"Δεν θα θεωρηθεί πολύ κυνικό αν φανεί πως διευθετήσαμε τη μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων, με έναν τόσο "πρόχειρο" τρόπο; Ας κάψουμε το χαρτί", είπε ο Τσώρτσιλ. "Όχι, κράτα το", απάντησε ο Στάλιν.
Ο Σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ (Sir Winston Leonard Spencer-Churchill, 30 Νοεμβρίου 1874 – 24 Ιανουαρίου 1965) ήταν Βρετανός πολιτικός, στρατιωτικός, δημοσιογράφος και συγγραφέας, πρωθυπουργός της χώρας του, κατά τις περιόδους 1940-45 και 1951-55, ένας από τους αρχιτέκτονες της συμμαχικής νίκης κατά το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο (γνωστός ως ο Πατέρας της Νίκης) που συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του καθεστώτος των διεθνών συσχετισμών κατά την μεταπολεμική περίοδο.
Μια ιδιαίτερη μνεία
Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940 και με αφορμή τη σθεναρή αντίσταση που προέβαλλε ο ελληνικός στρατός στην ιταλική εαρινή επίθεση, ο Τσώρτσιλ φέρεται να είπε μια φράση σχετικά με το θάρρος και την ανδρεία των Ελλήνων: Στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες. Σύμφωνα με το Churchill Archives Centre και άλλους Διεθνείς φορείς τεκμηρίωσης των βιογραφικών στοιχείων του Sir Winston Leonard Spencer Churchill, η συγκεκριμένη φράση ουδέποτε ελέχθη από τον Τσώρτσιλ, αποδόθηκε όμως σε αυτόν από την πλευρά της Ελληνικής Αντίστασης κατά τη διάρκεια του πολέμου για λόγους εμψύχωσης και ενίσχυσης του φρονήματος των μαχομένων Ελλήνων πατριωτών.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Τσώρτσιλ γεννήθηκε στο Ανάκτορο Μπλενχάιμ της κομητείας της Οξφόρδης και ήταν γόνος εύπορης οικογένειας ευγενών, δευτερότοκος γιος του πολιτικού Ράντολφ Χένρυ Σπένσερ Τσώρτσιλ και της Αμερικανίδας Τζένης Τζέρομ (κόρης του Λέοναρντ Τζέρομ, τραπεζίτη και ιδιοκτήτη των New York Times). Σπούδασε αρχικά στη σχολή Χάρροου, όπου επέδειξε ενδιαφέρον για την αγγλική φιλολογία και την ιστορία και κατόπιν στη στρατιωτική ακαδημία. Αξιωματικός του ιππικού από το 1895, παρακολούθησε τον ίδιο χρόνο, ως στρατιωτικός παρατηρητής, τις επαναστατικές εξελίξεις στην Κούβα και το 1896 εντάχθηκε στα βρετανικά στρατεύματα των Ινδιών. Το 1898 εντάχθηκε στις βρετανικές δυνάμεις της Αιγύπτου και πήρε μέρος στις επιχειρήσεις ανακατάληψης του Σουδάν.Τις σχετικές στρατιωτικές εμπειρίες και εντυπώσεις του κατέγραψε στο βιβλίο του «Ο ποτάμιος πόλεμος» (The River war, 2 τ., 1989). Στη συνέχεια παραιτήθηκε από το στράτευμα και διεκδίκησε χωρίς επιτυχία βουλευτική έδρα στη περιφέρεια Όλνταμ (1899). Μετά την αποτυχία του αυτή προτίμησε να φύγει στη Νότια Αφρική , όπου είχε ξεσπάσει ο πόλεμος των Μπόερς και να αναλάβει και πάλι καθήκοντα πολεμικού ανταποκριτή της εφημερίδας Morning Post του Λονδίνου.
Το 1900 εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος (Τόρις) αρνούμενος να ταυτισθεί στη συνέχεια με πολλές από τις επιλογές των συντηρητικών κυβερνήσεων, όπως τις σχετικές με την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, τις αποικιακές ρυθμίσεις και κυρίως με το θεσμοθετούμενο σύστημα προστατευτικού δασμολογίου. Οι διαφωνίες του αυτές οδήγησαν στην αποχώρησή του από τη συντηρητική παράταξη (1904) και την ένταξή του στους Φιλελεύθερους με τους οποίους επανεξελέγη βουλευτής του 1906.
