Ο Χρόνος σπάει το Ρόδι από την αρχαιότητα ...

Καρπός της αιωνιότητας, της αφθονίας, της γονιμότητας, της καλοτυχίας, του πλούτου, του έρωτα, αλλά και των νεκρών ή του θανάτου. Ένα από τα 7 αντικείμενα που επεδείκνυε ο Ιεροφάντης σε αυτούς που επρόκειτο να μυηθούν στα Ελευσίνια Μυστήρια. Είναι ο καρπός που έδωσε ο Πλούτωνας στην Περσεφόνη, για να την κρατήσει στην Άδη. Ο Όμηρος αναφέρει στην Οδύσσεια, ότι καλλιεργούσαν ροδιές στους κήπους του Βασιλιά Αλκίνοου (στην Κέρκυρα), ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τη ροδιά με τα ονόματα «ροιά» και «ρόα».

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

Ο

ΧΡΟΝΟΣ

ΣΠΑΕΙ ΤΟΡΟΔΙ

Περιδέραιο με χρυσά περίαπτα ρόδια, από τον Τάφο III (τάφος των Γυναικών), στις Μυκήνες
(Ταφικός κύκλος Α, 16ος αιώνας προ Χριστού)/ Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Αρχαίος καρπός, από τους πρώτους που καλλιέργησε ο άνθρωπος και παρά τις δοξασίες, ότι το ρόδι προέρχεται από την Περσία, αρκετές αρχαιολογικές ανασκαφές αποδεικνύουν με ευρήματα ότι αυτός ο πολυσήμαντος καρπός ανά τους αιώνες είναι ενδημικός στη Μεσόγειο και αυτόχθων.

Ρόδια βρέθηκαν ζωγραφισμένα σε αγγεία, στη Φυλακωπή της Μήλου, καρποί βρέθηκαν στην προϊστορική πόλη του Ακρωτηριού, στη Σαντορίνη και αργότερα εντοπίστηκαν χρυσά περίαπτα ροδιών σε κοσμήματα των Μυκηνών. Ολόκληροι καρποί ροδιών ήρθαν στο φως από ανασκαφές που αναφέρονται στη Φαραωνική Αίγυπτο.

Σε όλους αυτούς τους τόπους, το ρόδι είχε τους ίδιους συμβολισμούς: Καρπός της αιωνιότητας, της αφθονίας, της γονιμότητας, της καλοτυχίας, του πλούτου, του έρωτα, αλλά και των νεκρών ή του θανάτου.

Το ρόδι είναι ένα από τα 7 αντικείμενα που επεδείκνυε ο Ιεροφάντης σε αυτούς που επρόκειτο να μυηθούν στα Ελευσίνια Μυστήρια. Ήταν όμως και ο καρπός που συνόδευε στον τάφο τους νεκρούς, στην Αίγυπτο των Φαραώ. Είναι ο καρπός που έδωσε ο Πλούτωνας στην

Ο κάλυκας που έχει στην κορυφή του το ρόδι μοιάζει με κορώνα-στέμμα και αυτό του προσδίδει μια μοναδικότητα,

ενώ κατ’ άλλους, ο κάλυκας στην κορυφή του ροδιού είναι το σύμβολο του ζωοδότη ήλιου.

Περσεφόνη, για να την κρατήσει στην Άδη. Ο Όμηρος αναφέρει στην Οδύσσεια, ότι καλλιεργούσαν ροδιές στους κήπους του Βασιλιά Αλκίνοου (στην Κέρκυρα), ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τη ροδιά με τα ονόματα «ροιά» και «ρόα».

Ύστερα από όλα αυτά δεν είναι καθόλου ανεξήγητο γιατί το ρόδι σπάει στο κατώφλι του καινούριου χρόνου, με την προσδοκία μιας καλής χρονιάς.

Τα μοναδικά χαρακτηριστικά που έχει το ρόδι είναι αυτά που το κάνουν σύμβολο. Η ιδιαιτερότητα στα εξωτερικά του χαρακτηριστικά είναι ο κάλυκας που έχει στην κορυφή του και έχει τη μορφή κορώνας ή στέμματος. Στο εσωτερικό του είναι επίσης μοναδικό, χωρισμένο σε πολλά «διαμερίσματα» με κίτρινα χωρίσματα, που έχουν «θήκες» για τους ζουμερούς κόκκινους καρπούς και διάφανες μεμβράνες που τους προστατεύουν. Το ανοιγμένο ή σπασμένο ρόδι δίνει με το πλούσιο εσωτερικό του μια εικόνα αφθονίας, ενώ το κόκκινο χρώμα των ζουμερών και γευστικών καρπών του συμβολίζει την ευτυχία, τους χυμούς του έρωτα, αλλά και την αιωνιότητα.

Οι λαμπεροί, σαν ρουμπίνια σπόροι του ροδιού είναι μια από τις αιτίες,
που από τη βαθιά αρχαιότητα, το ρόδι περιβάλλεται με ένα πλήθος από δοξασίες και συμβολισμούς.

Πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια, την 3^η χιλιετία προ Χριστού, η ροδιά είναι βέβαιο ότι φύεται στη Σαντορίνη. Στις ανασκαφές που έφεραν στο φως την προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι εντοπίζεται απανθρακωμένο ξύλο ροδιάς. Από τη Σαντορίνη είναι και τα δίχρωμα αγγεία του 17^ου προ Χριστού αιώνα, που έχουν κεντρικό ζωγραφικό μοτίβο τους το ρόδι.

Στη Μινωική Κρήτη έχουν βρεθεί αγγεία που είχαν τελετουργική χρήση, όπως το αγγείο σε σχήμα ροδιού, του 17^ου προ Χριστού αιώνα, (Μεσομινωική III περίοδος), που βρέθηκε στο ανάκτορο της Φαιστού και του αποδίδεται τελετουργική χρήση. Στο παλάτι της Κνωσού έχουν βρεθεί  οστέινα ομοιώματα άνθους ροδιού, που χρονολογούνται στην Υστερομινωική ΙΑ περίοδο, δηλαδή στον 16^ο προ Χριστού αιώνα.

Και από τις τελετουργίες με τα ρόδια στα Μινωικά Ανάκτορα της Κρήτης, να πάμε στο Αιγαίο και στη Μήλο αυτή τη φορά του 17^ου προ Χριστού αιώνα (στην πόλη της Φυλακωπής III ), απ’ όπου και έχουν έρθει στο φως ανασκαφικά, αγγεία με παραστάσεις ροδιού.

Ρόδια έχουν βρεθεί και στις Μυκήνες (Ταφικός Κύκλος Α, τάφος III, γυναικών, 16^ος προ Χριστού αιώνας). Είναι ένα περιδέραιο με πολλά μικρά χρυσά ρόδια, σύμβολα της αφθονίας.

Simbolo di fertilita (σύμβολο ευφορίας) γράφει η πινακίδα που συνοδεύει τον αρχαιότατο καρπό ροδιού,

που βρέθηκε στη Φαραωνική Αίγυπτο την περίοδο του Νέου Βασιλείου, XVIII-XX Δυναστεία, 1550-1070 προ Χριστού.

ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ του TORINO.

Ρόδια όμως έχουν βρεθεί και στην Ακρόπολη των Αθηνών, σύμβολα και εδώ ευκαρπίας, γονιμότητας και ευδαιμονίας. Τα ρόδια ήταν αναθήματα στην Αθηνά από τους Αθηναίους, ιδιαίτερα τον 6^ο προ Χριστού αιώνα. Μια από τις Κόρες της Ακρόπολης (570 π.Χ.) κρατάει ρόδι στο αριστερό της χέρι και στο δεξί ένα στεφάνι.

Καρπός πολυσήμαντος, με μια μεγάλη διαδρομή στο χρόνο και με τους ανθρώπους να εναποθέτουν πάνω του ευχές, προσδοκίες και δοξασίες, που διασώζονται ακόμη και σήμερα.

Χρήσιμος καρπός για τους γιατρούς και την ιατρική της αρχαιότητας, ενώ και η σύγχρονη ιατρική επιβεβαιώνει τη χρησιμότητα του ροδιού και τις ευεργετικές του ιδιότητες. Αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος να πιστεύουν οι γιατροί της αρχαιότητας, ότι «το ρόδι είναι θαυματουργό».

Απεικόνιση ροδιού σε μια πρόχου από την πόλη της Φυλακωπής III, στη Μήλο (1650-1450 προ Χριστού)

Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Και οι αλχημιστές δεν έμειναν αδιάφοροι για το ρόδι και τις δοξασίες που το ακολουθούν. Αυτοί λένε ότι το όνομα του ροδιού και της ροδιάς συνδέεται με τη λέξη «Ρόδος» και σημαίνει τη «ροή» και τη «δύναμη». Οι ίδιοι θεωρούν ότι ο κάλυκας-στέμμα στην κορυφή του καρπού του ροδιού είναι απεικόνιση του ήλιου και των ακτίνων του, ενώ τα κόκκινα σπόρια στο εσωτερικό του είναι τα διάπυρα σπλάχνα της γης. Άρα, το ρόδι-ροή-δύναμη είναι η αδιάκοπη ροή του σύμπαντος και η ζωή στη Γη, με τον ζωοδότη ήλιο.

Στην αρχαία Ελλάδα το ρόδι ήταν έμβλημα πολλών γυναικείων θεοτήτων και η χρήση του είχε θέση στη λατρεία του. Η Ήρα, η Αθηνά, η Αφροδίτη, η Δήμητρα και η Περσεφόνη είναι ορισμένες από τις θεότητες αυτές.

Στην εορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμή της Δήμητρας, οι γυναίκες έτρωγαν σπόρους ροδιού για να έχουν ευημερία και γονιμότητα, ενώ η Ήρα, Θεά προστάτιδα του γάμου, έχει έμβλημά της το ρόδι, που κρατά στο χέρι της.

Ορειχάλκινο ρόδι από την Ακρόπολη της Αθήνας, αφιέρωνα στην Αθηνά,

όπως συνήθιζαν στην αρχαιότητα οι Αθηναίοι/Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Στα Ελευσίνια Μυστήρια, απ’ όπου προσπαθούν να «αντιγράψουν» πράγματα οι Αλχημιστές και οι Illuminati, οι Ιεροφάντες (Ιερείς της Δήμητρας στην Ελευσίνα) ήταν στεφανωμένοι με κλαδιά ροδιάς στη διάρκεια των Μεγάλων Μυστηρίων. Ωστόσο, απαγορευόταν στους μύστες να τρώνε ρόδια, γιατί υπήρχε η δοξασία ότι το ρόδι, ως καρπός γονιμότητας είχε την ιδιότητα να κάνει την ψυχή να κατεβαίνει στη σάρκα.

Μέχρι και τον 8^ο προ Χριστού αιώνα, εκτός των άλλων συμβολισμών του, το ρόδι ήταν και έμβλημα κύρους και η χρήση του ή η κατανάλωσή του επιτρεπόταν μόνο στους ισχυρούς. Από τον 8^ο όμως αιώνα και μετά η χρήση του περνάει σιγά-σιγά και στα λαϊκά στρώματα, ενώ η παρουσία του στα ταφικά έθιμα γίνεται όλο και πιο έντονη.

Η σύγχρονη επιστήμη διαπιστώνει ότι το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνες A, C, και E, σε φυλλικό οξύ, σίδηρο και κάλιο. Διαπιστωμένες είναι και οι αντιοξειδωτικές του ουσίες (τανίνη, ελλαγικό οξύ και ανθοκυανίνη), με μεγάλη αντιοξειδωτική δράση.

Το «Χάσμα» στο Πλουτώνιο της Ελευσίνας, απ’ όπου πιστεύεται ότι ανεβοκατέβαινε στον Άδη η Περσεφόνη.

Διακρίνεται ένα σπασμένο ρόδι, αφημένο εκεί, προφανώς από σημερινούς «μύστες», που τιμούν ακόμη την «Κόρη» και τα «Μυστήρια».

Οι ευεργετικές ιδιότητες του ροδιού εξυμνούνται σε πολλούς παπύρων των φαραωνικών χρόνων της Αιγύπτου, με ιατρικό, φαρμακευτικό ή και άλλο περιεχόμενο (δοξασίες καλοτυχίας και ευγονίας). Οι Αιγύπτιοι των φαραωνικών χρόνων φαίνεται να πιστεύουν ότι το ρόδι μπορεί να τους εξασφαλίσει ακόμη και την αιωνιότητα γι’ αυτό και συνοδεύει τους νεκρούς στους τάφους.

Καρπός ζωής, ζουμερός και νόστιμος στην πραγματικότητα, το ρόδι σκορπάει τους λαμπερούς κόκκινους σπόρους του στο κατώφλι της καινούριας χρονιάς, με την ελπίδα και την προσδοκία να είναι λαμπερή, «νόστιμη», ανέφελη και ευτυχισμένη.

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

Αθήνα 22 Δεκεμβρίου 2011

(Νύχτα του Χειμερινού Ηλιοστασίου)

ΠΗΓΗ: http://zervonikolakis.lastros.net/

Η αρπαγή της Αφροδίτης της Μήλου, για λίγα φράγκα, από τους Γάλλους πριν την Επανάσταση του 1821

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας δεν βρήκαν την ευκαιρία μόνο οι Βρετανοί για να αρπάξουν από την υποδουλωμένη Ελλάδα αρχαιολογικούς θησαυρούς, αλλά και οι Γάλλοι. Το διάσημο άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου, που κοσμεί σήμερα το Μουσείο του Λούβρου, το άρπαξαν από το νησί Γάλλοι αξιωματούχοι το 1821.

Εικοσιτέσσερις μέρες πριν από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης παρουσίαζαν το απόκτημά τους με καμάρι στα Ηλύσια Πεδία. Ήταν το δώρο του πρεσβευτή της Γαλλίας στην Πόλη, Μαρκησίου Ντε Ριβιέρ, στον βασιλιά Λουδοβίκο τον ΙΗ΄.

Η ανασκαφή του αγάλματος 

Τον Απρίλιο του 1820 στο Κλήμα της Μήλου, ο αγρότης Γεώργιος ή Θεόδωρος Κεντρωτάς, καθώς έσκαβε το χωράφι του, βρήκε ένα γυναικείο άγαλμα, που σήμερα είναι γνωστό ως η «Αφροδίτη της Μήλου». Το άγαλμα ήταν σπασμένο στα δύο και έλειπαν τα χέρια του. Ο αγράμματος γεωργός δεν κατάλαβε την αξία του ευρήματος. Ένας Γάλλος αξιωματικός, ο Ολιβιέ Βουτιέ, που βρισκόταν με το πολεμικό του πλοίο “ Εσταφέτ” για να ξεχειμωνιάσει στο λιμάνι του νησιού, προσφέρθηκε – με το αζημίωτο φυσικά- να βοηθήσει. Κάποιες άλλες πηγές αναφέρουν ότι το γαλλικό πλήρωμα βρισκόταν ήδη στον χώρο της ανασκαφής, ψάχνοντας για αρχαία.

