ΘΡΗΣΚΕΙΑ: Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Χρυσορρήμων (13 Νοεμβρίου)

«Ματαιότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματαιότης»!

Μύσας ὁ χρυσοῦς Ἰωάννης τὸ στόμα,

Ἀφῆκεν ἡμῖν ἄλλο τὰς βίβλους στόμα.

Ἀμφὶ τρίτην δεκάτην σίγησεν χρύσεα χείλη.

Γράφει η Ελένη Δραμπάλα

Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ 

"Ματαιότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματαιότης": Πώς να ερμηνευθεί ο Μεγάλος Ερμηνευτής, ο Ένας από τους Τρεις Φωστήρες της Τρισηλίου Θεότητος, ο Μέγας Οικουμενικός Διδάσκαλος και Διδάκτορας της Εκκλησίας! Ένας Αγωνιστής, υπέρμαχος του δικαίου, δεινός υποστηρικτής των πτωχών, φερόμενος ενάντια στην εκάστοτε πολιτική εξουσία και τους φορείς της, οι οποίοι καρπώνονταν χρήματα πωλώντας δημόσιες θέσεις και δημεύοντας περιουσίες, αλλά και ενάντια στους φιλάργυρους κληρικούς, οι οποίοι δεν ζούσαν βίο λιτό, όπως θα έπρεπε, λόγω της αστείρευτης δίψας του χρήματος. Ένας Αγωνιστής, που δεν δίστασε να απαρνηθεί τα υψηλά αξιώματα, που δεν σιώπησε ενώπιον των ατασθαλιών, προκειμένου το ποίμνιό του να ζει με αξιοπρέπεια και να υπάρχει δικαιοσύνη. Ένας Αγωνιστής που εξορίστηκε για τις ιδέες του, ιδέες – πρόκληση για την εποχή του, ερχόμενος σε σφοδρή σύγκρουση με την Εξουσία. Η ιστορία έχει θέσει πλέον ανεξίτηλη σφραγίδα στο τεράστιο έργο του ιερού Χρυσοστόμου, το οποίο αποτελεί μέχρι και σήμερα διδασκαλείο ενός «ιερού Αγώνα» στη δραματική εποχή της μετανεωτερικότητας. 

___________________________________________

Ο Ιωάννης Χρυσόστομος γεννήθηκε στην Αντιόχεια περί το 350 μ.Χ. Ο πατέρας του Σεκούνδος ήταν διοικητής του στρατού Ανατολής, η δε μητέρα του Ανθούσα εθαυμάζετο για τις αρετές της ακόμα και από τους Εθνικούς. Μετά τον πρόωρο θάνατο του συζύγου της αποφάσισε να μη νυμφευθεί εκ νέου και ν’ αφοσιωθεί στην ανατροφή του Ιωάννη. Φρόντισε να λάβει ο Ιωάννης επιμελημένη παιδεία στη ρητορική από τον Λιβάνιο και στη φιλοσοφία από τον Ανδραγάθιο, άλλωστε στα πρώτα συγγράμματά του άφησε διά παντός τη σφραγίδα του, όπως και στο διδακτικό του έργο. 

Το επάγγελμα του δικηγόρου όπως και τις κοσμικές ασχολίες τα εγκατέλειψε, για να παρακολουθήσει μαθήματα στη θεολογική σχολή της Αντιόχειας. Διακαής του πόθος ήταν ν’ ακολουθήσει τον μοναχικό βίο, αλλά τα δάκρυα της μητέρας του ανέκοψαν αυτή την πορεία του, την οποία πραγματοποίησε μετά τον θάνατό της περί το 375 μ.Χ., οπότε και ασκήτευσε στην έρημο για έξι χρόνια και επέστρεψε στην πόλη λόγω στομαχικών διαταραχών, οπότε και χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μελέτιο Αντιοχείας (381). 