Ατυχίες και αποτυχίες
Λίγες μέρες μετά την άφιξή του στη Νότια Αφρική, ο σιδηρόδρομος στον οποίο επέβαινε έπεσε σε ενέδρα του εχθρού και ο ίδιος αμυνόμενος αιχμαλωτίσθηκε. Κινδύνευσε να εκτελεστεί ως πράκτορας, με μεσολάβηση όμως του Λούις Μπότα (ηγέτη των Μπόερς και μετέπειτα πρωθυπουργού της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης), διασώθηκε και φυλακίστηκε στην Πρετόρια από όπου κατόρθωσε ν΄ αποδράσει.
Ως υπουργός των Ναυτικών, παρά τις ναυτικές επιτυχίες του που είχαν ως αποτέλεσμα τον ναυτικό αποκλεισμό των κεντρικών αυτοκρατοριών εισηγήθηκε την άτυχη για την Αντάντ επιχείρηση των Δαρδανελίων με συνέπεια να παραιτηθεί από το αξίωμα του πρώτου λόρδου του Ναυαρχείου.
Στις εκλογές της 28ης Ιουλίου 1945, λίγες μέρες πριν την παράδοση της Ιαπωνίας, δεν επανεκλέγεται.
Το ασυμβίβαστο ιδεολογικό του υπόβαθρο
Φανατικός αντίπαλος των εργατικών, αλλά και πολέμιος της πολιτικής του κατευνασμού απέναντι στον φασισμό και στον ναζισμό που ακολουθούσαν ο Στάνλεϊ Μπάλντουιν (1935-37) και ο Νέβιλ Τσάμπερλεν (1937-40) έμεινε για δέκα ολόκληρα χρόνια στην αντιπολίτευση, διαφωνώντας συχνά και με το ίδιο το κόμμα του, κατακρίνοντας σε λόγους και άρθρα του με ισχυρά επιχειρήματα κάθε συμβιβασμό με τις δικτατορικές ή ολοκληρωτικές σοσιαλιστικές ιδεολογίες.
Ο πρωταγωνιστικός διασυμμαχικός ρόλος
 |
| Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου |
Τον Μάιο του 1940 διαδέχτηκε τον Νέβιλ Τσάμπερλεν στην αρχηγία μιας κυβέρνησης συνασπισμού και προέβη στο διάσημο διάγγελμα του προς τον Βρετανικό λαό.
.....«Δεν έχω τίποτε να σας προσφέρω εκτός από αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα. Έχουμε μπροστά μας ένα μαρτύριο της πιο οδυνηρής μορφής. Έχουμε μπροστά μας πολλούς, πολλούς μήνες αγώνα και πόνου. Ρωτάτε, "ποιά είναι η πολιτική μας;". Μπορώ να πω ότι είναι το να διεξαγάγουμε πόλεμο από θαλάσσης, ξηράς και αέρος, με όλες τις εσωτερικές μας δυνάμεις και μ' όλη τη δύναμη που μπορεί να μας δώσει ο Θεός. Να διεξαγάγουμε πόλεμο εναντίον μιας τερατώδους τυραννίας, που κανείς ποτέ δεν την έχει υπερβεί στο σκοτεινό, αξιολύπητο κατάλογο της ανθρώπινης εγκληματικότητας.[...]Ρωτάτε, "ποιός είναι ο σκοπός;". Μπορώ ν' απαντήσω με μια λέξη. Είναι η νίκη. Νίκη με κάθε κόστος, νίκη παρ'όλο τον τρόμο, νίκη, όσο μακρύς και σκληρός κι αν είναι ο δρόμος. Γιατί χωρίς νίκη, δεν υπάρχει επιβίωση. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Καμία επιβίωση για τη Βρετανική Αυτοκρατορία, καμία επιβίωση για όλα όσα αντιπροσωπεύει η Βρετανική Αυτοκρατορία.»......
