόδι δίνει με το πλούσιο εσωτερικό του μια εικόνα αφθονίας, ενώ το κόκκινο χρώμα των ζουμερών και γευστικών καρπών του συμβολίζει την ευτυχία, τους χυμούς του έρωτα, αλλά και την αιωνιότητα.

Οι λαμπεροί, σαν ρουμπίνια σπόροι του ροδιού είναι μια από τις αιτίες,
που από τη βαθιά αρχαιότητα, το ρόδι περιβάλλεται με ένα πλήθος από δοξασίες και συμβολισμούς.

Πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια, την 3^η χιλιετία προ Χριστού, η ροδιά είναι βέβαιο ότι φύεται στη Σαντορίνη. Στις ανασκαφές που έφεραν στο φως την προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι εντοπίζεται απανθρακωμένο ξύλο ροδιάς. Από τη Σαντορίνη είναι και τα δίχρωμα αγγεία του 17^ου προ Χριστού αιώνα, που έχουν κεντρικό ζωγραφικό μοτίβο τους το ρόδι.

Στη Μινωική Κρήτη έχουν βρεθεί αγγεία που είχαν τελετουργική χρήση, όπως το αγγείο σε σχήμα ροδιού, του 17^ου προ Χριστού αιώνα, (Μεσομινωική III περίοδος), που βρέθηκε στο ανάκτορο της Φαιστού και του αποδίδεται τελετουργική χρήση. Στο παλάτι της Κνωσού έχουν βρεθεί  οστέινα ομοιώματα άνθους ροδιού, που χρονολογούνται στην Υστερομινωική ΙΑ περίοδο, δηλαδή στον 16^ο προ Χριστού αιώνα.

Και από τις τελετουργίες με τα ρόδια στα Μινωικά Ανάκτορα της Κρήτης, να πάμε στο Αιγαίο και στη Μήλο αυτή τη φορά του 17^ου προ Χριστού αιώνα (στην πόλη της Φυλακωπής III ), απ’ όπου και έχουν έρθει στο φως ανασκαφικά, αγγεία με παραστάσεις ροδιού.

Ρόδια έχουν βρεθεί και στις Μυκήνες (Ταφικός Κύκλος Α, τάφος III, γυναικών, 16^ος προ Χριστού αιώνας). Είναι ένα περιδέραιο με πολλά μικρά χρυσά ρόδια, σύμβολα της αφθονίας.

Simbolo di fertilita (σύμβολο ευφορίας) γράφει η πινακίδα που συνοδεύει τον αρχαιότατο καρπό ροδιού,

που βρέθηκε στη Φαραωνική Αίγυπτο την περίοδο του Νέου Βασιλείου, XVIII-XX Δυναστεία, 1550-1070 προ Χριστού.

ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ του TORINO.

Ρόδια όμως έχουν βρεθεί και στην Ακρόπολη των Αθηνών, σύμβολα και εδώ ευκαρπίας, γονιμότητας και ευδαιμονίας. Τα ρόδια ήταν αναθήματα στην Αθηνά από τους Αθηναίους, ιδιαίτερα τον 6^ο προ Χριστού αιώνα. Μια από τις Κόρες της Ακρόπολης (570 π.Χ.) κρατάει ρόδι στο αριστερό της χέρι και στο δεξί ένα στεφάνι.

Καρπός πολυσήμαντος, με μια μεγάλη διαδρομή στο χρόνο και με τους ανθρώπους να εναποθέτουν πάνω του ευχές, προσδοκίες και δοξασίες, που διασώζονται ακόμη και σήμερα.

Χρήσιμος καρπός για τους γιατρούς και την ιατρική της αρχαιότητας, ενώ και η σύγχρονη ιατρική επιβεβαιώνει τη χρησιμότητα του ροδιού και τις ευεργετικές του ιδιότητες. Αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος να πιστεύουν οι γιατροί της αρχαιότητας, ότι «το ρόδι είναι θαυματουργό».

Απεικόνιση ροδιού σε μια πρόχου από την πόλη της Φυλακωπής III, στη Μήλο (1650-1450 προ Χριστού)

Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Και οι αλχημιστές δεν έμειναν αδιάφοροι για το ρόδι και τις δοξασίες που το ακολουθούν. Αυτοί λένε ότι το όνομα του ροδιού και της ροδιάς συνδέεται με τη λέξη «Ρόδος» και σημαίνει τη «ροή» και τη «δύναμη». Οι ίδιοι θεωρούν ότι ο κάλυκας-στέμμα στην κορυφή του καρπού του ροδιού είναι απεικόνιση του ήλιου και των ακτίνων του, ενώ τα κόκκινα σπόρια στο εσωτερικό του είναι τα διάπυρα σπλάχνα της γης. Άρα, το ρόδι-ροή-δύναμη είναι η αδιάκοπη ροή του σύμπαντος και η ζωή στη Γη, με τον ζωοδότη ήλιο.