Οι επίδοξοι αγοραστές 

Ο νεαρός Βουτιέ είναι αυτός που πρωτοδιαβάζει την επιγραφή στη βάση του αγάλματος. “Αφροδίτη” ήταν τη λέξη που έκανε το πρόσωπο του να λάμψει, ενώ αντιλαμβάνεται την αξία του γλυπτού. Ενημερώνει τον πρόξενο της Γαλλίας στη Μήλο, ο οποίος σπεύδει να το αγοράσει, σαν να είναι απλό εμπόρευμα. Τότε όμως δεν υπάρχει ελληνικό κράτος και οι Οθωμανοί περιφρονούν την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά.

Το νέο διαδίδεται πολύ γρήγορα και στο νησί καταφθάνουν και άλλοι επίδοξοι αγοραστές από την Αθήνα για να το μεταφέρουν στον Πειραιά. Ένας καλόγερος από τη Μήλο που είχε κατηγορηθεί για ιερατικές ατασθαλίες, σκέφθηκε να το κάνει δώρο στον διερμηνέα του στόλου που θα τον πήγαινε στην Πόλη για να απολογηθεί. Η Αφροδίτη παραλίγο να βρεθεί στη Μολδαβία, καθώς ο διερμηνέας ήταν ο πρίγκιπας της Μολδαβίας, Νικόλας Μουρούζης. Ο Βουτιέ σπεύδει στον Γάλλο πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη για να μη χάσουν τον πολύτιμο αρχαιολογικό θησαυρό, ενώ ο Κεντρωτάς κατακλύζεται από προτάσεις και αμοιβές ...

Η πλάτη της Αφροδίτης

Το σκληρό παζάρι των Γάλλων 

Στις 20 Μαίου του 1820, οι Γάλλοι αξιωματικοί επιστρέφουν στη Μήλο με φιρμάνια από τον Σουλτάνο. Το άγαλμα βρίσκεται πακεταρισμένο στο κατάστρωμα ενός καϊκιού, έτοιμο να ταξιδέψει για τη Μολδαβία. Αμέσως ξεκινούν τα παζάρια και οι δωροδοκίες. Κανείς δεν ξέρει πως ακριβώς πέρασε στα χέρια των Γάλλων η Αφροδίτη. Άλλοι λένε ότι αναγκάστηκαν να την παραδώσουν οι Τούρκοι αξιωματικοί του νησιού και άλλοι ότι οι Γάλλοι ναύτες έκαναν γιουρούσι στο πλοίο και την άρπαξαν.

Ο φτωχός και πολύτεκνος αγρότης που κάτω από συνεχείς πιέσεις παρέδωσε το άγαλμα, πήρε ως αντάλλαγμα 400 γρόσια, ένα σχετικά καλό ποσό για την εποχή, αν λάβουμε υπόψη πως 1000 γρόσια ήταν ο ετήσιος μισθός των δημογερόντων. Κερδισμένοι βγήκαν οι Γάλλοι που ξόδεψαν μόνο χίλια φράγκα για να πάρουν στα χέρια τους την Αφροδίτη της Μήλου και να τη μεταφέρουν στην πατρίδα τους. Στη Μήλο βρίσκεται πλέον μόνο ένα αντίγραφο που εκτίθεται στο μουσείο του νησιού, καθώς το Λούβρο μας “έκανε την τιμή” να το στείλει ως δώρο ...

Διαμαρτυρία των femen μπροστά από την Αφροδίτη της Μήλου. Καταγγέλουν τον βιασμό ...

Το μυστήριο με τα “χέρια” της Αφροδίτης της Μήλου Η «Αφροδίτη της Μήλου» είναι ένα από τα πιο γνωστά και εντυπωσιακά αγάλματα της ελληνιστικής περιόδου. Η κατασκευή του χρονολογείται μεταξύ των ετών 150 και 100 π.Χ. Είναι φτιαγμένο από παριανό μάρμαρο και έχει ύψος πάνω από 2 μέτρα. Δημιουργός του είναι πιθανότατα ο Σκόπας, μαθητής του Φειδία, ή κατά άλλες πληροφορίες, ο Αλέξανδρος της Αντιόχειας, για τους οποίους όμως δεν γνωρίζουμε περισσότερα στοιχεία.

Το άγαλμα αν και βρέθηκε χωρίς χέρια, πιθανολογείται πως στο αριστερό της χέρι κρατούσε ένα μήλο, ενώ το δεξί ακουμπούσε στο ύφασμα που είναι τυλιγμένο γύρω από τους γοητευτικούς γοφούς της «Αφροδίτης» ....

www.mixanitouxronou.gr/

ΠΗΓΗ: http://hellenes-romaion.blogspot.gr

Κωνσταντίνος Καβάφης (φωτογραφίες και χειρόγραφα)

ΦΙΛΕΛΛΗΝ (1897-1933)

Την χάραξι φρόντισε τεχνικά να γίνει.

Έκφρασις σοβαρή και μεγαλοπρεπής.

Το διάδημα καλλίτερα μάλλον στενό·

εκείνα τα φαρδιά των Πάρθων δεν με αρέσουν.

Η επιγραφή, ως σύνηθες, ελληνικά·

όχ’ υπερβολική, όχι πομπώδης—

μην τα παρεξηγήσει ο ανθύπατος

που όλο σκαλίζει και μηνά στην Pώμη —

αλλ’ όμως βέβαια τιμητική.

Κάτι πολύ εκλεκτό απ’ το άλλο μέρος·

κανένας δισκοβόλος έφηβος ωραίος.

Προ πάντων σε συστήνω να κυττάξεις

(Σιθάσπη, προς θεού, να μη λησμονηθεί)

μετά το Βασιλεύς και το Σωτήρ,

να χαραχθεί με γράμματα κομψά, Φιλέλλην.

Και τώρα μη με αρχίζεις ευφυολογίες,

τα «Πού οι Έλληνες;» και «Πού τα Ελληνικά

πίσω απ’ τον Ζάγρο εδώ, από τα Φράατα πέρα».

Τόσοι και τόσοι βαρβαρότεροί μας άλλοι

αφού το γράφουν, θα το γράψουμε κ’ εμείς.

Και τέλος μη ξεχνάς που ενίοτε

μας έρχοντ’ από την Συρία σοφισταί,

και στιχοπλόκοι, κι άλλοι ματαιόσπουδοι.

Ώστε ανελλήνιστοι δεν είμεθα, θαρρώ.

H Xαρίκλεια Kαβάφη, μητέρα του ποιητή, στα πρώτα χρόνια του γάμου της, στην Aγγλία.
H φωτογραφία αυτή βρισκόταν κορνιζαρισμένη στο σαλόνι του Kαβάφη.

O μικρός Kωνσταντίνος Kαβάφης, σε ηλικία 2 ετών, ανάμεσα στους αδελφούς του Tζων (αριστερά) και Παύλο (δεξιά). H χρονολογία στη φωτογραφία γραμμένη με το χέρι του ποιητή.

O Iωάννης-Kωνσταντίνος Kαβάφης (1861-1923), γνωστός σε όλους ως Tζων.

O Παύλος Kαβάφης (1860-1920), σε φωτογραφία βγαλμένη στην Πόλη, πιθανώς το 1885.

O Aριστείδης Kαβάφης (1853-1902).

O Kωνσταντίνος Kαβάφης, σε φωτογραφία βγαλμένη στην Aλεξάνδρεια, πιθανώς το 1890.

Φωτογραφία και βιογραφικό σημείωμα του Kαβάφη από το "Hμερολόγιον 1899" του Δρακόπουλου.

O Kωνσταντίνος Kαβάφης, σε φωτογραφία βγαλμένη στην Aλεξάνδρεια, χρονολογημένη διστακτικά από τον ίδιο "1901 ή 1903".

O Kωνσταντίνος Kαβάφης, σε αχρονολόγητο σχέδιο από τον Γιάννη Kεφαλληνό.

Το διαβατήριο του Κωνσταντίνου Καβάφη («Επάγγελμα: Ποιητής»), με διπλή χρονολογία γέννησης (και οι δύο λανθασμένες!).

ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ

ΠΗΓΗ: http://www.kavafis.gr/

Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Αλεξανδρινός

Γεννήθηκε ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ το 1863 και απεβίωσε ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ το 1933. Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής. Γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια και σε ποιήματά του μιλά για αυτήν, γι' αυτό και αναφέρεται συχνά ως «ο Αλεξανδρινός». Δημοσίευσε ποιήματα, ενώ δεκάδες άλλα παρέμειναν ως προσχέδια. Τα σημαντικότερα έργα του τα δημιούργησε μετά τα 40ά γενέθλιά του.

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης 

(29 Απριλίου 1863 - 29 Απριλίου 1933)

Βιογραφία

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια, όπου οι γονείς του, εγκαταστάθηκαν εγκαταλείποντας την Κωνσταντινούπολη το 1840. Ήταν το ένατο παιδί του Πέτρου-Ιωάννη Καβάφη (1814-1870), μεγαλέμπορου βαμβακιού. Η μητέρα του, Xαρίκλεια Φωτιάδη, ανήκε σε παλιά Φαναριώτικη οικογένεια της Κωνσταντινούπολης. Και τα δυο αυτά στοιχεία, η εμπορική ιδιότητα του πατέρα και η αρχοντιά της μητέρας συντέλεσαν σημαντικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ποιητή.

Μετά το θάνατο του πατέρα του και την σταδιακή διάλυση της οικογενειακής επιχείρησης, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αγγλία (Λίβερπουλ και Λονδίνο) όπου έμεινε μέχρι το 1876. Στην Αλεξάνδρεια ο Kαβάφης διδάχτηκε Αγγλικά, Γαλλικά και Ελληνικά με οικοδιδάσκαλο και συμπλήρωσε τη μόρφωσή του για ένα-δύο χρόνια στο Ελληνικό Εκπαιδευτήριο της Αλεξάνδρειας. Έζησε επίσης για τρία χρόνια, που ήταν τα κρισιμότερα στην ψυχοδιανοητική του διαμόρφωση, στην Πόλη (1882-84).

Το 1897 ταξίδεψε στο Παρίσι και το 1903 στην Αθήνα, χωρίς από τότε να μετακινηθεί από την Αλεξάνδρεια για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Ύστερα από περιστασιακές απασχολήσεις σε χρηματιστηριακές επιχειρήσεις, αποφάσισε να γίνει δημόσιος υπάλληλος και διορίστηκε σε ηλικία 59 χρονών στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων το 1922.

Από το 1886 άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα επηρεασμένα από τους Αθηναίους ρομαντικούς ποιητές, χωρίς να τον έχει επηρεάσει καθόλου η στροφή της γενιάς του 80. Από το 1891, όταν εκδίδει σε αυτοτελές φυλλάδιο το ποίημα Κτίσται, και ιδίως το 1896, όταν γράφει τα Τείχη,το πρώτο αναγνωρισμένο, εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά των ώριμων ποιημάτων του.

Ο Καβάφης είναι γνωστός για την ειρωνεία του, ένα μοναδικό συνδυασμό λεκτικής και δραματικής ειρωνείας.. Πολλοί όμως από τους αλλόγλωσσους ομότεχνους και αναγνώστες του (π.χ. Όντεν, Φόρστερ) αρχικά γνώρισαν και αγάπησαν τον ερωτικό Καβάφη.

Το 1932, ο Καβάφης, άρρωστος από καρκίνο του λάρυγγα, πήγε για θεραπεία στην Αθήνα, όπου παρέμεινε αρκετό διάστημα, εισπράττοντας μια θερμότατη συμπάθεια από το πλήθος των θαυμαστών του. Επιστρέφοντας όμως στην Αλεξάνδρεια, η κατάστασή του χειροτέρεψε. Εισήχθη στο Νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας, όπου και πέθανε στις 29 Απριλίου του 1933, τη μέρα που συμπλήρωνε 70 χρόνια ζωής.

Ένα σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμα του ποιητή:

Εἶμαι Κωνσταντινουπολίτης τὴν καταγωγήν, ἀλλὰ ἐγεννήθηκα στὴν Ἀλεξάνδρεια — σ' ἕνα σπίτι τῆς ὁδοῦ Σερίφ· μικρὸς πολὺ ἔφυγα, καὶ ἀρκετὸ μέρος τῆς παιδικῆς μου ἡλικίας τὸ πέρασα στὴν Ἀγγλία. Κατόπιν ἐπισκέφθην τὴν χώραν αὐτὴν μεγάλος, ἀλλὰ γιὰ μικρὸν χρονικὸν διάστημα. Διέμεινα καὶ στὴ Γαλλία. Στὴν ἐφηβικήν μου ἡλικίαν κατοίκησα ὑπὲρ τὰ δύο ἔτη στὴν Κωνσταντινούπολη. Στὴν Ἑλλάδα εἶναι πολλὰ χρόνια ποὺ δὲν ἐπῆγα. Ἡ τελευταία μου ἐργασία ἦταν ὑπαλλήλου εἰς ἕνα κυβερνητικὸν γραφεῖον ἐξαρτώμενον ἀπὸ τὸ ὑπουργεῖον τῶν Δημοσίων Ἔργων τῆς Αἰγύπτου. Ξέρω Ἀγγλικά, Γαλλικὰ καὶ ὁλίγα Ἰταλικά.

Το έργο του

Σήμερα η ποίησή του όχι μόνο έχει επικρατήσει στην Ελλάδα, αλλά και κατέλαβε μία εξέχουσα θέση στην όλη ευρωπαϊκή ποίηση, ύστερα από τις μεταφράσεις των ποιημάτων του αρχικά στα Γαλλικά, Αγγλικά, Γερμανικά και κατόπιν σε πολλές άλλες γλώσσες.

Το σώμα των Καβαφικών ποιημάτων περιλαμβάνει: Τα 154 ποιήματα που αναγνώρισε ο ίδιος (τα λεγόμενα Αναγνωρισμένα), τα 37 Αποκηρυγμένα ποιήματά του, τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα οποία αργότερα αποκήρυξε, τα Ανέκδοτα, δηλαδή 75 ποιήματα που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 Ατελή, που βρέθηκαν στα χαρτιά του χωρίς να έχουν πάρει την οριστική τους μορφή. Τύπωσε ο ίδιος το 1904 μια μικρή συλλογή με τον τίτλοΠοιήματα, στην οποία περιέλαβε τα ποιήματα: Φωνές, Επιθυμίες, Κεριά, Ένας γέρος, Δέησις, Οι ψυχές των γερόντων, Το πρώτο σκαλί, Διακοπή, Θερμοπύλες, Τα παράθυρα, Περιμένοντας τους βαρβάρους, Απιστία και Τα άλογα του Αχιλλέως. Η συλλογή, σε 100-200 αντίτυπα, κυκλοφόρησε ιδιωτικά.

Το 1910 τύπωσε πάλι τη συλλογή του, προσθέτοντας αλλά επτά ποιήματα: Τρώες, Μονοτονία, Η κηδεία του Σαρπηδόνος, Η συνοδεία του Διονύσου, Ο Βασιλεύς Δημήτριος, Τα βήματα και Ούτος εκείνος. Και αυτή η συλλογή διακινήθηκε από τον ίδιο σε άτομα που εκτιμούσε.