Ακριβώς εκείνη τη χρονική στιγμή άρχισε το μεγάλο κηρυκτικό και φιλανθρωπικό έργο του, ενώ η φήμη του είχε ξεπεράσει και τα σύνορα της αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατο του Νεκταρίου στην Κωνσταντινούπολη χειροτονήθηκε επίσκοπος και συνέχισε από άμβωνος το ερμηνευτικό του έργο, αλλά και άλλα βαρύτατα έργα, όπως την κοινωνική μέριμνα και την ιεραποστολή εντός και εκτός της αυτοκρατορίας. Εκδήλωνε μία συγκινητική συμπάθεια προς τους πτωχούς και έλαβε μέτρα υπερ αυτών, ενώ ο ίδιος ζούσε βίο λιτώτατο, θέλοντας να επιβάλλει τέτοιο βίο και στους κληρικούς. Γι’ αυτό έλαβε μέτρα εναντίον της φυλαργυρίας κληρικών και της σιμωνίας, ενώ πολλοί κληρικοί δυσαρεστήθηκαν. 

Ο Ιωάννης, όμως, ανήκε στην τάξη των αγωνιστών που δεν σιωπούν ενώπιον των ατασθαλιών, έτσι η πρώτη σύγκρουσή του ήταν με πολιτικό παράγοντα, τον ευνούχο πρωθυπουργό Ευτρόπιο, ο οποίος ήταν φιλάργυρος και η αχόρταγη δίψα του για χρήματα δεν συγχωρείτο από τον Ιωάννη. Ο Ευτρόπιος πωλούσε δημόσιες θέσεις και δήμευε περιουσίες, ενώ αποφάσισε να άρει και το δικαίωμα ασύλου των χριστιανικών ναών. Η δεύτερη σύγκρουσή του ήταν με την Ευδοξία, φιλάργυρη και ματαιόδοξη, όπως ο πρωθυπουργός. Ο εχθρικός κύκλος είχε ήδη μεταβάλει τα πράγματα για τον Χρυσόστομο. Στην «ἐπί Δρῦν» σύνοδο, ο Ιωάννης καταδικάστηκε γιατί αρνήθηκε να εμφανιστεί, εξορίστηκε και ανέμενε στη Βιθυνία την απόφαση για τον προορισμό του. Το πλήθος, όμως, απαίτησε την άμεση επανεγκατάστασή του στο θρόνο, μέσω συνόδου διά της οποίας αποκαταστάθηκε. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους, μία νέα σύγκρουση έλαβε χώρα με την Ευδοξία, λόγω του ότι εκείνη τοποθέτησε το άγαλμά της στην πλατεία της γερουσίας απέναντι από τον καθεδρικό ναό κι έτσι ο Ιωάννης βρέθηκε σε νέα εξορία στην Κουκουσό της Αρμενίας. 

Έμεινε στην ιστορία ως ο «Χρυσόστομος» και δικαίως, διότι η ρητορεία του ήταν πνοή και όχι τέχνη, ήταν μία έμφυτη ρητορική δύναμη, ενώ η σημασία του έργου του μέγιστη. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η εκκλησία μας τον αναγνωρίζει ως οικουμενικό διδάσκαλο, ενώ η Δυτική τον ανεκήρυξε διδάκτορα της Εκκλησίας. Υπήρξε ο κατ’ εξοχήν λαϊκός χριστιανός διδάσκαλος, που χρησιμοποίησε ως μέσον καθοδήγησης του ποιμνίου του την άμεση και διά λόγου επαφή από τον άμβωνα. 

Στους λόγους του αναλύει με απλότητα, σαφήνεια και πειστικότητα ζητήματα, ηθικά, κοινωνικά, ερμηνευτικά, δογματικά. Το ερμηνευτικό του έργο απαρτίζεται από 700 περίπου ομιλίες. 