«Δεν θα παραδοθούμε ποτέ»
Μετά την κατάρρευση και συνθηκολόγηση της Γαλλίας, η Βρετανία βρέθηκε πλέον μόνη της στον αγώνα ενάντια στη Ναζιστική Γερμανία. Ο Χίτλερ επεδίωκε εναν συμβιβασμό ή συμφωνία με τη Βρετανία έχοντας κατά νου την σχεδιαζόμενη επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Παρά ταύτα η στάση του Τσόρτσιλ ήταν αδιαπραγμάτευτη. Πριν ξεκινήσει η Μάχη της Αγγλίας, προέβη σε έναν ακόμη λόγο, έξοχο δείγμα της ρητορικής του δεινότητας, με σκοπό να ανυψώσει το ηθικό των Βρετανών.
.......«θα πολεμήσουμε στη Γαλλία, θα πολεμήσουμε σε θάλασσες και ωκεανούς, θα πολεμήσουμε με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους αιθέρες, θα υπερασπίσουμε το νησί μας, ό,τι και να μας κοστίσει, θα πολεμήσουμε στους διαδρόμους προσγείωσης, θα πολεμήσουμε στα χωράφια και στους δρόμους, θα πολεμήσουμε στους λόφους, δεν θα παραδοθούμε ποτέ!».
Ανέλαβε πρωτοβουλία να ενισχύσει στο εσωτερικό το πνεύμα της αντίστασης, παρά τις δυσμενείς εξελίξεις των πρώτων μηνών του πολέμου, και στο εξωτερικό να προκαλέσει την επέμβαση των ΗΠΑ στον πόλεμο (την οποία θεωρούσε καθοριστική) και να πετύχει τη συμμαχία της Σοβιετικής Ένωσης. Με τους χειρισμούς του υπήρξε έτσι από τους καθοριστικότερους παράγοντες στην τελική νίκη των Συμμάχων, ενώ καθιέρωσε και τον χαιρετισμό της νίκης με τα δύο δάχτυλα (V). Δεν υπήρξε γεγονός στο οποίο να μην ήταν πρωταγωνιστής. Οι θέσεις του στηριζόμενες στην ρεαλιστική αναγνώριση και κοινή αποδοχή μεταξύ των πρωταγωνιστών νικητών των σφαιρών επιρροής, αποδείχθηκαν παράγοντες μιας μακροχρόνιας, αν και τεταμένης, ειρήνης μετά το τέλος του πολέμου.
Το συγγραφικό του έργο
Ανέπτυξε αξιόλογη ιστοριογραφική δραστηριότητα εκδίδοντας αρκετά βιβλία μεταξύ των οποίων:
- Η παγκόσμια κρίση του 1916-18 (The World Crisis, 4τ., 1922-29) που αναφέρεται στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
- Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου (1930)
- Το Ανατολικό μέτωπο (The Eastern Front), 1931,
- Μάρλμπορο, η ζωή και η εποχή του (Marlborough, his Life and Times) 4τ. (1933-38)
- Οι μεγάλοι σύγχρονοι (Great Contemporaries), 1937
- Θρίαμβος και τραγωδία (Triumph and Tragedy), 1938
- Η ιστορία των αγγλόφωνων λαών (History of the English-Speaking Peoples), 1956-58
Το 1953 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας για το πεντάτομο έργου «Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος», που δημoσιεύτηκε από το 1948 έως το 1951.