Το 1935 κυκλοφόρησε στην Αθήνα, με επιμέλεια της Ρίκας Σεγκοπούλου, η πρώτη πλήρης έκδοση των (154) Ποιημάτων του, που εξαντλήθηκε αμέσως. Δύο ακόμη ανατυπώσεις έγιναν μετά το 1948.

Ο ποιητής επεξεργαζόταν επίμονα κάθε στίχο, κάποτε για χρόνια ολόκληρα, προτού τον δώσει στην δημοσιότητα. Σε αρκετές από τις εκδόσεις του υπάρχουν διορθώσεις από το χέρι του και συχνά όταν επεξεργαζόταν ξανά τα ποιήματά του τα τύπωνε διορθωμένα.

Οι θεματικοί κύκλοι της καβαφικής ποίησης

Ο ίδιος είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ηδονικά ή αισθησιακά.

Τα ιστορικά ποιήματα εμπνέονται κυρίως από την ελληνιστική περίοδο, και στα περισσότερα έχει εξέχουσα θέση η Αλεξάνδρεια. Αρκετά άλλα προέρχονται από την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα και το Βυζάντιο, χωρίς να λείπουν και ποιήματα με μυθολογικές αναφορές (πχ Τρώες). Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Καβάφης δεν εμπνέεται καθόλου από το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν, δηλαδή την επανάσταση του ΄21, αλλά ούτε και από την κλασική αρχαιότητα. Οι περίοδοι που επιλέγει είναι περίοδοι παρακμής ή μεγάλων αλλαγών και οι περισσότεροι ήρωές του είναι "ηττημένοι".

Τα αισθησιακά ή ηδονικά ποιήματα, που είναι και τα πιο λυρικά, κυριαρχεί η ανάμνηση και η αναπόληση. Αυτό που προκαλεί τα συναισθήματα δεν είναι το παρόν, αλλά το παρελθόν, και πολύ συχνά ο οραματισμός.

Τα φιλοσοφικά ποιήματα ονομάζονται από άλλους "διδακτικά". Ο Ε.Π.Παπανούτσος τα διαίρεσε στις εξής ομάδες: ποιήματα με "συμβουλές προς ομοτέχνους", δηλαδή ποιήματα για την ποίηση, και ποιήματα που πραγματεύονται άλλα θέματα, όπως το θέμα των Τειχών, την έννοια του χρέους (Θερμοπύλες), της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον), της μοίρας(Καισαρίων) κ.α.

Διαχωρίζοντας το ποιητικό του έργο σε φιλοσοφικό, ιστορικό και ηδονικό, στα ποιήματά του αποτυπώνονται το ερωτικό στοιχείο, τη φιλοσοφική του σκέψη και η ιστορική του γνώση. Όσον αφορά στα ιστορικά του ποιήματα ιδιαίτερα, οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι τα συνέθεσε βιώνοντας την ατμόσφαιρα μιας πόλης που έγινε κατά το ελληνιστικό της παρελθόν χωνευτήρι λαών και σταυροδρόμι πολιτισμών. Οι ήρωές του είναι γνωστά ιστορικά πρόσωπα ή γεννήματα της φαντασίας του και ο ποιητής αφηγείται στους χαρακτήρες που πλάθει ανθρώπινες συμπεριφορές σημαδεμένες από πρόσκαιρο της επιτυχίας και τη μοίρα που εξουδετερώνει την ανθρώπινη θέληση.

Πόλεις της ανατολικής Μεσογείου -ιδιαίτερα η Αλεξάνδρεια όπως προαναφέρθηκε- είναι ο τόπος που λαμβάνουν χώρα τα περιστατικά των ποιημάτων και σύμφωνα με το περιεχόμενό τους χαρακτηρίζονται από τους σύγχρονους σχετικά ερευνητές της καβαφικής ποιητικής ως ψευδοϊστορικά, ιστορικοφανή και ιστοριογενή. Τη διαφορετικότητα ανάμεσα στα ιστορικά του ποιήματα επισήμανε ο ίδιος ο ποιητής, χωρίς όμως να τους δώσει ιδιαίτερη ονομασία. Εισηγητής του όρου «ψευδοϊστορικό» είναι ο Σεφέρης για να διαχωρίσει με αυτόν τα ποιήματα που χρησιμοποιούν το ιστορικό υλικό μεταφορικά, αλληγορικά δημιουργώντας ψεύτικες ιστορίες. Ο Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος με τη σειρά του εισηγήθηκε τον όρο «ιστορικοφανή». Εκεί εντάσσει τα ιστορικά ποιήματα, των οποίων τα φανταστικά πρόσωπα εμπλέκονται σε ιστορικό πλαίσιο που επενδύει την πλοκή. Ο Μιχάλης Πιερής θεώρησε αναγκαίο τον όρο «ιστοριογενή» για τα ποιήματα που γεννήθηκαν από άμεσο ιστορικό υλικό.

Τέλος τα ερωτικά ή αισθησιακά ποιήματα του ηδονικού κύκλου του Καβάφη αποτελούν αναμνήσεις πραγματοποιημένων ή μη ερώτων εκφράζοντας τον ιδιότυπο ερωτισμό του, για τον οποίο έχουν τεθεί αρκετές αμφιβολίες.

Ποίημα του Κ.Π. Καβάφη σε τοίχο κτηρίου, στην πόλη Λέιντεν της Ολλανδίας.

Η μορφή

Η γλώσσα και η στιχουργική μορφή των ποιημάτων του Καβάφη ήταν ιδιόρρυθμες και πρωτοποριακές για την εποχή. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι:

• ιδιότυπη γλώσσα, μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της Κωνσταντινούπολης
• εξαιρετικά λιτός λόγος, με ελάχιστα επίθετα (όσα υπάρχουν έχουν πάντα ιδιαίτερη σημασία, δεν είναι ποτέ συμβατικά, κοσμητικά επίθετα)
• ουδέτερη γλώσσα, σχεδόν πεζολογική, μακριά από τις ποιητικές συμβάσεις της εποχής. Η γλώσσα δεν αποκαλύπτει τα συναισθήματα
• εξαιρετικά σύντομα ποιήματα
• ιαμβικός ρυθμός αλλά τόσο επεξεργασμένος που συχνά είναι δύσκολο να διακριθεί
• ομοιοκαταληξία όχι σε όλα τα ποιήματα, ενίοτε χαλαρή και περιστασιακή.
• ιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης: παίζουν ρόλο για το νόημα (πχ ειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες απαγγελίας (πχ χαμήλωμα του τόνου της φωνής στις παρενθέσεις).

Ο ποιητής

Ο Καβάφης, όπως κάθε ποιητής, λειτουργεί κυρίως μέσω των συμβόλων. Η τέχνη του είναι η συγκέντρωση αρχετύπων, που δίνουν ένα φευγαλέο υπαινικτικό νόημα στο λόγο του. Αντλεί μνήμες από το παρελθόν, και τις αποθέτει στο παρόν, ενίοτε ως προειδοποίηση για τα μελλούμενα. Είναι τέτοια η σχέση του με τη συλλογική ψυχή και τα περιεχόμενά της, που θεωρείται προδρομικός της σχέσης της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα με τη συλλογική συνείδηση. Ιδιαίτερο στοιχείο της τεχνικής του είναι μία σπάνιας υφής σκηνοθετική ικανότητα αντίστοιχη με αυτήν που συναντάει κανείς στον πεζογραφικό ή και θεατρικό λόγο. Άλλο ένα όμως χαρακτηριστικό του συμπληρωματικό του προαναφερόμενου είναι η τάση, μέσω του λόγου του, να υποδύεται περσόνες. Το εν λόγω χαρακτηριστικό δημιουργεί μια πολυεπίπεδη ποίηση αλλά και αινιγματικότητα μιας και είναι συχνά δυσδιάκριτο για τον αναγνώστη να αναγνωρίσει μέσω τίνος προσώπου μιλάει ο ίδιος ο ποιητής και με ποιο ταυτίζεται. Η συμβολιστική του τάση είναι έντονη και συνδυάζεται με λόγο λιτό αλλά διαχρονικά επίκαιρο. Η ειρωνική διάθεση, αυτό που αποκλήθηκεκαβαφική ειρωνεία συνδυάζεται με την τραγικότητα της πραγματικότητας, για να καταστεί κοινωνικά διδακτική και οι ηδονιστικοί του προσανατολισμοί ανακατεύονται με κοινωνικές επισημάνσεις. Αναμφίβολα δεν είναι εύκολο να οριοθετήσει κανείς ξεκάθαρα σε θεματικούς κύκλους την ποιητική του Καβάφη. Η ιστορία ανακατεύεται με τις αισθήσεις και το στοχασμό σε μια ενιαία οντότητα, αυτήν πιθανώς που ο ίδιος ο Καβάφης προσδιορίζει ως «ενιαίο καβαφικό κύκλο», αλλά σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση, στον αμέσως επόμενο στίχο, η εναλλαγή δικαιώνει όσους χαρακτήρισαν την καβαφική ποίηση πρωτεϊκή.

ΠΗΓΗ: http://el.wikipedia.org

Μιγκέλ ντε Θερβάντες, ο Ισπανός λογοτέχνης, ποιητής και πολεμιστής στη ναυμαχία της Ναυπάκτου

Βρέθηκε φέρετρο που πιθανολογείται ότι ανήκει στον συγγραφέα του Δον Κιχώτη Μ. Θερβάντες (VIDEO).

Πολέμησε νικηφόρα στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (ή Λεπάντο) στις 7 Οκτωβρίου, εναντίον του οθωμανικού στόλου, αμφισβητώντας για πρώτη φορά την κυριαρχία του στη Μεσόγειο. Σύμφωνα με ανεξάρτητες μαρτυρίες που διασώζονται, η στάση του Θερβάντες υπήρξε γενναία, αρνούμενος να περιοριστεί στα «μετόπισθεν» παρά το γεγονός πως ήταν προσβεβλημένος από πυρετό.[3] Κατά τη διάρκεια της μάχης τραυματίστηκε δύο φορές στο στέρνο, ενώ ένας τρίτος τραυματισμός προκάλεσε μόνιμη βλάβη, αχρηστεύοντας το αριστερό του χέρι.

Άγαλμα προς τιμή του Θερβάντες στην είσοδο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ισπανίας στη Μαδρίτη.

Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα[i] (Don Miguel de Cervantes y Saavedra, 29 Σεπτεμβρίου 1547 – 22 Απριλίου 1616) ήταν Ισπανός λογοτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Το έργο του ανήκει χρονικά στη «χρυσή εποχή» (περ. 1492-1648) της Ισπανίας, κατά την οποία παρατηρήθηκε μία εξαιρετική άνθιση στις τέχνες, ενώ ο ίδιος αποτελεί έναν από τους μείζονες λογοτέχνες παγκοσμίως. Το διασημότερο μυθιστόρημά του, ο Δον Κιχώτης, συγκαταλέγεται στα κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μεταφρασμένο σε περισσότερες από εξήντα γλώσσες και έχοντας υποβληθεί σε συστηματική ανάλυση και κριτικό σχολιασμό από το 18ο αιώνα.

Άγαλμα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες στο λιμάνι της Ναυπάκτου

Ο Θερβάντες γεννήθηκε στο Αλκαλά ντε Ενάρες, περίπου 30 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μαδρίτης, τέταρτος από τα συνολικά επτά παιδιά της οικογένειάς του. Τα νεανικά του χρόνια, για τα οποία διαθέτουμε ελάχιστες πληροφορίες, χαρακτηρίστηκαν από τις πολυάριθμες μετακινήσεις της οικογένειας σε διαφορετικές ισπανικές πόλεις.

Τα παλαιότερα λογοτεχνικά έργα του χρονολογούνται το 1568, ενώ το πρώτο μυθιστόρημα του, Γαλάτεια, εκδόθηκε το 1585. Από το 1570, και για αρκετά χρόνια, πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως επαγγελματίας στρατιώτης, λαμβάνοντας μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου ως υπαξιωματικός του πολεμικού πλοίου Μαρκέσα (Marquesa), στην πολιορκία της Κέρκυρας (1571), καθώς και στην εκστρατεία της Τύνιδας.

Κατά την επιστροφή του στην Ισπανία, εργάστηκε στην Αυλή του Φιλίππου Β' ως φοροεισπράκτορας, ενώ λίγα χρόνια αργότερα εκδόθηκε ο πρώτος τόμος του Δον Κιχώτη (1605), έργο που τον καθιέρωσε στο λογοτεχνικό κόσμο. Το 1607 εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, όπου ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού έργου του και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.

O Θερβάντες γεννήθηκε πιθανώς στις 29 Σεπτεμβρίου του 1547, ενώ η βάπτισή του, όπως γνωρίζουμε από αρχειακά έγγραφα, πραγματοποιήθηκε στις 9 Οκτωβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη την πρακτική της εποχής εκείνης να βαπτίζονται τα νεογνά λίγες μόνο ημέρες μετά τη γέννησή τους, καθίσταται πιθανό και το ενδεχόμενο να γεννήθηκε μία εβδομάδα αργότερα, κατά το μήνα Οκτώβριο.

Σύμφωνα με το πιστοποιητικό της βάπτισής του, ως τόπος γέννησης του θεωρείται σήμερα με βεβαιότητα η ισπανική πόλη Αλκαλά ντε Ενάρες, αν και για αρκετά χρόνια πολυάριθμα χωριά ή πόλεις της Ισπανίας διεκδίκησαν τον τίτλο της γενέτειράς του. Καταγόταν από οικογένεια πρώην ευγενών, γιος του χειρούργου και πρακτικού ιατρού Ροδρίγο ντε Θερβάντες και της Λεονόρ ντε Κορτίνας, πιθανώς εβραϊκής καταγωγής που αργότερα μεταστράφηκαν στον καθολικισμό[1].

Επιφανή μέλη της οικογένειας Θερβάντες υπήρξαν ο προπάππους του, Ροδρίγο Ντίαθ ντε Θερβάντες, ασχολούμενος με το εμπόριο υφασμάτων και ο παππούς του Χουάν ντε Θερβάντες, νομικός και κατώτερος δικαστικός υπάλληλος. Για τα νεανικά του χρόνια, τα οποία χαρακτηρίστηκαν από συχνές μετακινήσεις της οικογένειάς του σε πολυάριθμες ισπανικές πόλεις όπου εξασκούσε το επάγγελμά του ο πατέρας του, διαθέτουμε λίγες πληροφορίες, όπως και για την εκπαίδευσή του.

Σύμφωνα με μία διαδεδομένη αντίληψη, εκπαιδεύτηκε για ένα διάστημα στο περιβάλλον Ιησουιτών, πιθανώς στην Κόρδοβα, στη Σεβίλη ή στη Σαλαμάνκα, ενδεχόμενο που ωστόσο παραμένει υπό αμφισβήτηση. Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των Ισπανών λογοτεχνών της εποχής του, ο Θερβάντες δε φοίτησε στο πανεπιστήμιο[2], αν και από νεαρή ηλικία φανέρωσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία και εξελίχθηκε σε δεινό αναγνώστη λογοτεχνικών έργων.