Όσο για τον Ευτρόπιο, ο οποίος προσπάθησε να καταργήσει το άσυλο των ναών, ανετράπη από στάση των Γότθων αξιωματικών και κατέφυγε στον καθεδρικό ναό της πρωτεύουσας για να σωθεί. Τότε ο Χρυσόστομος έχοντας ως θέμα την καταφυγή εκείνη, εκφώνησε έναν από τους λαμπρότερους λόγους του, μέ θέμα «Εἰς Εὐτρόπιον», τονίζοντας ότι τίποτε σ’ αυτό τον κόσμο δεν είναι αμετάβλητο, τίποτε δεν είναι σταθερό: 

«Ματαιότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματαιότης». 

"Πού είναι το λαμπρό ένδυμα της πρωθυπουργίας, πού είναι οι θόρυβοι και οι χοροί και οι διασκεδάσεις και οι πανηγύρεις; Όλα εξηφανίσθησαν. Ήσαν όλα νυκτερινόν όνειρον διαλυθέν από το φως της ημέρας.". Τότε, ο Ιωάννης έσωσε τον Ευτρόπιο, αλλ’ όμως αργότερα θέλοντας να δραπετεύσει, βγήκε από τον πόλη, τον συνέλαβαν και τον φόνευσαν. 

Σχετικά με την ερμηνεία της Αγίας Γραφής, ο Ιωάννης αντλούσε τα συμπεράσματα εκείνα τα οποία άγγιζαν την ανθρώπινη τραγωδία και έδιναν λύσεις στα ανθρώπινα αδιέξοδα. Η σπουδαιότητα της εξηγητικής και ερμηνευτικής προσφοράς του εξαίρεται στις μέρες μας, όπως και κατά το παρελθόν, από πολλές πλευρές, με ποικίλους τρόπους και ιδιαίτερη έμφαση. Μάλιστα, εκτιμάται ότι "κανένας Πατέρας της Εκκλησίας δεν έχει ερμηνεύσει τα ιερά κείμενα τόσο βαθιά και εξονυχιστικά και ταυτόχρονα τόσο πρακτικά όσο ο Χρυσόστομος. Οι Ομιλίες του διαβάζονται ακόμη και σήμερα όχι μόνο με μεγάλη ευχαρίστηση, αλλά συχνά, καθαρά εξηγητικά θεωρούμενες, με πλήρη αποδοχή". Δεν θα ήταν υπερβολή, ότι ολόκληρη η ζωή του υπήρξε συνεχής αναστροφή με τον ανεξάντλητο πλούτο της Γραφής και θεοκίνητη ενασχόληση μαζί της, η οποία αποτελούσε επιστάμενη και διεισδυτική ανάλυση του Γράμματός της, χάριν του πνεύματος και του βάθους των σημαινομένων.

Σχετικά με τον κοινωνικό βίο, ο Ιωάννης θεωρεί ότι ρίζα πάντων των αγαθών είναι η φιλανθρωπία, ενώ η απανθρωπία είναι ρίζα πάσης κακίας και ασεβείας. Η απανθρωπία ή τουλάχιστον η αδιαφορία για τον αδελφό γέννησε στον άνθρωπο τον πόθο της ιδιοκτησίας και έφερε την μεταξύ ανθρώπων μάχη. Ο σπάταλος διασκορπισμός των αγαθών υπό των πλουσίων ομοιάζει με την διανομή ξένης περιουσίας, διότι τα αγαθά δεν ιδικά των αλλά του Θεού και πρέπει να δαπανώνται χάριν των συνανθρώπων. Αυτή είναι η θεωρία περί διαχειρίσεως των αγαθών του Θεού υπό των πλουσίων, ως απλών οικονόμων.

Σχετικά με τον άνθρωπο, δεν είναι τόσο απαισιόδοξος, αν και δεν φθάνει στην αισιοδοξία των Αντιοχειανών. Ακολουθεί την γραμμή των Καππαδοκών: ο άνθρωπος είναι σύνδεσμος και μεθόριον των δύο κόσμων "Διὰ μὲν γὰρ τῆς νοητῆς οὐσίας κοινωνεῖ ταῖς ἄνω δυνάμεσι, διὰ δὲ τῆς αἰσθητῆς τοῖς τῆς γῆς συνάπτεται πράγμασι, σύνδεσμός τις ὤν ἀκριβὴς ἑκατέρας τῆς κτίσεως". 

