ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΟΣΜΑΣ ΚΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟΣ (1 Ιουλίου)

Ελένη Δραμπάλα 

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΟΣΜΑΣ ΚΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟΣ

«Ἅγιοι Ἀνάργυροι καὶ θαυματουργοί, ἐπισκέψασθε τὰς ἀσθενείας ἡμῶν• δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε ἡμῖν».

ΣΗΜΕΡΑ ........................ 

Η ΥΓΕΙΑ των ψυχών και των σωμάτων θα αποτελεί μέχρις εσχάτων ένα από τα πολυτιμότερα αγαθά ΔΩΡΕΑΣ του Θεού προς τον άνθρωπο. Το δικαίωμα στην υγεία και μάλιστα στη δωρεάν υγεία, ανήκει σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, οποιουδήποτε έθνους ή φυλής («οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδέ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδέ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ· πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ», προς Γαλάτας επιστολή του αποστόλου Παύλου (κεφ. γ΄, 28). Όμως, σήμερα ο τομέας της Υγείας πλήττεται, αγγίζοντας τα όρια της εξαθλίωσης, κτυπώντας αλύπητα τους οικονομικά ασθενέστερους συνανθρώπους μας. Τα δημόσια νοσοκομεία δεν είναι πλέον κοινωφελείς, αλλά κερδοσκοπικοί κρατικοί οργανισμοί, προσπορίζοντας παράνομα «περιουσιακά οφέλη» από τον «οβολό» και μάλιστα «γενναίο» των ασθενών που θα προσέλθουν για βοήθεια. Οι συνθήκες νοσηλείας κατεβάζουν στα τάρταρα του άδη το αξιακό επίπεδο των πολιτών και το ανθρώπινο πρόσωπο απαξιώνεται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να φθάνει τα όρια του αφανισμού του. Οι συνταξιούχοι ασθενείς και υπερήλικες, που δεν έχουν χρεία νοσηλείας, αλλά πρέπει να παίρνουν τα φάρμακά τους κατ’ οίκον, είναι αναγκασμένοι να τα πληρώνουν αδρά από τις πενιχρές πλέον συντάξεις, μετά την ανελέητη και παράνομη υφαρπαγή τους από τον σάπιο κρατικό μηχανισμό. Παρ’ όλα αυτά, μέσα σ’ αυτή την αθλιότητα, αναδύονται επιστήμονες ιατροί που προβάλλουν σθεναρή αντίσταση στον παραλογισμό και τη σχιζοφρένεια των υπουργικών διαταγμάτων, προσφέροντας τη βοήθειά τους ανιδιοτελώς στους πάσχοντες, ευρισκόμενοι σε συνεχή μετωπική σύγκρουση με τους «υπουργούς των τριάκοντα αργυρίων». Αυτοί είναι οι σύγχρονοι «ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» και ας ευχηθούμε να υπάρξουν κι άλλοι «ΦΩΤΙΣΜΕΝΟΙ» στο μέλλον.

Οι άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, ήταν αυτάδελφοι και κατήγοντο από την Κιλικία της Μ.Ασίας. Ο πατέρας τους, ο οποίος ήταν ειδωλολάτρης, έγινε χριστιανός χάρη στη συμβολή της πιστής γυναίκας του αγίας Θεοδότης, της οποίας η μνήμη τιμάται στις 2 Ιανουαρίου.

Τα δύο αδέλφια έζησαν τον 3ο αιώνα μ.Χ., ανατράφηκαν εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου (Εφεσ. 6, 4) από τη μητέρα τους, η οποία νωρίς είχε μείνει χήρα, και αποφάσισαν να ζήσουν αφιερωμένα στον Ιησού Χριστό. Αφού απέκτησαν τα εφόδια και τις γνώσεις της ιατρικής επιστήμης, αποχαιρέτισαν τα εγκόσμια και επιδόθηκαν στην ιατρεία των ψυχών και των σωμάτων, θεραπεύοντες «πάσαν νόσον... καί οὐκ ἀνθρώποις μόνον ἐπικουροῦντες ἀλλά καί κτήνεσιν», όπως αναφέρεται από τον συναξαριστή τους, αφοσιωμένοι στο να γιατρεύουν ψυχές και σώματα, θεραπεύοντας κάθε αρρώστια και βοηθώντας, ως προς αυτό, όχι μόνο ανθρώπους αλλά και ζώα. 