Προσωπογραφία του Θερβάντες (περ. 1600), έργο του Juan Martínez de Jáuregui y Aguilar[ii]

Την περίοδο κατά την οποία η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, φοίτησε κοντά στον ουμανιστή Χουάν Λόπεθ ντε Όγιος (Juan López de Hoyos), ο οποίος ξεχώρισε τον Θερβάντες για την κλίση του στα γράμματα. Σε μία ποιητική συλλογή που εξέδωσε ο Όγιος το 1569, με κεντρικό θέμα το θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ του Βαλουά, τον χαρακτήρισε ως «αγαπημένο μαθητή» του[3]. Στην ίδια συλλογή συναντώνται τα τέσσερα πρώτα δημοσιευμένα ποίηματά τού Θερβάντες, συνολικά τέσσερις συνθέσεις, μεταξύ των οποίων μία ελεγεία και ένας επιτάφιος στη μορφή σονέτου[4].

To 1569, ο Θερβάντες εγκαταστάθηκε στην Ιταλία, για λόγους που μέχρι σήμερα παραμένουν ασαφείς. Σύμφωνα με ένα διαδεδομένο ισχυρισμό, η φυγή του συνδεόταν με ένα επισήμως καταγεγραμμένο περιστατικό, κατά το οποίο τραυματίστηκε ένας πολίτης ονόματι Αντόνιο ντι Σιγκούρα. Όπως βεβαιώνεται από επίσημο έγγραφο της 15ης Σεπτεμβρίου του 1569, για την πράξη αυτή καταδικάστηκε ένας Ισπανός με το όνομα Μιγκέλ ντε Θερβάντες, ωστόσο δε θεωρείται βέβαιο πως επρόκειτο πράγματι για το γιο του Ροδρίγο ντε Θερβάντες από το Αλκαλά ντε Εναρές[5]. Η μετάβαση του στην Ιταλία ερμηνεύεται από ορισμένους βιογράφους του ως προσπάθεια φυγής του καταζητούμενου Θερβάντες, ωστόσο πιθανώς αποτέλεσε απλώς κοινή πρακτική με αυτή που ακολουθούσαν αρκετοί συμπατριώτες του, προκειμένου να προωθήσουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία[3].

H Μάχη της (Λεπάντο,) Ναυπάκτου 1571 αναπαράσταση αγνώστου δημιουργού

Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα προσέφερε τις υπηρεσίες του ως αυλάρχης στον οίκο του Τζούλιο Ακουαβίβα, μετέπειτα καρδινάλιου, στη Ρώμη, όπου είχε τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με την πλούσια πολιτιστική παράδοση της πόλης, την αναγεννησιακή τέχνη, αλλά και με την ιταλική λογοτεχνία. Εκτιμάται ότι η θέση του θα μπορούσε να τού εξασφαλίσει την ανέλιξή του στην παπική Αυλή, ωστόσο την εγκατέλειψε έπειτα από περίπου δεκαπέντε μήνες και το 1570 ξεκίνησε να υπηρετεί στο πεζικό σώμα του ισπανικού στρατού στη Νάπολι, έδαφος που τότε βρισκόταν υπό ισπανική κατοχή.

Το Σεπτέμβριο του 1571 υπηρέτησε ως υπαξιωματικός με το πολεμικό πλοίο Μαρκέσα που αποτελούσε τμήμα του μεγάλου στόλου υπό τις διαταγές του Δον Χουάν της Αυστρίας και πολέμησε νικηφόρα στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (ή Λεπάντο) στις 7 Οκτωβρίου, εναντίον του οθωμανικού στόλου, αμφισβητώντας για πρώτη φορά την κυριαρχία του στη Μεσόγειο. Σύμφωνα με ανεξάρτητες μαρτυρίες που διασώζονται, η στάση του Θερβάντες υπήρξε γενναία, αρνούμενος να περιοριστεί στα «μετόπισθεν» παρά το γεγονός πως ήταν προσβεβλημένος από πυρετό[3]. Κατά τη διάρκεια της μάχης τραυματίστηκε δύο φορές στο στέρνο, ενώ ένας τρίτος τραυματισμός προκάλεσε μόνιμη βλάβη, αχρηστεύοντας το αριστερό του χέρι.

Ο ίδιος, στον πρόλογο του δεύτερου μέρους του Δον Κιχώτη (1615) περιγράφει με υπερηφάνεια τη συμμετοχή του στη μάχη, την οποία χαρακτήρισε ως την πλέον ένδοξη των όσων είδαν ή θα δουν οι αιώνες. Στο δε Ταξίδι στον Παρνασσό (1614) υπαινισσόμενος την κατοπινή επιτυχία του πρώτου μέρους του Δον Κιχώτη (1605), αναφέρει ότι στη Ναύπακτο αχρηστεύτηκε το αριστερό του χέρι "προς δόξαν του δεξιού". H σοβαρότητα των τραυμάτων του φαίνεται από το γεγονός πως μετά το τέλος της μάχης παρέμεινε στο νοσοκομείο για περίπου έξι μήνες, μέχρι να επουλωθούν οι πληγές του.

Το 1572 επανήλθε στην υπηρεσία του ισπανικού στρατού στη Νάπολη και τα επόμενα τρία χρόνια συμμετείχε στις εκστρατείες της Κέρκυρας, του Ναυαρίνου και της Τύνιδας. Το Σεπτέμβριο του 1575, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της επιστροφής του στην Ισπανία, η γαλέρα με την οποία έπλεε δέχθηκε επίθεση από πειρατές και ο Θερβάντες συνελήφθη μαζί με τον αδελφό του Ροδρίγο και μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στο Αλγέρι, όπου παρέμεινε για πέντε χρόνια ως δούλος.

Η αλληλογραφία που έφερε πάνω του πιθανότατα μεγέθυνε την αξία του στα μάτια των κυρίων του, γεγονός που ίσως συνέβαλε στην αύξηση του τιμήματος που έπρεπε να καταβληθεί για την απελευθέρωσή του και στην παράταση της παραμονής του στο Αλγέρι[3]. Στη διάρκεια των πέντε ετών της αιχμαλωσίας του, επιχείρησε ανεπιτυχώς να δραπετεύσει τέσσερις φορές. Ανέκτησε τελικά την ελευθερία του, το Σεπτέμβριο του 1580, χάρη στη συνδρομή Τριαδιστών καλόγερων και της οικογένειάς του που κατάφεραν να συγκεντρώσουν το οικονομικό ποσό που απαιτούνταν. Αυτή η περιπετειώδης περίοδος της ζωής του αποτυπώθηκε μεταγενέστερα στο λογοτεχνικό έργο του, ειδικότερα στα θεατρικά έργα Τα κάτεργα του Αλγερίου (Los baños de Argel) και H ζωή στο Αλγέρι (El trato de Argel)

Επιστρέφοντας στην Ισπανία, ο Θερβάντες έζησε μία ζωή αρκετά διαφορετική από αυτή της προηγούμενης δεκαετίας, αντιμετωπίζοντας συχνά οικονομικά προβλήματα, πριν καθιερωθεί στο χώρο της λογοτεχνίας. Στα τέλη του 1584 παντρεύτηκε την, κατά είκοσι περίπου χρόνια νεότερή του, Καταλίνα ντε Σαλαθάρ ι Παλάθιος, ενώ νωρίτερα είχε ήδη αποκτήσει μία κόρη, την Ισαμπέλ ντε Σααβέδρα, καρπό της σχέσης του με την Άνα ντε Βιγιαφράνκα (ή Άνα Φράνκα ντε Ρόχας).

Τον επόμενο χρόνο, εκδόθηκε το πρώτο λογοτεχνικό έργο του, με τίτλο Γαλάτεια (La Galatea), ένα ποιμενικό μυθιστόρημα που αφιέρωσε στον Ασκάνιο Κολόνα, πιστό φίλο τού Τζούλιο Ακουαβίβα, προσδοκώντας πιθανότατα στην αιγίδα του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Με την έκδοση του πρώτου βιβλίου του, ο Θερβάντες κατάφερε να αποκτήσει περιορισμένη φήμη, υποστηριζόμενος εν μέρει και από ένα στενό κύκλο λογοτεχνών, χωρίς ωστόσο να γνωρίσει την καταξίωση που θα ερχόταν αρκετά χρόνια αργότερα.

Οι μοναδικές επανεκδόσεις της Γαλάτειας που τυπώθηκαν ενόσω ήταν εν ζωή, ήταν αυτές του 1590 και 1611, στη Λισαβώνα και το Παρίσι αντίστοιχα. Το 1585, υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με το θεατρικό επιχειρηματία Γκασπάρ ντε Πόρρας για τη συγγραφή δύο δραματικών έργων, ένα εκ των οποίων ονομάστηκε Η σύγχυση (La Confusa) και αποτελούσε κατά τον Θερβάντες το κορυφαίο έργο που έγραψε για το θέατρο[3]. Όπως ο ίδιος ισχυριζόταν, κατά την περίοδο αυτή ολοκλήρωσε περισσότερα από είκοσι θεατρικά έργα, από τα οποία όμως διασώθηκαν μόλις δύο τραγωδίες,

Η πολιορκία της Νουμαντίας (El cerco de Numancia) και Η ζωή στο Αλγέρι (Los tratos de Argel), που χρονολογούνται στη δεκαετία του 1580. Ως δραματικός συγγραφέας, ο Θερβάντες δε διακρίθηκε, ούτε κατάφερε να αποκομίσει οικονομικά οφέλη, την ίδια περίοδο που δέσποζε η ισχυρή παρουσία του Λόπε ντε Βέγα, με καθοριστική συμβολή στο ισπανικό θέατρο και θεμελιωτής της comedia nueva.

        Μιγκέλ ντε Θερβάντες (Retratos de Españoles Ilustres, 1791)

Η αδυναμία του Θερβάντες να καταξιωθεί ως λογοτέχνης τον οδήγησε στην αναζήτηση διαφορετικής κατεύθυνσης και το 1587 διορίστηκε ως υπεύθυνος επισιτισμού και εφοδιασμού της ισπανικής αρμάδας, ενώ τον επόμενο χρόνο εγκαταστάθηκε στη Σεβίλλη, που αποτελούσε σημαντικό οικονομικό κέντρο της Ισπανίας και μία από τις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές πόλεις της εποχής.

Η οικονομική διαχείριση που επωμίστηκε επισκιάστηκε από καταχρήσεις, πιθανώς υπό το βάρος των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε, για τις οποίες φυλακίστηκε το 1592 για δύο ημέρες στο Κάστρο ντελ Ρίο. Από το 1594 μέχρι το 1596, εργάστηκε ως φοροεισπράκτορας με έδρα την Ανδαλουσία, αντιμετωπίζοντας εκ νέου την κατηγορία της κατάχρησης, που τον οδήγησε σε νέα φυλάκιση, μέχρι τον Απρίλιο του 1598, αυτή τη φορά στη Σεβίλλη. Στον πρόλογο που συνόδευσε τον πρώτο τόμο τού Δον Κιχώτη, ο Θερβάντες αφήνει να εννοηθεί πως πιθανώς συνέλαβε την ιδέα του έργου κατά την περίοδο της φυλάκισής του.

Τον Ιανουάριο του 1605 εκδόθηκε το σημαντικότερο ίσως έργο του Θερβάντες, 0 ευφάνταστος ευπατρίδης Δον Κιχώτης της Μάντσα, γνωστό περισσότερο ως Δον Κιχώτης. Το μυθιστόρημα είχε αξιοσημείωτη επιτυχία και μέχρι το καλοκαίρι του ίδιου έτους είχαν τυπωθεί δύο εκδόσεις του στη Μαδρίτη και τη Λισαβόνα, καθώς και μία έκδοση στη Βαλένθια.

O Θερβάντες είχε ήδη παραχωρήσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του μυθιστορήματος στον Ισπανό εκδότη Φρανθίσκο ντε Ρόβλες, για άγνωστο χρηματικό ποσό, με αποτέλεσμα να μην επωφεληθεί οικονομικά από τη μεταγενέστερη επιτυχία και τις πολλαπλές εκδόσεις του. Σημαντική οικονομική ενίσχυση τού πρόσφεραν ο προστάτης του, Κόντε ντε Λεμός, και ο αρχιεπίσκοπος Τολέδου Μπερνάρδο ντε Σαντοβάλ ι Ρόχας. Ο Θερβάντες αφιέρωσε στον πρώτο ορισμένα από τα έργα του, μεταξύ αυτών και το δεύτερο μέρος του Δον Κιχώτη. Παρά το γεγονός πως άρχισε να αναγνωρίζεται στο λογοτεχνικό κόσμο σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, η τελευταία περίοδος της ζωής του υπήρξε η πιο δημιουργική.

Το 1613 εκδόθηκαν οι Υποδειγματικές νουβέλες (Novelas ejemplares), μία σειρά διηγημάτων που συνιστούσαν την απαρχή της σύντομης αφήγησης στην καστιλλιάνικη λογοτεχνία. Στον πρόλογο της έκδοσης, ο Θερβάντες αποκάλυψε πως πρόθεσή του ήταν η συγγραφή διηγημάτων που να μην αποτελούν μεταφράσεις ή μεταφορές έργων ξένων δημιουργών, αναγνωρίζοντας πως ήταν ο πρώτος που έγραψε νουβέλες στη γλώσσα της Καστίλλης, τις οποίες ονόμασε «υποδειγματικές» για το διδακτικό χαρακτήρα τους[6]. Ο χρόνος της συγγραφής τους δεν είναι γνωστός με βεβαιότητα.

Τον επόμενο χρόνο εκδόθηκε το Ταξίδι στον Παρνασσό, ένα μακροσκελές αλληγορικό ποίημα, στον πρόλογο του οποίου ξεχωρίζει η ομολογία του Θερβάντες σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε στο είδος της ποίησης. Το 1615 εκδόθηκαν οκτώ θεατρικά έργα του, γνωστά ως οι Οκτώ κωμωδίες (Ocho comedias, y ocho entremeses nuevos), συνοδευόμενα από ισάριθμα κωμικά ιντερμέτζα, σύντομα μέρη που απαγγέλλονταν συνήθως στα διαλείμματα των θεατρικών πράξεων.

Η έκδοσή τους συνδέεται πιθανώς με το γεγονός πως δεν υπήρξε ενδιαφέρον ώστε να παρουσιαστούν σε θεατρικές σκηνές. Από το 1614 θα πρέπει να ξεκίνησε και η συγγραφή του δεύτερου μέρους του Δον Κιχώτη. Το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους εκδόθηκε μία πλαστή έκδοσή του, από τον Αλόνσο Φερνάντεθ ντε Αβεγιανέδα (Alonso Fernández de Avellaneda), γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση του Θερβάντες, η οποία μάλιστα εκδηλώθηκε στον πρόλογο της πραγματικής έκδοσης του έργου (1615). Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ακολούθησαν ανατυπώσεις του στις Βρυξέλλες, στη Βαλένθια και στη Λισαβόνα, ενώ οι πρώτες μεταφράσεις του ολοκληρώθηκαν το 1618 και το 1620, στη Γαλλική και Αγγλική γλώσσα αντίστοιχα.