Σχετικά με τον θάνατο, θεωρεί ότι είναι πέρασμα σε άλλη πατρίδα, την γνησίαν, όπου πραγματοποιείται η ανταπόδοση, ενώ κατά τη μέλλουσα ζωή τα σώματα θα είναι φωτεινά και ελαφρά και θα στερούνται υλικών αναγκών.

Το συγγραφικό του έργο διαιρείται σε τρεις φάσεις: την φάση των Ασκητικών και λοιπών Πραγματειών μέχρι και της χειροτονίας του σε πρεσβύτερο (386), τη φάση των Ομιλιών μέχρι και την εξορία του (404), τη φάση των Επιστολών, οι οποίες καλύπτουν την τριετία της εξορίας του. Πολλές ομάδες ομιλιών, όπως και πολλές επιστολές είναι πραγματικά δοκίμια ή πραγματείες. 

Ο ιερός Χρυσόστομος κοιμήθηκε την 14η Σεπτεμβρίου 407 μ.Χ., αλλά λόγω του εορτασμού της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, μετατέθηκε η εορτή της μνήμης του την 13η Νοεμβρίου, ενώ την 15η Δεκεμβρίου εορτάζεται η χειροτονία του σε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. 

Ελένη Δραμπάλα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σημειώσεις από το Συναξάρι Συμεών του Μεταφραστού
Βίος και Πολιτεία αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου ΕΔΩ

Ἀπολυτίκιον 

Ἡ τοῦ στόματός σου καθάπερ πυρσός ἐκλάμψασα χάρις, τὴν οἰκουμένην ἐφώτισεν, ἀφιλαργυρίας τῷ κόσμῳ θησαυροὺς ἐναπέθετο, τὸ ὕψος ἡμῖν τῆς ταπεινοφροσύνης ὑπέδειξεν. Ἀλλὰ σοῖς λόγοις παιδεύων, Πάτερ, Ἰωάννη Χρυσόστομε, πρέσβευε τῷ Λόγῳ Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ: Ματαιότης ματαιοτήτων τὰ πάντα οἰκονομικὴ ἠλιθιότης;

Ποῦ εἶναι, Σόιμπλε, το κεντρί σου; 

Ποῦ εἶναι, Μέρκελ, ἡ νίκη σου;

Γράφει ὁ Δρ. Κωνσταντῖνος Βαρδάκας

Ὁ Μεγάλος "Ἐκπολιτιστής Στρατηγὸς" ἀναπόφευκτα κατεβαίνει στὸν Ἅδη… καὶ ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος φωνάζει γιὰ τοὺς "οἰκονομικοὺς δυνάστες στρατηγούς" τῶν ἡμερῶν μας:

«Ποῦ εἶναι, θάνατε, τὸ κεντρί σου; Ποῦ εἶναι, Ἅδη, ἡ νίκη σου; Ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; ποῦ σου, ἅδη, τὸ νίκος; ἀνέστη Χριστός, καὶ σὺ καταβέβλησαι• ἀνέστη Χριστός, καὶ πεπτώκασι δαίμονες• ἀνέστη Χριστός, καὶ χαίρουσιν ἄγγελοι• ἀνέστη Χριστός, καὶ νεκρὸς οὐδεὶς ἐπὶ μνήματος. Χριστὸς γὰρ ἐγερθεῖς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο. αὐτῶ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων ἀμήν. (Κατηχητικὸς εἰς τὸ Ἅγιον Πάσχα).

Μήπως ὁ Χρυσορρήμων Χρυσόστομος ἔχει ἄδικο;

1. To πάρτι στὴν Γερμανία μὲ τὰ «other peoples money» ἢ καλύτερα «other nations money» τελείωσε! Οἱ γερμανικὲς ἐξαγωγὲς καταγράφουν τὴ μεγαλύτερη πτώση ἀπὸ τὸ 2009, ἀπὸ τὸ ἀποκορύφωμα τῆς κρίσης δηλαδὴ στὶς ἄλλες χῶρες τῆς ΕΕ πλὴν τοῦ νότου ποὺ....