Μεταπολεμικές του θέσεις
 |
| Ουίνστον Τσώρτσιλ, Ρούσβελτ και Στάλιν στην Διάσκεψη της Γιάλτας όπου συναποφασίστηκε η κατανομή των μεταπολεμικών «σφαιρών επιρροής» (Συμφωνία των ποσοστών), Φεβρουάριος 1945. |
Μεταπολεμικά εξεδήλωσε την πλήρη αντίθεσή του στις πολιτικές επιλογές της Σοβετικής Ένωσης και το 1946 πρώτος αυτός χρησιμοποίησε τον όρο «Σιδηρούν παραπέτασμα»
«Καθώς οι εβδομάδες περνούσαν, μετά τη Γιάλτα έγινε απολύτως φανερό ότι η σοβιετική κυβέρνηση δεν έκανε το παραμικρό για να εφαρμόσει τις συμφωνίες μας οι οποίες αφορούσαν στη διεύρυνση της πολωνική κυβέρνησης προκειμένου να συμπεριλάβει όλα τα κόμματα και από τις δύο πλευρές. Ο χρόνος ήταν με το μέρος των Ρώσων και των Πολωνών υποστηρικτών τους που έσφιγγαν τη μέγγενή τους γύρω από τη χώρα με κάθε είδους αυστηρά μέτρα, τα οποία δεν ήθελαν να τα πληροφορήσουν έξωθεν παρατηρητές. Το ίδιο βράδυ, ενώ ανέπτυσσα στη Βουλή των Κοινοτήτων τα αποτελέσματα των εργασιών μας στη Γιάλτα, οι Ρώσοι παραβίασαν για πρώτη φορά στη Ρουμανία το πνεύμα και το γράμμα των συμφωνιών μας. Όλους μας δέσμευε η Διακήρυξη για την Απελευθερωμένη Ευρώπη την οποία τόσο πρόσφατα είχαμε υπογράψει, προκειμένου στις χώρες που είχαν καταληφθεί από τα συμμαχικά στρατεύματα να πραγματοποιηθούν ελεύθερες εκλογές και να αναδειχθούν δημοκρατικές κυβερνήσεις. Σοβιετικά άρματα μάχης και στρατεύματα ακροβολίστηκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας και στις 6 Μαρτίου οι Σοβιετικοί διόρισαν νέα κυβέρνηση που ανέλαβε αμέσως την εξουσία».
Ουίνστον Τσώρτσιλ, Β΄Παγκόσμιο Πόλεμος, τόμ. 6 κεφ. 25 σσ. 168-190
Κατάλογος Πολιτικών Αξιωμάτων
- Βουλευτής 1900-1922, 1924-1964
- Υφυπουργός Αποικιών 1905-1908
- Υπουργός Εμπορείου 1908-1910
- Υπουργός Εσωτερικών 1910-1911
- Υπουργός Ναυτικού 1911-1915
- Καγκελάριος του Δουκάτου του Λάνκαστερ (Υπουργός Εισοδήματος) 1915
- Υπουργός Πυρομαχικών 1917-1919
- Υπουργός Πολέμου 1919-1921
- Υπουργός Αεροπορίας 1919-1921
- Υπουργός Αποικιών 1921-1922
- Μέγας Θησαυροφύλακας 1924-1929
- Υπουργός Ναυτικού 1939-1940
- Ηγέτης της Συμπολίτευσης στη Βουλή των Κοινοτήτων 1940-1942
- Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου 1940-1945
- Υπουργός Άμυνας 1940-1945
- Ηγέτης της Αντιπολίτευσης στη Βουλή των Κοινοτήτων 1945-1951
- Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου 1951-1955
- Υπουργός Άμυνας 1951-1952
Η Βρεττανική παρέμβαση και η θέση του Τσώρσιλ στα Δεκεμβριανά
Ο Τσώρτσιλ, έχοντας ενισχύσει τη θέση του με την αγγλοσοβιετική συμφωνία της Μόσχας στις 9 Οκτωβρίου 1944 που αφορούσε τα Βαλκάνια με την άμεση απόσυρση μέχρι τέλος Οκτωβρίου των βουλγαρικών στρατευμάτων από τις περιοχές της Μακεδονίας και Θράκης, ενώ το ΚΚΕ σε αντιστάθμισμα, ζήτησε από το Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα την αποστολή μεγάλης ποσότητας όπλων και πυρομαχικών, για να λάβει αρνητική απάντηση στις 21 του ίδιου μήνα. Το αιτιολογικό ήταν οι κίνδυνοι διεθνών επιπλοκών αλλά και η έλλειψη όπλων. Ο Τσώρτσιλ διέταξε την κατάπνιξη της εξέγερσης και σε σχετικό μήνυμά του προς το στρατηγό Σκόμπι ανέφερε επί λέξει: "μη διστάσετε να ενεργήσετε ωσάν να ευρίσκεστε σε μια κατακτημένη πόλη όπου έχει ξεσπάσει μια τοπική εξέγερσις". Τον ίδιο καιρό τηλεγράφησε στον Βρετανό πρέσβη στην Αθήνα σερ Ρέτζιναλντ Λήπερ (Sir Reginald Leeper) ότι αυτός και ο Παπανδρέου έπρεπε να ακολουθήσουν τις διαταγές του Σκόμπι για όλα τα θέματα που αφορούσαν τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Ακόμα, στα Απομνημονεύματά του σημειώνει σχετικά: «Δεν έχει νόημα να κάνεις τέτοια πράγματα με ημίμετρα».