Ο Θερβάντες πέθανε στις 22 Απριλίου του 1616. Η 23η Απριλίου ήταν η ημερομηνία της ταφής του, όπως βεβαιώνεται από το πιστοποιητικό έγγραφο της εποχής. Τον επόμενο χρόνο εκδόθηκαν Τα πάθη του Περσίλεως και της Σιγισμούνδης (Los trabajos de Persiles y Sigismunda, historia setentrional), ένα από τα τελευταία ρομαντικά αφηγήματά του, με σημαντική απήχηση όπως μαρτυρούν οι οκτώ ισπανικές εκδόσεις που τυπώθηκαν σε διάστημα δύο ετών και οι μεταφράσεις του στην Αγγλική και Γαλλική γλώσσα που ολοκληρώθηκαν μέχρι το 1619.

Η Εργογραφία του

• El cerco de Numancia (Η πολιορκία της Νουμαντίας, 1582, τραγωδία)
• La Galatea (Γαλάτεια, 1585, ποιμενικό μυθιστόρημα)
• El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha (Ο μεγαλοφάνταστος ιδαλγός Δον Κιχώτης ντε λα Μάντσα, μυθιστόρημα, Α΄μέρος 1605, Β΄μέρος 1615) [1] ― ελλην. μετάφρ. πρώτου μέρους Κ.Καρθαίος, "ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ", δευτέρου μέρους Κ.Καρθαίος & Ιουλία Ιατρίδη, "ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ" και "Νέα Εστία" 1958 Β΄επ.
• Novelas exemplares (Υποδειγματικές νουβέλες, 1613) ― ελλην. μετάφρ. Ηλ. Ματθαίου, "ΓΝΩΣΗ"
• Viage del Parnaso (Ταξίδι στον Παρνασσό, 1614, ποίηση)
• Ocho comedias, y ocho entremeses nuevos (Οκτώ κωμωδίες και οκτώ φάρσες, 1615)
• Los trabaios de Persiles y Sigismunda, historia setentrional (Οι μόχθοι του Περσίλες και της Σιγισμούντα, Ιστορία βορεινή, μυθιστόρημα, 1617) [2]

Σημειώσεις

i. ^ Το επώνυμο Σααβέδρα δε σχετίζεται με την οικογένειά του, αλλά υιοθετήθηκε επισήμως από τον Θερβάντες το 1586-87 και εμφανίζεται στα έγγραφα που σχετίζονται με το γάμο του με την Καταλίνα ντε Σαλαθάρ[7]. Το ίδιο επώνυμο έδωσε σε έναν από τους χαρακτήρες του έργου El trato de Alger.

ii. ^ Όλες οι προσωπογραφίες του Θερβάντες είναι μεταγενέστερες του θανάτου του και προϊόντα της φαντασίας των δημιουργών. Η μοναδική γραπτή περιγραφή των εξωτερικών χαρακτηριστικών του που είναι γνωστή ανήκει στον ίδιο και περιέχεται στον πρόλογο της έκδοσης των Υποδειγματικών διηγημάτων (1613):

«[...] με ωοειδές πρόσωπο, καστανά μαλλιά, αρυτίδωτο μεγάλο μέτωπο, ζωηρά μάτια, γαμψή αλλά με σωστές αναλογίες μύτη, μικρό στόμα, δόντια όχι για να ειπωθούν πολλά αφού έχει μόλις έξι σε κακή κατάσταση και σε λάθος θέσεις καθώς ούτε δύο από αυτά δεν είναι διαδοχικά, κορμί μεταξύ των δύο άκρων, ούτε ψηλό ούτε κοντό, με έντονες αποχρώσεις, ελαφρά σκυφτός στους ώμους και με βήμα όχι ιδιαίτερα ανάλαφρο [...]» [6]

Βιβλιογραφία

Jean Canavaggio, Cervantes, W. W. Norton & Company, 1990

James Fitzmaurice-Kelly, The Life of Miguel de Cervantes Saavedra, Kessinger Publishing, 2005

Jean Pierre Claris de Florian, The life of Cervantes, Oxford University, 1785

Anthony J. Cascardi, The Cambridge Companion to Cervantes, Cambridge University Press, 2002, σελ. 4

J.D.M. Ford. "Miguel de Cervantes Saavedra", The Catholic Encyclopedia, Volume III. Published 1908. New York: Robert Appleton Company

"Cervantes, Miguel de." Encyclopædia Britannica. 2007.

"Cervantes, Miguel de." Encyclopædia Britannica. 2007.

J. Ormsby, "Don Quixote", εισαγωγικό σημείωμα, The University of Adelaide Library, University of Adelaide

Βλ. J. Fitzmaurice-Kelly, 13-15

Μιγκέλ ντε Θερβάντες (μτφρ. Walter K. Kelly), "The Exemplary Novels"

María Antonia Garcés, Cervantes in Algiers: A Captive's Tale, Vanderbilt University Press, 2002, σελ. 174

ΠΗΓΗ: http://ellinondiktyo.blogspot.gr

Αρχαιολογικά ευρήματα - ισχυρές ενδείξεις για το θέμα ταμπού της ιερής πορνείας στην αρχαία Κρήτη

Υπήρχαν ιερές πόρνες στην αρχαία Κρήτη;

Συναρπαστικές είναι οι ανακοινώσεις που έγιναν για σειρά ανασκαφών που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ελλάδα. Ανάμεσά τους στοιχεία για κτήριο που συνδέεται με ένα θέμα ταμπού, αυτό της ιερής πορνείας. Τι συνδέει τη νέα ανασκαφή στο Πλάσι Μαραθώνα, τα πρόσφατα ευρήματα στο ιερό και στην πόλη της Επιδαύρου με τις ανασκαφές στην Ανατολή Ιεράπετρας Κρήτης και κάποιες «τολμηρές» ερμηνείες των ανασκαφικών ευρημάτων από τη Ζάκρο; 

Τι συνδέει τη νέα ανασκαφή στο Πλάσι Μαραθώνα, τα πρόσφατα ευρήματα στο ιερό και στην πόλη της Επιδαύρου με τις ανασκαφές στην Ανατολή Ιεράπετρας Κρήτης και κάποιες «τολμηρές» ερμηνείες των ανασκαφικών ευρημάτων από τη Ζάκρο; Πέρα από το γεγονός ότι διεξάγονται από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ήταν μερικές μόνο από τις παρουσιάσεις που πραγματοποιήθηκαν σήμερα, πρώτη μέρα του 10ου επιστημονικού συμποσίου το οποίο διεξάγεται από τον Τομέα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών (Πανεπιστημίου 30) και ολοκληρώνεται αύριο Πέμπτη 23 Απριλίου 2015.

Εξαιρετικά πλούσιες και ενδιαφέρουσες ήταν οι πληροφορίες που πλημμύρισαν το ειδικό κατά κύριο λόγο κοινό, το οποίο αποτελούνταν από φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες, καθηγητές και συνεργάτες του παραπάνω τομέα του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά και από αρχαιολόγους και επίτιμους εφόρους αρχαιοτήτων.

Η ανασκαφή στο Πλάσι Μαραθώνα, ένα όνειρο χρόνων των αρχαιολόγων, βρέθηκε στην κορυφή του ενδιαφέροντος, καθώς οι έρευνες στην περιοχή, που ξεκίνησαν από τον Σπύρο Μαρινάτο το 1969 για να εγκαταλειφθούν μέχρι πολύ πρόσφατα, φιλοδοξούν να φέρουν στην επιφάνεια σημαντικότατα στοιχεία μιας αδιάλειπτης κατοίκησης από τους προϊστορικούς χρόνους (4η χιλιετία π. Χ.) ως την ύστερη αρχαιότητα. Το γεγονός, δε, ότι η περιοχή διεκδικεί με πολύ μεγάλες πιθανότητες τον χώρο όπου εκτεινόταν ο αρχαίος δήμος του Μαραθώνα -ένα ιστορικό ερώτημα που δεν έχει ακόμα επιλυθεί- καθιστά τις ανασκαφές, οι οποίες ξεκίνησαν ως διερευνητικές τον περασμένο Μάιο, ως πολλά υποσχόμενες. Η παρουσίαση των πρώτων αποτελεσμάτων της έρευνας έγινε από τον καθηγητή Γιάννη Παπαδάτο.

Το ιερό και η πόλη της αρχαίας Επιδαύρου δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, ενώ το γεγονός ότι το Ασκληπιείο, το σημαντικότερο θεραπευτικό κέντρο όλου του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου, βρίσκεται στον κατάλογο με τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO αποδεικνύει το μέγεθος της σημασίας του. 

Ο Βασίλης Λαμπρινουδάκης, ομότιμος καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, έδωσε σημαντικά στοιχεία από τα νεότερα ευρήματα της περιοχής του ιερού, όπως αυτά που βρέθηκαν σε ένα σχετικά ανεξερεύνητο κτήριο, στο οποίο εντοπίζεται η παλιότερη λατρεία του χώρου προς τιμήν του Ασκληπιού - και όχι του Απόλλωνα όπως αρχικά πιστευόταν. Η λατρεία αυτή ξεκινά τον 7ο αι. π. Χ. με έναν βωμό τέφρας, του οποίου τα κατάλοιπα βρέθηκαν στις παλιότερες φάσεις του κτιρίου και αποτελούνταν από καμένα και άκαυτα οστά ζώων, δηλαδή οστά που έπεσαν στον βωμό για τον θεό και κάποια άλλα που ήταν από το βράσιμο του κρέατος το οποίο διαμελιζόταν στο κοινό κατά τη διάρκεια τελετουργικών δείπνων.

Η ανασκαφή στη μινωική έπαυλη του Γαϊδουροφά στην Ανατολή Ιεράπετρας, που χρονολογείται στη νεοανακτορική περίοδο (1600 - 1450 π.Χ.) και ερευνάται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχει πολλά να δείξει για τις σχέσεις με τις θέσεις της περιοχής, όπως το ιερό κορυφής που αποκαλύφθηκε το περασμένο καλοκαίρι στον λόφο του Σταυρωμένου, με πλήθος ευρημάτων (ζωόμορφα και ανθρωπόμορφα ειδώλια) και με χρήση που διαρκεί ως και τα ρωμαϊκά χρόνια. Επίσης, η σύνδεση του διώροφου και πολύ μεγαλύτερου από ό,τι αρχικά πιστευόταν κτιρίου, που λειτουργούσε ως αγροτική έπαυλη για τη αποθήκευση και διακίνηση της ορεινής παραγωγής, με κάποια μεγάλη μινωική πόλη της περιοχής, μένει να αποδειχθεί.

Με ένα θέμα ταμπού, αυτό της ιερής πορνείας, ασχολήθηκε ο αναπληρωτής καθηγητής προϊστορικής αρχαιολογίας, Λευτέρης Πλάτων, ο οποίος ερμήνευσε τα ανασκαφικά δεδομένα ενός κτιρίου της αρχαίας Ζάκρου. Όπως τόνισε ο ίδιος, δεν είναι ακόμα απόλυτα πεπεισμένος ότι το κτήριο αυτό είχε τη συγκεκριμένη πρακτική, η οποία έχει αμφισβητηθεί από πολλούς, παρά το γεγονός ότι αρχαίοι συγγραφείς, με πρώτο τον Ηρόδοτο, έχουν αναφερθεί στην ιερή πορνεία. Ωστόσο, τα δεδομένα (ευρήματα και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα) δίνουν ισχυρές ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση.

Το 10o Επιστημονικό Συμπόσιο στο οποίο παρουσιάζεται το ερευνητικό έργο του τομέα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του ΕΚΠΑ συνεχίζεται και σήμερα.

ΠΗΓΗ: http://hellenes-romaion.blogspot.gr

Ο Τάφος της Ολυμπιάδας, νουάρ μυθιστόρημα α λα ελληνικά

«Πόσο απέχει ο Παράδεισος από την Κόλαση; Εξαρτάται από το μέσο που χρησιμοποιεί κανείς» ...

Μυστικοπάθεια, αποκλεισμός των αστυνομικών αρχών από την υπόθεση, λογικά άλματα και αυθαίρετα συμπεράσματα για την προέλευση των αρχαιοτήτων, ερασιτεχνικά λάθη στη διαχείριση της υπόθεσης και 1,2 εκατ. ευρώ, των οποίων η τύχη αγνοείται ...

Συντάκτης: Νικόλας Ζηργάνος

«Η οπτική γωνιά των θεωρείων

έχει πάντοτε ένα ‘‘νεκρό σημείο’’

όπου δεν μπορείς να δεις τι συμβαίνει.

Από την πλατεία τα πράγματα είναι διαφορετικά»

Από την ποιητική συλλογή «Μοιρόγραφτο» του Γιάννη Πανούση

Πέντε χρόνια πέρασαν από το 2009 έως το καλοκαίρι του 2014 και οι έρευνες αρχαιολόγων, πρακτόρων και πληροφοριοδοτών (μεταξύ των οποίων και ο «Ιακώβ»), υπό τον συντονισμό της «Κατερίνας», αρχαιολόγου στο γραφείο τού τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και με την υψηλή εποπτεία της αμετακίνητης γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, για την ανακάλυψη του «Τάφου της Ολυμπιάδας», της μητέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου (βλέπε το πρώτο μέρος της έρευνας της «Εφ.Συν.», 4/4/2015) δεν οδηγούσαν πουθενά.

To πρωτοσέλιδο της "Εφ.Συν." στις 4-5/4/2015

Η «ομάδα του τάφου» συνέχιζε να πιστεύει ότι τα εκατοντάδες χρυσά αντικείμενα που εμφανίζονταν σε CD με πηγή προέλευσης κύκλωμα Ουκρανών μαφιόζων και αρχαιοκαπήλων προέρχονταν από την ελληνική επικράτεια, αν και πολλές από τις αρχαιότητες ήταν εμφανώς σκυθικής, βόρειας ή και «βαρβαρικής» προέλευσης ή προϊόντα λαθρανασκαφής από νεκροταφεία ελληνικών αποικιών της περιοχής της Κριμαίας και της Μαύρης Θάλασσας. Οι κυνηγοί του «θησαυρού της Ολυμπιάδας» δεν πτοήθηκαν ούτε από το γεγονός ότι αρχαιολόγοι είχαν εκφράσει σημαντικές επιφυλάξεις για την αυθεντικότητα των αρχαιοτήτων, αν και μόνον από τις φωτογραφίες δεν μπορούσε να εξαχθεί κανένα ασφαλές συμπέρασμα.