κορυφώθηκε τὴν ἑπόμενη τριετία. Οἱ παραγγελίες βιομηχανικῶν προϊόντων πέφτουν, πλήττοντας τὸ ἠθικό των γερμανῶν μάνατζερ ποὺ σχεδιάζουν ὅλο καὶ λιγότερες ἐπενδύσεις, τὴν ἀρχὴ γιὰ μόνιμη ὕφεση.

Τὰ στοιχεῖα γιὰ τὸ τρίμηνο Ἰουλίου-Σεπτεμβρίου, ποὺ θὰ ἀνακοινωθοῦν σύντομα, θὰ δείξουν νέα ὑποχώρηση τοῦ ΑΕΠ καὶ τότε θὰ καταρρεύσει ὁλόκληρό το γερμανικὸ «καλβινιστικὸ» οἰκονομικὸ μοντέλο τῆς «γερμανικῆς πειθαρχίας» ποὺ βέβαια πλέον θυμίζει γερμανικὸ στρατόπεδο συγκέντρωσης μὲ τοὺς αἰχμαλώτους νὰ εἶναι τὰ εὐρωπαϊκὰ ἔθνη. 

2. Ἀναστάτωση στὶς ἀγορὲς τῆς Εὐρώπης προκαλοῦν τὰ τελευταῖα στοιχεῖα ἀπὸ τὴν γερμανικὴ οἰκονομία καθὼς ἀναζωπυρώνουν τοὺς φόβους πὼς ἡ ἀτμομηχανὴ τῆς εὐρωπαικῆς οἰκονομίας χάνει τὴν ἰσχύ της.

Ἀγγελιοφόρος τῶν κακῶν εἰδήσεων εἶναι σήμερα τὸ γερμανικὸ Ἰνστιτοῦτο ZEW ποὺ ἀνακοίνωσε πὼς ὁ δείκτης οἰκονομικῶν προσδοκιῶν στὴν Γερμανία εἰσῆλθε σὲ ἀρνητικὸ ἔδαφος ἀπὸ τὸν Νοέμβριο τοῦ 2012. Συγκεκριμένα ὁ δείκτης ἔκανε βουτιὰ στὶς-3,6 μονάδες ἀπὸ τὶς 6,9 μονάδες τὸν Σεπτέμβριο, πολὺ χαμηλότερά των ἐκτιμήσεων ποὺ ἔκαναν λόγο γιὰ μείωση στὶς 0,8 μονάδες.

 

3. Ὁ Λάρι Σάμερς δὲν εἶναι μιὰ τυχαία φυσιογνωμία. Θεωρεῖται ἕνας ἀπὸ τοὺς κορυφαίους οἰκονομολόγους τῶν ΗΠΑ, κατεῖχε τὴ θέση τοῦ ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν ἐπὶ προεδρίας Κλίντον καὶ εἶχε προταθεῖ ἀπὸ τὸν Μπαρὰκ Ὀμπάμα γιὰ τὴ θέση τοῦ ἐπικεφαλῆς τῆς Fed. Μιλώντας στὴ γερμανικὴ ἐφημερίδα Handelsblatt, σημειώνει πὼς εἶναι πολὺ πιθανὸ ἕνα νέο -τρίτο κατὰ σειρὰ- κύμα ὕφεσης. Ὁ Σόμερς θεωρεῖ πὼς ὑπαίτια αὐτῆς τῆς κατάστασης εἶναι ἡ Γερμανία, τὴν ὁποία κατηγορεῖ εὐθέως γιὰ μονολιθικότητα καὶ ἐμμονὴ γύρω ἀπὸ τὸ θέμα τῆς δημοσιονομικῆς προσαρμογῆς. Στὴν ἀνάλυση ποὺ κάνει σημειώνει πὼς ἡ Γερμανία ὁδηγεῖται σὲ ἕνα «σημαντικὸ σφάλμα» καὶ ὁδηγεῖ τὴν Εὐρώπη σὲ μιὰ ἀποπληθωριστικὴ κρίση τύπου Ἰαπωνίας.