Η αγόρευση του Τσώρτσιλ
Στις 18/1/1945 ο Βρετανός πρωθυπουργός μίλησε ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων και έδωσε εξηγήσεις όσον αφορά τη πολιτική του σχετικά με τη κατάσταση στην Ελλάδα και τα Δεκεμβριανά στην Αθήνα. Ο Τσόρτσιλ αμύνθηκε της πολιτικής του προχώρησε σε κριτική του ΕΛΑΣ.
.......«Μετέβημεν εις την Ελλάδα με την πρόθεσιν να βοηθήσωμεν την Ελληνικήν Κυβέρνησιν, η οποίαν αντιμετώπιζε τη σύγχυσιν που είχε προκαλέσει εις την χώραν ο τρόμος των Γερμανών [...] Είχομεν προμηθεύσει εις τους άνδρας αυτούς όπλα εις σημαντικάς ποσότητας, με την ελπίδα ότι θα εμάχοντο κατά των Γερμανών [...] Δεν επρόκειτο να επιτεθούν κατά των Γερμανών, αλλά κατά μέγα μέρος έλαβον απλώς τα όπλα αυτά και ενήδρευον παριμένοντας την στιγμήν να καταλάβουν την αρχήν και να κάμουν την Ελλάδα κομμουνιστικό κράτος με ολοκληρωτικήν εκκαθάρισιν όλων των αντιθέτων [...] Ο εξωπλισμένος ΕΛΑΣ κατά την τελευταίαν διετίαν έπαιξε πολύ μικρόν ρόλον εις τον αγώνα κατά των Γερμανών. Δεν δύναμαι να εξάρω τον ρόλον του, όπως θα έπραττον αποτίων φόρον θαυμασμού εις τους ηρωικούς Γάλλους Μακί και τους Βέλγους τοιούτους» .
Ο Στάλιν είχε τηρήσει αυστηρά αυτήν τη συμφωνία (Συμφωνία των ποσοστών)*** στις έξι εβδομάδες που είχαν διαρκέσει οι μάχες εναντίον του ΕΛΑΣ στην Αθήνα ούτε η Ισβέστια ούτε η Πράβδα αναφέρθηκαν στο γεγονός. Στις δύο όμως βαλκανικές χώρες της Μαύρης Θάλασσας ακολουθούσε αντίθετη πορεία. Αν όμως τον πίεζα μπορεί να έλεγε: «Εγώ δεν επεμβαίνω σε ό,τι κάνετε στην Ελλάδα. Επομένως, για ποιο λόγο εσείς δε με αφήνετε να δράσω ελεύθερα στη Ρουμανία;»
***Η περιβόητη "Συμφωνία των ποσοστών"
Η Συμφωνία των ποσοστών (Percentages agreement), γνωστή και ως "χαρτοπετσέτα", υποτίθεται πως ήταν μία συμφωνία μεταξύ του Ιωσήφ Στάλιν και του Ουίνστον Τσώρτσιλ σχετικά με τη διαίρεση της νοτιοανατολικής Ευρώπης σε σφαίρες επιρροής. Στις 9 Οκτωβρίου, 1944, λίγους μήνες πριν τη Διάσκεψη της Γιάλτας, οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν στην τέταρτη Διάσκεψη της Μόσχας, όπου, σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του, ο Τσώρτσιλ πρότεινε η Σοβιετική Ένωση να έχει 90% επιρροή στην Ρουμανία και 75% στην Βουλγαρία, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο να έχει 90% επιρροή στην Ελλάδα. Ο Τσώρτσιλ επίσης πρότεινε στην Ουγγαρία και την Γιουγκοσλαβία να έχουν 50% επιρροή και οι δύο. Στη συνέχεια ο Τσώρτσιλ έγραψε τη συμφωνία με μπλε μολύβι σε μία χαρτοπετσέτα, την οποία έδωσε στον Στάλιν, και αφού την ενέκρινε ο Στάλιν του την επέστρεψε.
"Δεν θα θεωρηθεί πολύ κυνικό αν φανεί πως διευθετήσαμε τη μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων, με έναν τόσο "πρόχειρο" τρόπο; Ας κάψουμε το χαρτί", είπε ο Τσώρτσιλ.