Το δόλωμα

Ωστόσο, οι πληροφορίες που είχε το υπουργείο Πολιτισμού στα τέλη του 2013 για την ύπαρξη σημαντικού μακεδονικού τάφου, τον οποίο είχαν συλήσει Ελληνες αρχαιοκάπηλοι, αναπτέρωσε τις ελπίδες ότι μπορεί αυτός ο συγκεκριμένος τάφος να είναι αυτός που αναζητούσαν με τόση επιμονή. Η «Ηρα», η οποία είχε παραδώσει στο υπουργείο Πολιτισμού αρκετά στοιχεία για το ουκρανικό κύκλωμα και είχε συνεργαστεί στο παρελθόν με τις ελληνικές αρχές για την ανάκτηση αρχαιοτήτων που είχαν στα χέρια τους Ελληνες αρχαιοκάπηλοι, αναζητούσε κι αυτή τον επίμαχο μακεδονικό τάφο και προσπαθούσε να προσεγγίσει τους κατόχους των λεηλατημένων αρχαιοτήτων.

Επειτα από πολύμηνη έρευνα βρήκε τον «μίτο της Αριάδνης» και απευθύνθηκε στο Τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας της Ασφάλειας. Ενημέρωσε τον διοικητή του τμήματος και η Αστυνομία, η οποία είχε κρατηθεί στο σκοτάδι για τις παράλληλες έρευνες του υπουργείου Πολιτισμού, άρχισε να σχεδιάζει μια καλυμμένη επιχείρηση προσέγγισης των αρχαιοκαπήλων, με σκοπό την εξάρθρωση του κυκλώματος και την ανάκτηση όσων αρχαιοτήτων είχαν απομείνει στα χέρια τους, καθώς ήδη τα περισσότερα -σύμφωνα με πληροφορίες- είχαν πωληθεί στην παράνομη αγορά εσωτερικού και εξωτερικού.

Στιγμιότυπο από τη συνέντευξη Τύπου στις 24 Ιουλίου 2014. Από αριστερά: Λίνα Μενδώνη, γενική γραμματέας υπουργείου Πολιτισμού, Παναγιώτης Στάθης, διευθυντής Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας, και Χρήστος Παρθένης, εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛ.ΑΣ. | ΑΠΕ-ΜΠΕ/ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ/ STR

Τότε, αποφασίστηκε να εμφανιστεί η «Ηρα» ως αγοραστής, να συνοδεύεται από έμπειρο αρχιφύλακα του τμήματος και μετά την επαφή με τους αρχαιοκάπηλους και την επίδειξη των προς πώληση αρχαιοτήτων, να γίνουν επ’ αυτοφώρω συλλήψεις. Ο διοικητής του Τμήματος Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας ενημέρωσε τον διοικητή Ασφαλείας για την επιχείρηση που σχεδίαζε και τον Ιούλιο του 2014 έδωσε το υπηρεσιακό «πράσινο φως» στον αρχιφύλακα να συνοδεύσει την «Ηρα» στο εκτός έδρας ταξίδι. Όμως, η επιχείρηση δεν έγινε ποτέ.

Παραμονές της αναχώρησης, αστυνομικοί της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. συνέλαβαν τον αρχιφύλακα, την «Ηρα», τον επιχειρηματία Σωκράτη Καλκάνη και άλλους έξι ιδιώτες με την κατηγορία της συμμετοχής σε «εγκληματική οργάνωση που δραστηριοποιούνταν συστηματικά στην παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων»!

Το άγαλμα του «σάτυρου» παρουσιάστηκε ως προϊόν αρχαιοκαπηλίας στην περιβόητη συνέντευξη Τύπου | ΑΠΕ-ΜΠΕ/ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΑΔΑ/ STR.

Η ανακοίνωση των συλλήψεων έγινε πανηγυρικά στις 24 Ιουλίου 2014 (20 ημέρες πριν ξεκινήσει το αρχαιολογικό... reality της Αμφίπολης) σε κοινή συνέντευξη Τύπου της γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, του διευθυντή των Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ., ταξίαρχου Παναγιώτη Στάθη, και του εκπρόσωπου Τύπου της ΕΛ.ΑΣ. στα κεντρικά της Aσφάλειας στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, παρουσία και της αναπληρώτριας διευθύντριας της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών και της διευθύντριας της Εφορείας Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Αρχαιολογικών Συλλογών του υπουργείου Πολιτισμού.

Σύμφωνα με όσα δήλωσε στη συνέντευξη η κ. Μενδώνη, οι δύο υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου που παρίσταντο, «υπερβάλλοντας εαυτούς, κατάφεραν να συγκεντρώσουν τα στοιχεία εκείνα, τα οποία μπορούσαν να αξιοποιηθούν από την Ελληνική Αστυνομία, προκειμένου να φτάσουμε στο αποτέλεσμα».

«Βαθύ λαρύγγι» (1)

Η αντίστροφη μέτρηση για να έρθει «το αποτέλεσμα» είχε αρχίσει τον Απρίλιο του 2014, όταν ο πληροφοριοδότης και συνεργάτης του υπουργείου Πολιτισμού, «Ιακώβ», ενημέρωσε τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Αρχαιολογικών Συλλογών (με την οποία συνεργαζόταν από το 2009 σε επιτυχημένη ανάκτηση ιδιαίτερα σημαντικών ελληνικών αρχαιοτήτων) ότι ο Σωκράτης Καλκάνης είχε στην κατοχή του και σκόπευε να πουλήσει άγαλμα με μεσάζοντα την αρχαιοπώλη «Ηρα».

Το υπουργείο Πολιτισμού δεν ενημέρωσε -ως όφειλε- (γιατί άραγε;) την αρμόδια υπηρεσία της Ασφάλειας. Αντιθέτως, το μεσημέρι της 30ής Μαΐου (σχεδόν έναν μήνα μετά), «άγνωστος άνδρας» τηλεφώνησε με απόκρυψη αριθμού στο τηλέφωνο του Τμήματος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. και κατήγγειλε ότι ο Καλκάνης έχει στην κατοχή του, στο σπίτι του στο Λαγονήσι, ανεκτίμητης αξίας παράνομες αρχαιότητες και προτίθεται να τις πουλήσει στις 3 Ιουνίου, με μεσάζοντα την «Ηρα». Σύμφωνα με την ανώνυμη καταγγελία, οι παράνομες αρχαιότητες θα «νομιμοποιηθούν» μέσω ψευδών βεβαιώσεων νομιμότητας, που θα χορηγήσουν στην «Ηρα» υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού και αστυνομικοί που τη γνωρίζουν.

Την ίδια περίοδο, η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης του ΥΠΠΟ εκτιμούσε ότι η μέχρι τότε συνεργασία της με τη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας της Ασφάλειας «είναι αποσπασματική και δεν διέπεται από κοινά αποδεκτούς όρους (όπως η ανταλλαγή πληροφοριών)» και θεωρούσε μείζον θέμα «την επικοινωνιακή διαχείριση των υποθέσεων αρχαιοκαπηλίας εκ μέρους της ΓΑΔΑ, που φέρει χαρακτηριστικά «τυχοδιωκτισμού»». Επίσης, κατηγορεί την Αστυνομία ότι οργανώνει επιχειρήσεις έρευνας και ανεύρεσης αρχαιοτήτων, χωρίς κατάλληλη προετοιμασία και ότι, όχι λίγες φορές, προχωρά σε επιχειρήσεις χωρίς προηγουμένως να έχει ενημερωθεί η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης. Είναι φανερό ότι το υπουργείο Πολιτισμού αντιμετώπιζε τη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας με μεγάλη επιφύλαξη, αν όχι με αντιπαλότητα, με τον χαρακτηρισμό περί «τυχοδιωκτισμού» να ξεπερνάει κάθε όριο κριτικής από μία δημόσια υπηρεσία προς μία άλλη.

«Βαθύ λαρύγγι» (2)

Ωστόσο, οι «ανώνυμες» καταγγελίες (με ό,τι μπορεί να σκεφτεί κανείς γι’ αυτή την πρακτική...) συνεχίστηκαν: στις 23 Ιουνίου άγνωστος άνδρας (ο ίδιος ή άλλος;), και πάλι με απόκρυψη αριθμού, επανέκαμψε και κατήγγειλε στις Εσωτερικές Υποθέσεις ότι ο Καλκάνης δεν έχει ακόμα πουλήσει τις παράνομες αρχαιότητες και κατονόμαζε αρχιφύλακα της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας ως συνεργάτη της «Ηρας», η οποία «μπαινοβγαίνει με άνεση στα γραφεία της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας».

Ο συγκεκριμένος αρχιφύλακας ήταν ο ίδιος που είχε λάβει εντολή από τον προϊστάμενό του αξιωματικό, εν γνώσει του διοικητή Ασφαλείας, να μεταβεί μαζί με την «Ηρα» προς αναζήτηση του επίμαχου «τάφου», τον οποίο τόσα χρόνια αναζητούσε η άτυπη «Ομάδα της Ολυμπιάδας». Από την απομαγνητοφώνηση των συνομιλιών των εμπλεκομένων στην υπόθεση, καθώς είχε διαταχθεί με εισαγγελική εντολή η άρση του απορρήτου, καταγράφηκε -και χρησιμοποιήθηκε ως ενοχοποιητικό στοιχείο- συνομιλία άγνωστου άνδρα με τον αρχιφύλακα, στην οποία ενημερώνεται ο «ύποπτος» αρχιφύλακας ότι όλα είναι έτοιμα, για να φύγει μαζί με την «Ηρα» για μια «δουλειά».

Το Εσωτερικών Υποθέσεων, που είχε ταυτοποιήσει όλα τα τηλέφωνα όσων συνομίλησαν με την «Ηρα» και τον αρχιφύλακα την επίμαχη περίοδο, δεν κατόρθωσε ή παρέβλεψε ή εκ παραδρομής και εντελώς συμπτωματικά δεν ανακάλυψε ποιος κρυβόταν πίσω από το χωρίς απόκρυψη τηλέφωνο του συγκεκριμένου άγνωστου άνδρα (που -σημειωτέον- δεν είχε καμία σχέση με τον ανώνυμο καταγγέλλοντα).

Αυτός ο «άγνωστος»

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο άγνωστος άνδρας ήταν ο διοικητής του αρχιφύλακα και το τηλέφωνο ήταν το υπηρεσιακό του. Παρ’ όλα αυτά, αν και δεν υπήρξε καμία παράβαση, πόσο μάλλον θέμα διαφθοράς, ο αξιωματικός ο οποίος είχε υπηρετήσει στο παρελθόν με επιτυχία σε άλλες νευραλγικές θέσεις, απομακρύνθηκε από τη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας, μετατέθηκε δύο φορές χωρίς εξηγήσεις και κατέληξε στο ψυγείο, όπου και παραμένει σχεδόν έναν χρόνο τώρα.

Ο αρχιφύλακας, ένας από τους πλέον έμπειρους στη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας, με σχεδόν δύο δεκαετίες υπηρεσίας στο αντικείμενο, ήταν στενός συνεργάτης του (αδικοχαμένου σε «περίεργο» τροχαίο) πρώην διοικητή της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας, Γιώργου Γληγόρη, και συμμετείχε σε όλες τις εξαιρετικά σημαντικές επιτυχίες της ΕΛ.ΑΣ., όπως η υπόθεση της Σχoινούσας, του Μουσείου Getty και δεκάδων άλλων. Εδώ και έναν χρόνο βρίσκεται σε διαθεσιμότητα και περιμένει να καταλήξει η υπόθεσή του στη Δικαιοσύνη.

Στη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας, μετά τις μετακινήσεις που προκάλεσαν οι ανώνυμες (;) καταγγελίες στο Εσωτερικών Υποθέσεων, απέμειναν πλέον μόνον άπειροι με το αντικείμενο αστυνομικοί, ενώ το τμήμα στερείται πλέον κάθε θεσμικής μνήμης. Ηταν αυτός ο στόχος του άγνωστου άντρα που τηλεφώνησε στο Εσωτερικών Υποθέσεων; Ή μήπως αποσκοπούσε να ακυρωθεί η επιχείρηση της Αστυνομίας για τη σύλληψη των αρχαιοκαπήλων και την ανεύρεση του «τάφου»;

Υπάρχουν ευθύνες για τον τρόπο χειρισμού της υπόθεσης και για τον τρόπο που δημοσιοποιήθηκε, καθώς η δημόσια ανακοίνωση πως αρχιφύλακας της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας συμμετείχε σε οργανωμένο κύκλωμα, στιγματίζει το κύρος μιας υπηρεσίας που έχει αποδειχθεί στο παρελθόν ως μια από τις πλέον επιτυχημένες της Ασφάλειας; Κι αν αποδειχθεί τελεσιδίκως από τη Δικαιοσύνη ότι ο αρχιφύλακας ήταν αθώος και εκτελούσε διατεταγμένη υπηρεσία, ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Οσο για την «Ηρα», μήπως «πληρώνει» μια διαμάχη υπηρεσιών, όπως και ο Καλκάνης; Ηταν όμως το (ιδιαίτερα μεγάλης αρχαιολογικής και χρηματικής αξίας) άγαλμα του Καλκάνη προϊόν αρχαιοκαπηλίας; Γιατί αυτή ήταν η αρχική καταγγελία που οδήγησε «στο αποτέλεσμα», όπως σημειώθηκε με έμφαση στην κοινή συνέντευξη Τύπου στη ΓΑΔΑ...

!Τα ονόματα «Ηρα», «Κατερίνα» και «Ιακώβ» είναι ψευδώνυμα.

ΜΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗ ΠΟΥ ΞΕΚΙΝΑ ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ... 1899

Ο «σάτυρος» του Καλκάνη

Τον Νοέμβριο του 1899, μέλος της οικογένειας Καρζή ενημερώνει τη Γενική Εφορεία Αρχαιοτήτων πως πέρασε στην κατοχή του άγαλμα «σατύρου» με προέλευση την Αρκαδία και το δηλώνει στην υπηρεσία (Α.Π. 17166). Η αρχαιολογική επιτροπή συναινεί στην κατοχή και με απόφασή της και το καταχωρίζει στη νόμιμη ιδιοκτησία του συλλέκτη.

Στις 28 Ιανουαρίου 1917, ο υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, Σπυρίδων Λάμπρου, με τη σύμφωνη γνώμη και του αρχαιολογικού συμβουλίου, ζητάει με επίσημο έγγραφο (Α.Π. 2988) από τον συλλέκτη Εμμανουήλ Καρζή να αγοράσει το ελληνικό Δημόσιο το άγαλμα του «σατύρου», όμως ο συλλέκτης αρνείται.

Το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων, επανέρχονται στις 31/12/1959 με έγγραφο (Α.Π. 128080/7723) και διατυπώνουν προσφορά αγοράς του «σατύρου» έναντι 50.000 δραχμών, καθώς ο κάτοχος, Μάνος Κ. Καρζής, επίτιμος πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, πρώην βουλευτής και αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, θέλει να πουλήσει το άγαλμα. Στο έγγραφο του υπουργείου και της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων διατυπώνεται σαφώς πως «εν περιπτώσει μη συμφωνίας εις το ποσό τούτο, επιτρέπομεν την εις το εσωτερικόν της χώρας πώλησίν του».