Στην αρχαία Ελλάδα το ρόδι ήταν έμβλημα πολλών γυναικείων θεοτήτων και η χρήση του είχε θέση στη λατρεία του. Η Ήρα, η Αθηνά, η Αφροδίτη, η Δήμητρα και η Περσεφόνη είναι ορισμένες από τις θεότητες αυτές.

Στην εορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμή της Δήμητρας, οι γυναίκες έτρωγαν σπόρους ροδιού για να έχουν ευημερία και γονιμότητα, ενώ η Ήρα, Θεά προστάτιδα του γάμου, έχει έμβλημά της το ρόδι, που κρατά στο χέρι της.

Ορειχάλκινο ρόδι από την Ακρόπολη της Αθήνας, αφιέρωνα στην Αθηνά,

όπως συνήθιζαν στην αρχαιότητα οι Αθηναίοι/Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Στα Ελευσίνια Μυστήρια, απ’ όπου προσπαθούν να «αντιγράψουν» πράγματα οι Αλχημιστές και οι Illuminati, οι Ιεροφάντες (Ιερείς της Δήμητρας στην Ελευσίνα) ήταν στεφανωμένοι με κλαδιά ροδιάς στη διάρκεια των Μεγάλων Μυστηρίων. Ωστόσο, απαγορευόταν στους μύστες να τρώνε ρόδια, γιατί υπήρχε η δοξασία ότι το ρόδι, ως καρπός γονιμότητας είχε την ιδιότητα να κάνει την ψυχή να κατεβαίνει στη σάρκα.

Μέχρι και τον 8^ο προ Χριστού αιώνα, εκτός των άλλων συμβολισμών του, το ρόδι ήταν και έμβλημα κύρους και η χρήση του ή η κατανάλωσή του επιτρεπόταν μόνο στους ισχυρούς. Από τον 8^ο όμως αιώνα και μετά η χρήση του περνάει σιγά-σιγά και στα λαϊκά στρώματα, ενώ η παρουσία του στα ταφικά έθιμα γίνεται όλο και πιο έντονη.

Η σύγχρονη επιστήμη διαπιστώνει ότι το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνες A, C, και E, σε φυλλικό οξύ, σίδηρο και κάλιο. Διαπιστωμένες είναι και οι αντιοξειδωτικές του ουσίες (τανίνη, ελλαγικό οξύ και ανθοκυανίνη), με μεγάλη αντιοξειδωτική δράση.

Το «Χάσμα» στο Πλουτώνιο της Ελευσίνας, απ’ όπου πιστεύεται ότι ανεβοκατέβαινε στον Άδη η Περσεφόνη.

Διακρίνεται ένα σπασμένο ρόδι, αφημένο εκεί, προφανώς από σημερινούς «μύστες», που τιμούν ακόμη την «Κόρη» και τα «Μυστήρια».

Οι ευεργετικές ιδιότητες του ροδιού εξυμνούνται σε πολλούς παπύρων των φαραωνικών χρόνων της Αιγύπτου, με ιατρικό, φαρμακευτικό ή και άλλο περιεχόμενο (δοξασίες καλοτυχίας και ευγονίας). Οι Αιγύπτιοι των φαραωνικών χρόνων φαίνεται να πιστεύουν ότι το ρόδι μπορεί να τους εξασφαλίσει ακόμη και την αιωνιότητα γι’ αυτό και συνοδεύει τους νεκρούς στους τάφους.

Καρπός ζωής, ζουμερός και νόστιμος στην πραγματικότητα, το ρόδι σκορπάει τους λαμπερούς κόκκινους σπόρους του στο κατώφλι της καινούριας χρονιάς, με την ελπίδα και την προσδοκία να είναι λαμπερή, «νόστιμη», ανέφελη και ευτυχισμένη.

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

Αθήνα 22 Δεκεμβρίου 2011

(Νύχτα του Χειμερινού Ηλιοστασίου)

ΠΗΓΗ: http://zervonikolakis.lastros.net/