4. Σύμφωνα μὲ σημείωμα τῆς Capital Economics, ἡ εὐρωπαϊκὴ οἰκονομία συνιστᾶ ἕναν ἀπὸ τοὺς τέσσερις παράγοντες ἀποσταθεροποίησης τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας.

Ὅπως χαρακτηριστικὰ ἐξηγεῖ ἡ ἀμερικανικὴ τράπεζα, «ὁ πρῶτος καὶ κυριότερος παράγοντας ἀναταραχῆς ἔγκειται στὴν πιθανὴ ἀναβίωση τῆς οἰκονομικῆς κρίσης τῆς Εὐρωζώνης». 

Μάλιστα, οἱ φόβοι πλέον δὲν ἐντοπίζονται στὴν «ἁμαρτωλὴ» περιφέρεια ἀλλὰ ἀντίθετα, στὸν «πυρήνα» τῆς Εὐρωζώνης, τὴ Γερμανία.

5. Το οἰκονομικὸ περιβάλλον ἔχει ἐπιδεινωθεῖ", διεμήνυσε ὁ Γερμανὸς ἀξιωματοῦχος, τονίζοντας τὴν ἀνάγκη νὰ αὐξηθοῦν - ἀλλὰ καὶ νὰ ἐφαρμοστοῦν - οἱ ἐπενδύσεις. "Ἡ Εὐρωζώνη πρέπει νὰ ἐπικεντρωθεῖ στὴν ἐφαρμογὴ ἐπενδυτικῶν projects", πρόσθεσε. Ταυτόχρονα ὁ Schaeuble κατέστησε σαφὲς πὼς κάθε ἐπενδυτικὸ ἐργαλεῖο θὰ πρέπει νὰ χρησιμοποιηθεῖ ἀποτελεσματικά, πρὸς ὄφελος τῆς εὐρωπαϊκῆς οἰκονομίας.

Καὶ τώρα ματαιότης ματαιοτήτων τὰ πάντα οἰκονομικὴ ἠλιθιότης;

Μὲ τὴν μόνη διαφορὰ ὅτι ἡ Ἑλλάδα θρηνεῖ ἑκατόμβες ἀθώων θυμάτων, κοινωνικὴ ἀποσάθρωση καὶ στέρηση ἀξιοπρεποῦς βιοτῆς καὶ ὅλα αὐτὰ γιὰ νὰ πραγματοποιηθοῦν τὰ ὄνειρα τῶν οἰκονομικῶν γερμανῶν στρατηγῶν.

Αὐτοὶ οἱ γερμανοὶ μὲ τὰ οἰκονομικὰ σχέδια τοὺς θέλησαν νὰ μᾶς στερήσουν τὸ ΦΩΣ τῆς ζωῆς καὶ ἔρχεται σήμερα ἡ Μακεδονίτισσα Γῆ μὲ τὸ ψηφιδωτό της Ἀμφίπολης καὶ μᾶς δίνει πίσω τα χρώματα τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς ποὺ θέλησαν νὰ μᾶς στερήσουν.

Νὰ γιατί τὸ Ἑλληνικὸ Πνεῦμα ἦταν ἀπὸ παλιὰ ἕτοιμο νὰ δεχτεῖ τὸ Ζωοποιὸ Φῶς τῆς Ἀναστάσεως ποὺ χρωματίζει καὶ νοηματοδοτεῖ τὴν ζωὴ τῆς ἀνθρωπότητας καὶ νὰ φωνάξει μαζὶ μὲ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο ἀνέστη Χριστός, καὶ σὺ καταβέβλησαι• ἀνέστη Χριστός, καὶ πεπτώκασι δαίμονες• ἀνέστη Χριστός, καὶ χαίρουσιν ἄγγελοι.

ΠΗΓΗ: http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2014/10/blog-post_20.html