Τελικά, το άγαλμα περνάει νόμιμα στην κατοχή νέου συλλέκτη, του πατέρα του Σωκράτη Καλκάνη, ο οποίος τοποθέτησε τον «σάτυρο» στον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου King George, που βρισκόταν στην ιδιοκτησία της οικογένειας (Ξενοδοχειακή Ελλάδος Α.Ε.). Με τον θάνατο του συλλέκτη, ο σάτυρος πέρασε στον γιο του, Σωκράτη, ο οποίος κληρονόμησε και όλη την αρχαιολογική συλλογή του πατέρα του.

Για την τότε θέση του αγάλματος υπάρχουν και άλλα ντοκουμέντα. Η Καίτη Καλκάνη, μητέρα του Σωκράτη, φωτογραφήθηκε μπροστά από το άγαλμα το 1963 εντός του King George, ενώ ο «σάτυρος» καταγράφεται και στο απογραφικό του ξενοδοχείου σε βιβλίο της εποχής. Μπροστά από το «άγνωστο» στην Εφορεία Αρχαιοπωλείων και ιδιωτικών αρχαιολογικών συλλογών άγαλμα, πέρασαν επί περίπου μισό αιώνα πολλοί υπουργοί και πρωθυπουργοί όλων των κυβερνήσεων -ενδεχομένως και αρχαιολόγοι- οι οποίοι συμμετείχαν στα διάσημα ρεβεγιόν και πάρτι της οικογένειας Καλκάνη.

Ο «σάτυρος» υπήρξε επίσης μάρτυρας πολλών ιδιωτικών συνευρέσεων στη σουίτα του τελευταίου ορόφου του King George, όπου συναντούσαν τις ερωμένες τους διάσημοι πολιτικοί, μεταξύ των οποίων και τουλάχιστον ένας πρωθυπουργός της Ελλάδας. Ο σάτυρος παρέμεινε εκτεθειμένος σε κοινή θέα στον τελευταίο όροφο του King George μέχρι το 1988 και την πώληση του ξενοδοχείου στον Κοσκωτά (ο Σωκράτης Καλκάνης εμπλεκόταν στο ομώνυμο σκάνδαλο, όμως το θέμα του αγάλματος δεν σχετίζεται). Μετά την πώληση του King George, μεταφέρθηκε στην οικία Καλκάνη στο Λαγονήσι, όπου και παρέμεινε μέχρι να τον «ανακαλύψουν» οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και οι άνδρες των Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ.

Όμως, δεν ήταν μόνο γραφειοκρατικά ενήμερο το κράτος για τον «σάτυρο», τον οποίο κατείχε νόμιμα ο Καλκάνης, καθώς η ύπαρξή του είναι γνωστή και στην επιστημονική και αρχαιολογική κοινότητα εδώ και πάνω από 50 χρόνια. Στο κλασικό βιβλίο της Αμερικανίδας αρχαιολόγου Elizabeth Bartman με τίτλο «Ancient sculptural copies in miniature», στο κεφάλαιο 4, σελίδα 51, αναφέρεται ο «αναπαυόμενος σάτυρος» πραξιτελικού τύπου που βρίσκεται στο ξενοδοχείο της Αθήνας, King George, ενώ αναφορά στο ίδιο άγαλμα («σάτυρος του King George») γίνεται και στον κατάλογο της μεγάλης έκθεσης για τον Πραξιτέλη, που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο του Λούβρου -με τη συμμετοχή και ελληνικών εκθεμάτων- το 2007.

Ο Σωκράτης Καλκάνης δεν είχε δηλώσει στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων την κατοχή του αγάλματος, αν και η ελληνική πολιτεία, η οποία υποτίθεται ότι έχει θεσμική συνέχεια, είχε γνώση της ύπαρξης του «σατύρου» και της κατοχής του από την οικογένεια Καλκάνη σε προγενέστερο χρόνο από τη δημιουργία της αρμόδιας Εφορείας Ιδιωτικών Συλλογών.

Οι αρχές, στην έρευνα που έγινε το καλοκαίρι του 2014 στην οικία του Καλκάνη, κατέγραψαν παρατυπίες όσον αφορά τη συλλογή του συλλέκτη, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι ο Καλκάνης κατείχε παράνομα το συγκεκριμένο άγαλμα, όπως παρουσιάστηκε στην κοινή συνέντευξη Τύπου του διοικητή των Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. και της τότε γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, τον Ιούλιο του 2014.

Ποιος ευθύνεται για το φιάσκο; Γιατί κατηγορήθηκε και διασύρθηκε ο Καλκάνης, ενώ είχε στην κατοχή του νόμιμα το «άγνωστο» άγαλμα, το οποίο είναι εν γνώσει της ελληνικής πολιτείας από το... 1899; Μήπως θα έπρεπε να ψηφιοποιηθούν οι ιδιωτικές συλλογές και όλες οι αλλαγές να γίνονται πλέον online; Ξέρει κανείς τι πραγματικά έχουν στα χέρια τους οι ιδιώτες (αλλά και τα ιδιωτικά μουσεία, για να μην ξεχνιόμαστε); Υπήρχε σκοπιμότητα, όταν έγινε η καταγγελία του πληροφοριοδότη στο υπουργείο Πολιτισμού για τον Καλκάνη και τον σάτυρο; Αν ήταν προϊόν αρχαιοκαπηλίας, θα έπαιρνε κάποιος (προφανώς αυτός που έκανε την καταγγελία) εύρετρα;

Μήπως θα έπρεπε η ελληνική πολιτεία να επανεξετάσει το θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τα εύρετρα για την ανάκτηση πολιτιστικών αγαθών και ιδίως τις δικλίδες ασφαλείας; Μήπως ήρθε η ώρα να τεθεί το όλο θέμα της δίωξης της αρχαιοκαπηλίας σε νέες βάσεις; Να συνεργάζονται οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και το αρμόδιο τμήμα της ΕΛ.ΑΣ. με διαφάνεια, με θεσμική συνέχεια και βεβαίως με διακριτούς ρόλους; Αν δεν μπορούν δύο κρατικές υπηρεσίες να συνεργαστούν ούτε καν για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τότε αυτός ο τόπος δεν έχει καμία ελπίδα...

Ο «τάφος της Ολυμπιάδας», η Μεγάλη Ιδέα του Σαμαρά και τα μυστικά κονδύλια.

Συντάκτης: Νικόλας Ζηργάνος

Μυστικοπάθεια, αποκλεισμός των αστυνομικών αρχών από την υπόθεση, λογικά άλματα και αυθαίρετα συμπεράσματα για την προέλευση των αρχαιοτήτων, ερασιτεχνικά λάθη στη διαχείριση της υπόθεσης και 1,2 εκατ. ευρώ, των οποίων η τύχη αγνοείται...

«Πόσο απέχει ο Παράδεισος από την Κόλαση; Εξαρτάται από το μέσο που χρησιμοποιεί κανείς»

Από την ποιητική συλλογή «Μοιρόγραφτο» του Γιάννη Πανούση

Το 2009, αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες έδωσαν στην ΕΥΠ πληροφορίες ότι Ουκρανοί μαφιόζοι είχαν στην κατοχή τους έτοιμες προς πώληση περί τις 30 ελληνικές αρχαιότητες. Η ΕΥΠ ενημέρωσε αμέσως τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ., το υπουργείο Πολιτισμού και τον τότε αρμόδιο υπουργό Αντώνη Σαμαρά. Την υπόθεση ανέλαβε να χειριστεί ο εξ απορρήτων του και σύμβουλός του, Χρύσανθος Λαζαρίδης, σε συνεργασία με την αρχαιολόγο «Κατερίνα», η οποία ήταν τότε διορισμένη στο γραφείο υπουργού και δεν ανήκε στους αρχαιολόγους του ΥΠΠΟ.

«Ο Λαζαρίδης με την “Κατερίνα” είχαν εγκατασταθεί στη σοφίτα του κτιρίου της Μπουμπουλίνας, απομονωμένοι από τους άλλους υπαλλήλους και κανείς δεν γνώριζε με τι ακριβώς ασχολούνται. Οι αρχαιολόγοι είχαν ονομάσει τη σοφίτα “γιάφκα”, καθώς ήταν μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα και επικρατούσε μεγάλη μυστικότητα», είπε αρχαιολόγος με μακρά θητεία στο κεντρικό κτίριο του υπουργείου.

Το περιβάλλον του Σαμαρά, με τη σύμφωνη γνώμη του γενικού γραμματέα Θοδωρή Δραβίλλα, αποφάσισε τότε να κρατήσει στεγανή την υπόθεση και να μην ενημερώσει (όπως είναι η συνήθης διαδικασία) το τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας της Ασφάλειας που είχε αποκτήσει τα περασμένα χρόνια σημαντική εμπειρία από διεθνή συνεργασία και είχε σημειώσει πολύ σημαντικές επιτυχίες στη δίωξη του διασυνοριακού εγκλήματος της αρχαιοκαπηλίας, όπως -μεταξύ πολλών άλλων- η υπόθεση του Μουσείου Getty, η υπόθεση «Shelby White» και φυσικά η πολύκροτη υπόθεση της Σχοινούσας (που για άγνωστους λόγους δεν έφτασε ποτέ στο ακροατήριο). Η «γιάφκα» επέλεξε να συνεργαστεί μόνο με την ΕΥΠ, καθώς αυτό θα διευκόλυνε τη στεγανότητα της υπόθεσης.

Οι πολιτικές εξελίξεις και οι πρόωρες εκλογές δεν επέτρεψαν να προχωρήσει η έρευνα. Η κυβέρνηση Καραμανλή παραιτήθηκε, οι εκλογές τον Οκτώβριο του 2009 ανέδειξαν νικητή τον Γιώργο Παπανδρέου και νέος υπουργός Πολιτισμού ανέλαβε ο Παύλος Γερουλάνος.

Με παρέμβαση του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος επικαλέστηκε την υπόθεση της Ουκρανίας, παρέμεινε στην Μπουμπουλίνας η «Κατερίνα», ως χειρίστρια του επίμαχου φακέλου, η οποία διορίστηκε σύμβουλος και του νέου υπουργού. Παράλληλα, επανήλθε ως γενική γραμματέας του υπουργείου η Λίνα Μενδώνη, στενή συνεργάτιδα του Ευάγγελου Βενιζέλου που είχε υπηρετήσει επί υπουργίας του στην ίδια θέση (1999-2004).

Το 2010, η υπόθεση της Ουκρανίας αναθερμάνθηκε. Η «Κατερίνα» σε συνεργασία με τον «Ιακώβ», πληροφοριοδότη από τη Θεσσαλονίκη, και με τη συνδρομή της Κατεχάκη, όργωσε τη Βόρεια Ελλάδα προς αναζήτηση του τάφου από όπου θα μπορούσαν να προέρχονται οι ελληνικές αρχαιότητες που έφτασαν στα χέρια των Ουκρανών μαφιόζων. Κοριοί «άκουγαν» υπόπτους, πληροφοριοδότες ενεργοποιήθηκαν, οργανώθηκαν αποστολές στη Μακεδονία και τη Θράκη, αλλά δεν προέκυψε τίποτα αξιοποιήσιμο.

Μια εθνική υπόθεση

«Γνωρίζαμε ότι η συγκεκριμένη σύμβουλος του υπουργού έκανε ταξίδια, υπό καθεστώς μυστικότητας στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά επισήμως μας κρατούσαν στο σκοτάδι. Αρχαιολόγος, στέλεχος της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης που συνεργαζόταν με την “Κατερίνα”, διέδιδε ότι “το υπουργείο δεν είχε εμπιστοσύνη στην Ασφάλεια” και ότι “δεν συνεργαζόμασταν όπως πρέπει”», είπε έμπειρος αστυνομικός που υπηρέτησε τότε στην Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας της ΓΑΔΑ.

Αλλος αξιωματικός πρόσθεσε ότι «από το ΥΠΠΟ ζητούσαν επίμονα να μάθουν κάθε λεπτομέρεια για τις επιχειρήσεις της αστυνομίας, κάτι απολύτως ασυνήθιστο. Ηταν σαν να ήθελαν να υποκαταστήσουν τον ρόλο μας, να ποδηγετήσουν το τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας, να έχει το υπουργείο Πολιτισμού τον πλήρη έλεγχο. Υπήρχε επίσης μια ανεξήγητη απόσταση εμπιστοσύνης που δεν ήταν κατανοητή».

Στα τέλη της χρονιάς αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί αποστολή στην Ουκρανία και να γίνει επαφή με τους αρχαιοκάπηλους. Τότε επελέγη μια πρωτοφανής διαδικασία. Αντί να μεταβεί στέλεχος των ελληνικών Αρχών δίωξης, που είναι εκπαιδευμένοι και εντεταλμένοι για αυτές τις επιχειρήσεις, αποφασίστηκε να εμφανιστεί ως υποψήφια αγοράστρια των λεηλατημένων αρχαιοτήτων η αρχαιολόγος «Κατερίνα» που μετέβη στο Κίεβο και έκανε επαφή με τους μαφιόζους. Πώς επέτρεψαν να μεταβεί σε τέτοια αποστολή μετακλητός υπάλληλος κι όχι αστυνομικός; Ποιος θα είχε την ευθύνη, αν κάτι δεν πήγαινε καλά;

Η «Κατερίνα» συναντήθηκε με δύο μαφιόζους τον Φεβρουάριο του 2011, που της έδειξαν τις αρχαιότητες προς πώληση. Η συνολική αξία τους -όπως είπαν- ήταν της τάξης πολλών δεκάδων εκατ. ευρώ. Οι μαφιόζοι έκαναν και μια εντελώς «αντιεπαγγελματική» κίνηση. Δέχτηκαν να φωτογραφηθούν με ακάλυπτα πρόσωπα μπροστά από τα αρχαία.

Πληροφορίες αναφέρουν πως οι δύο Ουκρανοί (που χρησιμοποίησαν ελληνικά ψευδώνυμα) ισχυρίστηκαν ότι έχουν ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις με το περιβάλλον της πρωθυπουργού Γιούλια Τιμοσένκο και έδωσαν ακόμη και το e-mail συνδέσμου τους, για να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για την αγοραπωλησία.

Η «Κατερίνα» επέστρεψε στην Ελλάδα με τις δύο φωτογραφίες, αλλά το υπουργείο Πολιτισμού δεν έκανε το αυτονόητο. Να στείλει -δηλαδή- τα αποδεικτικά στοιχεία στην Interpol και να ζητήσει αστυνομική συνεργασία για τη σύλληψη των αρχαιοκαπήλων και τον επαναπατρισμό των ελληνικών -όπως πίστευαν- αρχαιοτήτων.