Επειδή διακατέχοντο από έντονο αποστολικό ζήλο, έδειχναν ιδιαίτερη επιμέλεια για τη διάδοση του ευαγγελικού μηνύματος στους ασθενείς και το οικογενειακό τους περιβάλλον. Τούς μιλούσαν για το Σωτήρα Χριστό. Τούς βοηθούσαν να γνωρίσουν τη διωκόμενη τότε πίστη για να σώσουν την αθάνατη ψυχή τους. Έτσι πολλοί από τούς ειδωλολάτρες γίνονταν χριστιανοί χάρη στη διδασκαλία των δύο ιατρών. Όπως και οι συνώνυμοι τους Κοσμάς και Δαμιανός, οι Ρωμαίοι, έτσι και αυτοί δεν έπαιρναν αμοιβή για τις ιατρικές τους υπηρεσίες. Ήταν ανάργυροι. Και μάλιστα πρόσφεραν στους έχοντες ανάγκη ασθενείς από τη δική τους περιουσία. Εξαιτίας της βαθιάς τους πίστης εισακουόταν η προσευχή τους στον Θεό και στις πολύ δύσκολες περιπτώσεις θαυματουργούσαν. Το αποτέλεσμα ήταν να προστρέχουν σ' αυτούς δαιμονισμένοι, χωλοί, τυφλοί, άρρωστοι πού έπασχαν από ανίατα νοσήματα και να βρίσκουν τη θεραπεία τους. Οι άγιοι της Κιλικίας Κοσμάς και Δαμιανός δεν έδρασαν μόνο στην περιοχή αυτή, αλλά πήγαιναν και στις γειτονικές, επιτελώντας σημαντικό ιεραποστολικό και θεραπευτικό έργο. 

Μεταμόσχευση του ποδιού.
Εικόνα από άγιο τέμπλο του 16ου αι.
Κρατικό μουσείο Βυρτεμβέργης

Έτσι η φήμη τους διαδόθηκε σ' όλη τη μικρασιατική χερσόνησο. Σύμφωνα με το Συναξάριο του Μηναίου «καλῶς τόν ἑαυτῶν βίο διαπεράσαντες, ἐτελειώθησαν ἐν εἰρήνῃ», δηλαδή αφού πέρασαν ήσυχα τα χρόνια της ζωής τους, εξεδήμισαν ειρηνικά, τα δε λείψανά τους κατατέθηκαν στον τόπο που ονομάζεται Φερεμάν. Σήμερα, οι δύο αυτοί άγιοι τιμῶνται με ιδιαίτερο σεβασμό από τους χριστιανούς, όμως την ίδια τιμή γνώρισαν και κατά τη βυζαντινή περίοδο. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη τα λείψανά τους και τα τοποθέτησε σε μεγαλοπρεπή ναό πού έχτισε, ενώ λίγο αργότερα αυτά μεταφέρθηκαν στη Ρώμη και εναποτέθηκαν σε βασιλική πού ανηγέρθη προς τιμήν τους. Ο ναός αυτός σχετίζεται με το θαύμα της μεταμόσχευσης ποδιού, πού είναι γνωστό ως «θαύμα του μαύρου ποδιού».

Δημοσιεύματα σε επιστημονικά ιατρικά περιοδικά, ξένα και ελληνικά, αναφέρουν ότι αποδίδεται στους άγιους Κοσμά και Δαμιανό η πρώτη μεταμόσχευση ποδιού, όταν «ακρωτηρίασαν ενός ανδρός το κάτω άκρον, το οποίον έπασχεν από γάγγραιναν και το αντικατέστησαν με ενός άλλου υγιούς Άραβος, ο οποίο μόλις είχε πεθάνει».

Υπάρχουν άλλα δύο ζεύγη αγίων Αναργύρων, όλοι δε ήσαν ιατροί και ονομάσθησαν Ανάργυροι διότι δεν αγαπούσαν τα αργύρια, δεν ήσαν φιλάργυροι και η ψυχή τους δεν ήτο προσκολλημένη στα υλικά αγαθά, οπότε προσέφεραν τις ιατρικές υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς.

Μεγαλυνάριον

Ἴασιν σωμάτων ῥῶσιν ψυχῶν, Κοσμᾶ θεοφόρε, σὺν τῷ θείῳ Δαμιανῷ, νείματε ὑψόθεν, ἀῧλῳ χειρουργίᾳ, τοῖς κατατρυχομένοις ποικίλοις πάθεσι.