"Όχι, κράτα το", απάντησε ο Στάλιν.
Οι υπουργοί εξωτερικών των δύο χωρών, Άντονι Ήντεν και Βιατσεσλάβ Μιχαήλοβιτς Μολότωφ, διαπραγματεύτηκαν τα ποσοστά της συμφωνίας στις 10 και 11 Οκτωβρίου. Κατάληξη αυτής της συζήτησής ήταν η αύξηση των ποσοστών επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης στην Βουλγαρία και την Ουγγαρία κατά 80%. Όμως, φαίνεται να υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την ακρίβεια της περιγραφής των γεγονότων από τον Τσώρτσιλ, η οποία μάλλον εξυπηρετούσε πολιτικές σκοπιμότητες της εποχής. Πρώτα, μοιάζει παράξενη η μη άμεση συμμετοχή των Αμερικανών σε μια τόσο σημαντική διαπραγμάτευση. Εκπροσωπούνται μόνο από τον πρεσβευτή τους στην Σοβιετική Ένωση, Άβερελ Χάριμαν. Δεύτερο, το σημείωμα της συμφωνίας που υποτίθεται ότι διάβασε ο Στάλιν, είναι γραμμένο στα Αγγλικά. Και τρίτο, και πιο σημαντικό, στο σημείωμα αναφέρεται "Ρωσία" και όχι Σοβιετική Ένωση. Αυτό είναι ένα ζήτημα που θα ήταν δύσκολο για τον Στάλιν να εγκρίνει, αφού οι Σοβιετικοί ηγέτες της εποχής ήταν πολύ προσεκτικοί στο να κρατούν τα προσχήματα.
Πάντως, και μέχρι σήμερα, δεν υπήρξε ποτέ επιβεβαίωση αυτής της συμφωνίας από την Σοβιετική Ένωση, αλλά ούτε και από την Ρωσία, ούτε και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μόνη πηγή συνεχίζει να είναι η αφήγηση του Τσώρτσιλ στα απομνημονεύματά του.
Αν η συμφωνία αυτή ήταν πράγματι αληθινή, ο Στάλιν κράτησε τον λόγο του όσο αφορά την Ελλάδα. Η Βρετανία υποστήριξε τις δυνάμεις της Ελληνικής Κυβέρνησης κατά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, ενώ η Σοβιετική Ένωση δεν βοήθησε καθόλου τους κομμουνιστές του ΔΣΕ.
Αποτίμηση της συμφωνίας
Η συμφωνία επικύρωνε μια ήδη υπάρχουσα κατάσταση στη νοτιοανατολική Ευρώπη ήδη κατεχόμενη από τα Σοβιετικά στρατεύματα. Όπως επισημαίνει ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, επρόκειτο για μια «προσπάθεια συναντήληψης των δύο ηγετών [..] (και κατανόησης) σχετικά με τα όρια που έθετε στην ισχύ τους η εξέλιξη του πολέμου». Οι Άγγλοι ως ναυτική δύναμη ενδιαφέρονταν γεωστρατηγικά για την Ελλάδα ενώ αδυνατούσαν νε ελέγχξουν στρατιωτικά την Βαλκανική ενδοχώρα. Αντίστροφα, οι Σοβιετικοί ενδιαφέρονταν πιο πολύ για τις χώρες το εσωτερικού ο έλεγχος των οποίων ήταν αναγκαίος για την δική τους ασφάλεια. Είναι επίσης σημαντική για το μέγεθος του κυνισμού με τον οποίο αντιμετώπισαν οι δύο χώρες το ζήτημα «στο μέσον του μεγαλύτερου πολέμου για την ελευθερία στην ιστορία». Οι δύο πλευρές είχαν αντιληφθεί τα όρια των δυνατοτήτων τους και είχαν αυτοποεριοριστεί στην επίτευξη των στόχων τους. Κι αν ακόμα δεν υφίστατο η συγκεκριμένη συμφωνία «η αγγλοσοβιετική συνεννόηση και πάλι θα υπήρχε» Τέλος, δεν αποτελούσε μια γενική διευθέτηση των νικητών του πολέμου για τη διαίρεση όλης της Ευρώπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αβαγνον