Για να αποδειχθεί η ελληνική προέλευση, με την εδαφική έννοια του όρου κι όχι όσον αφορά την ελληνική τέχνη (που θα μπορούσε να είναι από τον ευρύτερο «ελληνικό κόσμο» της εποχής, ο οποίος δεν ταυτίζεται διόλου με τα σύνορα του σημερινού ελληνικού κράτους), έπρεπε να βρεθεί ο τάφος προέλευσης σε ελληνικό έδαφος. Αυτό ήταν απαραίτητο για τον επαναπατρισμό, όχι όμως και για τη σύλληψη των αρχαιοκαπήλων και τη δέσμευση του χρυσού θησαυρού, μέχρι να αποδειχθεί η τοποθεσία της λαθρανασκαφής.

Τις φωτογραφίες του επίμαχου CD (το οποίο έχει στην κατοχή της η «Εφ.Συν.») τις δείξαμε σε επιφανή αρχαιολόγο της Μακεδονίας. Επειτα από πολύωρη επισκόπηση, αποφάνθηκε ότι «πρόκειται για ετερόκλητο σύνολο σκυθικών, ίσως θρακικών και ελληνικών αρχαιοτήτων |

Ο στόχος πλέον ήταν να βρεθεί ο τάφος προέλευσης, που άρχισε να παίρνει μυθικές διαστάσεις. Αλλη μια φορά, η σκοπιμότητα επικράτησε της συνήθους διαδικασίας. Ομως, όσο καθυστερούσε ο εντοπισμός του τάφου τόσο μεγάλωνε ο κίνδυνος να πωληθούν οι αρχαιότητες στην παράνομη διεθνή αγορά. Εν τω μεταξύ, η ΕΥΠ είχε διαθέσει μυστικό κονδύλι 1,2 εκατ. ευρώ για την επιχείρηση, την οποία είχε χαρακτηρίσει «εθνικής σημασίας».

Ο «τάφος της Ολυμπιάδας»

Τον Ιούνιο του 2011, αρχαιοκάπηλος προσέγγισε την «Ηρα», αρχαιοπώλη της Αθήνας, και της έδωσε την πληροφορία πως Ουκρανοί μαφιόζοι πουλάνε ελληνικό θησαυρό με εκατοντάδες χρυσά αντικείμενα αμύθητης αξίας και λίγο αργότερα της έδωσε ένα CD με το «εμπόρευμα». Το CD είχε 372 φωτογραφίες των αρχαιοτήτων, ορισμένες από τις οποίες εμφανίζονταν και στις δύο αρχικές φωτογραφίες που είχε φέρει η «Κατερίνα» από το Κίεβο. Ομως τώρα τα αρχαία ήταν πολύ περισσότερα.

Η «Ηρα» έκλεισε ραντεβού με τη Λίνα Μενδώνη στο γραφείο της στην Μπουμπουλίνας και της έδωσε το CD, παρουσία της «Κατερίνας». Από τα στοιχεία, η «Κατερίνα» και οι εμπλεκόμενοι στην υπόθεση φέρονται να έβγαλαν το συμπέρασμα πως, για να δικαιολογηθεί ένα τόσο μεγάλο σύνολο χρυσών αντικειμένων αμύθητης αξίας, κυρίως κοσμημάτων, θα έπρεπε να προέρχονται από έναν γυναικείο βασιλικό τάφο, και μάλιστα της Ολυμπιάδας, της μητέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Οι έρευνες εντάθηκαν στη Βόρεια Ελλάδα για την ανακάλυψη του «τάφου της Ολυμπιάδας» χωρίς αποτέλεσμα και το 2012, με τον Σαμαρά πλέον πρωθυπουργό, τον Θοδωρή Δραβίλλα διοικητή της ΕΥΠ, τη Λίνα Μενδώνη αμετακίνητη στο υπουργείο Πολιτισμού και την «Κατερίνα» να πραγματοποιεί νέες μυστικές αποστολές και στο εξωτερικό (Ελβετία και Λίχτενσταϊν) για τη συλλογή στοιχείων.

Σε υπηρεσιακά έγγραφα της εποχής αναφέρεται πλέον σαφώς ότι η Αθήνα συνδέει τα ουκρανικά αρχαία με τάφο στην Ελλάδα από όπου και προέρχονται. Είναι μια πεποίθηση που ποτέ δεν τεκμηριώθηκε επαρκώς, καθώς υπήρχαν ενδείξεις που μάλλον έδειχναν προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση: πως κάτι ύποπτο συνέβαινε και πως τα αρχαία από την Ουκρανία, ούτε προέρχονταν από την Ελλάδα ούτε και ήταν αυθεντικά, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος τους.

Τον Ιανουάριο 2013 έγινε σύσκεψη στο γραφείο του Σαμαρά, με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού, της Λίνας Μενδώνη, του Χρύσανθου Λαζαρίδη και της «Κατερίνας», που -εν τω μεταξύ- είχε διορισθεί ειδική σύμβουλος στου Μαξίμου. Εκεί έγινε η παρουσίαση της υπόθεσης στον πρωθυπουργό και η επίδειξη των φωτογραφιών του CD που είχε φέρει η «Ηρα».

Σύσκεψη-φιάσκο στο Μαξίμου

Στη σύσκεψη είχε κληθεί και επιφανής αρχαιολόγος με ειδίκευση τις αρχαιότητες της Μακεδονίας, η οποία πρώτη φορά είδε τις φωτογραφίες του υποτιθέμενου θησαυρού του «τάφου της Ολυμπιάδας». Η σύσκεψη κατέληξε σε φιάσκο, καθώς η αρχαιολόγος -σύμφωνα με πληροφορίες- χαρακτήρισε τον θησαυρό «ετερόκλητο σύνολο που δεν προέρχεται από την Ελλάδα». Αμφισβήτησε επίσης την αυθεντικότητα των αρχαιοτήτων.

Τις φωτογραφίες του επίμαχου CD (το οποίο έχει στην κατοχή της η «Εφ.Συν.») τις δείξαμε σε άλλον επίσης επιφανή αρχαιολόγο της Μακεδονίας. Επειτα από πολύωρη επισκόπηση, αποφάνθηκε ότι «πρόκειται για ετερόκλητο σύνολο, σκυθικών, ίσως θρακικών και ελληνικών αρχαιοτήτων από τις αποικίες της περιοχής της Κριμαίας και πιθανώς ορισμένα πλαστά, σύγχρονα αντίγραφα».

Οι φωτογραφίες δεν επαρκούν για μια επιστημονική και σίγουρη εκτίμηση, αλλά ορισμένες κολλήσεις χρυσών αντικειμένων δεν έμοιαζαν με εκείνες που χρησιμοποιούσαν στην αρχαία εποχή.

«Η παντελής έλλειψη κεραμικών ή χάλκινων αντικειμένων από ένα σύνολο εκατοντάδων αρχαιοτήτων που υποτίθεται ότι βρέθηκαν σε έναν τάφο, επίσης δεν είναι κάτι σύνηθες. Επιπλέον, πολλά αντικείμενα που απεικονίζονται στις φωτογραφίες είναι κόπιες από το Μουσείο Ερμιτάζ, ελληνικής ή σκυθικής τέχνης από την περιοχή της Κριμαίας, ενώ άλλα θυμίζουν έντονα αρχαιότητες που έχουν δημοσιευτεί στο κλασικό βιβλίο των Dyfri Williams και Jack Ogden, “Greek gold: jewelry of the classical world”, μια σύμπτωση που μας κινεί πολλές υποψίες», όπως μας είπε ο αρχαιολόγος.

Αλλη αρχαιολόγος, από τις πλέον έμπειρες στη μικροτεχνία, εκτίμησε ότι η συντριπτική πλειονότητα των αρχαιοτήτων του επίμαχου CD «είναι βόρεια, από την Κριμαία, με πολλά σκυθικά και “βαρβαρικά” κομμάτια. Δύο χρυσά, βαριά περιδέραια και τρία ακόμη κοσμήματα θα μπορούσαν να προέρχονται από μακεδονικό εργαστήριο του 4ου αιώνα, αλλά και πάλι, αυτού του τύπου τα σχέδια, ταξίδευαν στον ευρύτερο ελληνιστικό κόσμο και απαντώνται και σε άλλες περιοχές, πέραν της Μακεδονίας [το χρυσό περιδέραιο που υπάρχει στις φωτογραφίες του CD είναι σχεδόν πανομοιότυπο με αντίστοιχο που εκτίθεται στο Μουσείο Ερμιτάζ].

Επίσης, ο θησαυρός δεν μπορεί να προερχόταν από έναν τάφο και γιατί τα αντικείμενα διέτρεχαν τουλάχιστον δύο και και τρεις αιώνες χρονολόγησης». Η αρχαιολόγος τόνισε πως άμα δεν πιάσει στα χέρια της τα κοσμήματα και αν δεν τα μελετήσει με άνεση χρόνου διά ζώσης και όχι από φωτογραφίες, δεν μπορεί να αποφανθεί για την αυθεντικότητα. Αλλωστε, τα χρυσά κοσμήματα είναι εύκολο να αντιγραφούν. Ερευνα με ειδικά μηχανήματα για τον έλεγχο του κράματος χρυσού είναι απαραίτητες.

Φιλοδοξία και εμμονές

Ο πρωθυπουργός -προς τιμήν του- έθεσε τότε (πρόσκαιρο) τέλος στη φιλοδοξία των συμβούλων του και του περιβάλλοντός του, οι οποίοι ίσως προσδοκούσαν να συνδεθεί το όνομα του Σαμαρά με μια σημαντική ανακάλυψη στη Μακεδονία, τύπου Ανδρόνικου-Καραμανλή. Ομως κάποιοι επέμεναν. Τα «Παραπολιτικά» είχαν γράψει μήνες μετά, σε ρεπορτάζ από το συνέδριο της Ν.Δ. στη Χαλκιδική το 2014, πως ο Χρύσανθος Λαζαρίδης έλεγε σε πηγαδάκια: «Περιμένετε και θα δείτε. Μια ανακάλυψη μπορεί να αλλάξει την ιστορία της Μακεδονίας».

Η επιχείρηση δεν έληξε, παρά το άδοξο τέλος της σύσκεψης στου Μαξίμου. Η εμμονή κυριάρχησε των στοιχείων. Οπως κάνει κάθε έμπειρος γραφειοκράτης, όταν μια πρόταση προς τα «επάνω» απορρίπτεται, την επαναφέρει μέσω άλλου δρόμου.

Στις 12 Απριλίου 2013, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας, στέλνει απόρρητη επιστολή στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Νίκο Δένδια, τον ενημερώνει για την εξέλιξη των ερευνών για την «Επιχείρηση Τάφοι» και ζητάει τη συνδρομή του. Μεταξύ πολλών άλλων, αναφέρεται ότι αντικείμενα (λεηλατημένες ελληνικές αρχαιότητες) «διατίθεντο σε εμάς προς πώληση από Ελληνες στο εσωτερικό τον Φεβρουάριο-Μάρτιο 2013. Τα ίδια αντικείμενα διατίθενται πλέον από το κύκλωμα κατοχής και εμπορίας εξωτερικού, στο οποίο έχουμε διεισδύσει...».

Αλήθεια, το «διατίθεντο σε εμάς» τι ακριβώς σημαίνει και ποια ιδιότητα είχαν τα πρόσωπα πίσω από το «εμάς»; Και γιατί δεν πήγε αμέσως η υπόθεση στον εισαγγελέα; Επίσης, στην επιστολή Τζαβάρα προς Δένδια περιέχονται συνημμένες φωτογραφίες-«αποδεικτικά στοιχεία», που παραπέμπουν -μεταξύ άλλων- και σε αρχαιότητες μη ελληνικές, ίσως και πλαστές. Η επιστολή μεταφέρει εκτιμήσεις ακόμη και για την εμπλοκή του υιού Μιλόσεβιτς στην αγορά των αρχαιοτήτων. Ηταν «ο δράκος που έλειπε από το παραμύθι»; Αν δεν ήταν τραγωδία, μάλλον θα ήταν φάρσα...

Τα ερωτήματα πάντως είναι περισσότερα από τις απαντήσεις.

►Υπήρξε άραγε επιτροπή αρχαιολόγων που αποφάνθηκε για την προέλευση ή και τη γνησιότητα των επίμαχων «αποδεικτικών στοιχείων»;

►Πόσα χρήματα δόθηκαν από τα μυστικά κονδύλια της ΕΥΠ για την επιχείρηση;

►Ήταν μια προσπάθεια χειραγωγημένης πολιτικά έρευνας-φιάσκο που κατέληξε λίγο αργότερα στην επίσης χειραγωγημένη πολιτικά Αμφίπολη; Ηταν πολιτικά τα κριτήρια ή υπάρχουν και άλλες πλευρές που σχετίζονται με τη διαμάχη υπηρεσιών, προσωπικές φιλοδοξίες, ακόμη και άλλα ανεξιχνίαστα οφέλη;

►Επεσε τελικά η «ομάδα των τάφων» (τότε άνευ εκπροσώπου) θύμα καλοστημένης απάτης;

►Κι αν είναι έτσι, υπάρχει πολιτική ή και άλλη ευθύνη;

Όμως η κωμικο-τραγωδία των «τάφων» έχει και συνέχεια ... προσεχώς.

*Τα ονόματα «Ηρα», «Ιακώβ» και «Κατερίνα» είναι ψευδώνυμα. Τα πραγματικά τους στοιχεία είναι στη διάθεση της εφημερίδας, όπως επίσης και τα επίμαχα φωτογραφικά αρχεία.

Η «Επιχείρηση Τάφοι» στη Βουλή

Ερώτηση Τσίπρα - 2011

Τον Δεκέμβριο του 2011, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας κατέθεσε στη Βουλή επίκαιρη ερώτηση σχετικά με τη δράση της ΕΥΠ. Στην απάντησή του, ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Χρήστος Παπουτσής, αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- και στα μυστικά κονδύλια της ΕΥΠ που εκταμιεύτηκαν το 2010 (χρονιά κρίσης...) για απόρρητες δαπάνες, συνολικού ύψους 5,9 εκατ. ευρώ.

«Από τα 5,9 εκατομμύρια, το ποσό του 1,2 εκατ. προβλέπεται για επιχείρηση, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, δεν έχει αναλωθεί, έχει -δε- μεταφερθεί στο επόμενο έτος», δήλωσε στη Βουλή ο κ. Παπουτσής. Η επιχείρηση -όπως προκύπτει πλέον από τα στοιχεία της «Εφ.Συν.»- αφορούσε τον «τάφο της Ολυμπιάδας». Ωστόσο, σχετικά κονδύλια εκταμιεύτηκαν αργότερα. Πόσα άραγε; Προφανώς τα παραστατικά για τις απόρρητες δαπάνες της εποχής έχουν -ως είθισται και προβλέπεται και από τον νόμο- καταστραφεί. Ομως, η «Επιχείρηση Τάφοι» πρέπει να έχει αφήσει ίχνη στην Κατεχάκη.

ΠΗΓΗ

Συντάκτης: Νικόλας Ζηργάνος ΣΤΟ www.efsyn.gr

ΠΗΓΗ: http://hellenes-romaion.blogspot.gr