Το οικογενειακό δράμα του "Προφήτη της Αγάπης" είναι και το κλειδί για την ερμηνεία των σχέσεων Θεού – Ανθρώπων.
Ποιό από τα δύο μάς παρακινεί για τα έργα μας; η ΑΓΑΠΗ ή η ΑΝΑΓΚΗ;
Θεὸν τυποῖς μνηστῆρα γῆς πορνευτρίας,
Πόρνῃ συναφθείς, ὃν Προφήτα νῦν βλέπεις.
Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ Ὡσηὲ νέκυν κτερέϊξαν.
Γράφει η Ελένη Δραμπάλα
Στην ελληνική μετάφραση των Ο΄ (εβδομήκοντα), κατατάσσεται στα Προφητικά Βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης στην υποομάδα «Δώδεκα Προφήτες», ενώ στην εβραϊκή Βίβλο στην υποομάδα «μεταγενέστεροι Προφήτες» της ομάδας «Προφήτες».
Στην εβραϊκή το όνομά του είναι Χωσέ ῾α και σημαίνει σωτηρία, βοήθεια ο Θεός. Από το βιβλίο του αντλούμε την πληροφορία ότι ήταν γιός του Βοηρεί και κατήγετο πιθανότατα από το βόρειο βασίλειο, από τη Γαλεμώθ ή Βαλεθώμ της φυλής Ισάχαρ, στους κατοίκους του οποίου απευθύνεται κατά κύριο λόγο και στην ιστορία, ενώ δεν μνημονεύεται η Ιερουσαλήμ.
Μετά από εντολή του Θεού νυμφεύεται την Γόμερ, θυγατέρα του Δεβηλαΐμ, από την οποία απέκτησε τρία παιδιά (δύο γιούς και μία κόρη), στα οποία δίδει συμβολικά ονόματα δηλούντα τη σχέση του Θεού προς τον Ισραήλ. Σύμφωνα με την επιγραφή του βιβλίου, ο προφήτης έζησε και έδρασε επί εποχής των βασιλέων του Ιούδα, Οζίου (787-736 π.Χ.), Ιωάθαμ (756-741 π.Χ.), Άχαζ (741-725 π.Χ.) και Εζεκίου (725-697 π.Χ.), καθώς επίσης και επί εποχής του βασιλέως του Ισραήλ Ιεροβοάμ Β΄ υιού Ιωάς (787-747 π.Χ.). Τη διάρκεια δράσης του προφήτη δεν τη γνωρίζουμε, όμως τοποθετείται στον 8ο π.Χ. αιώνα, πριν την πτώση της Σαμάρειας, την οποία και προλέγει.
Η εποχή του προφήτη, όπως πληροφορούμεθα από το βιβλίο του, είναι εποχή θρησκευτικής κατάπτωσης, ηθικής έκλυσης και κοινωνικής αδικίας, παρά την επικρατούσα υλική ευμάρεια και ευτυχία. Ο Ωσηέ διακρίνεται για το πάθος, την τόλμη και την επιμονή του για τις υψηλές ιδέες, μεταξύ των οποίων την πρώτη θέση κατέχει η θεία αγάπη, της οποίας ο προφήτης υπήρξε κατ’ εξοχήν υμνητής, ώστε ως εκ τούτου να αποκαλείται «Ευαγγελιστής Ιωάννης της Παλαιάς Διαθήκης».
Το περιεχόμενο του βιβλίου του εδράζεται κυρίως στην αποστασία του Ισραήλ και την προς αυτόν αγάπη του Θεού, η οποία εκφράζεται μέσω του γάμου του προφήτη. Στα γεγονότα υπάρχει αντιστοιχία: Η γυναίκα του τον εγκαταλείπει (παρόλη την αγάπη του Ωσηέ γι’ αυτήν) για να εξασφαλίσει μία πιο άνετη ζωή, ενώ από την άλλη πλευρά, ο Ισραήλ εγκαταλείπει το Θεό και την αγάπη του και αναζητά ασφάλεια και ειρήνη στις συμμαχίες με τους Ασσυρίους και τους Αιγυπτίους, υιοθετώντας ως πνευματική του εξέλιξη την ειδωλολατρία.
Όλα αυτά συνιστούν ένα είδος «πορνείας» κατά την άποψη του προφήτη, διότι ο λαός αδυνατεί να συλλάβει το πραγματικό νόημα της αγάπης και της γνώσης Θεού. Το οικογενειακό, λοιπόν, δράμα του προφήτη είναι και το κλειδί για την ερμηνεία των σχέσεων Θεού – Ανθρώπων. Ο Ωσηέ συγχωρεί τη γυναίκα του και τη δέχεται, όχι από ανάγκη, αλλά από αγάπη, αφού βέβαια διήλθαν μέσα από δοκιμασίες, ενώ η αγάπη του Θεού για τον Ισραήλ αποκαθιστά τις μεταξύ τους σχέσεις, πάλι μέσω δοκιμασιών, και ανανεώνεται η διαθήκη. Και στις δύο περιπτώσεις κυριαρχεί η δύναμη της ΑΓΑΠΗΣ.
Ο προφήτης, ωστόσο, επικρίνει τους ιερείς, τους άρχοντες, τη βασιλική οικογένεια, διότι οδηγούν τον λαό στην καταστροφή, αυξάνεται η κοινωνική ανισότητα, η ηθική κατάπτωση και η πολιτική αστάθεια ευρίσκεται προ των πυλών με αλλεπάλληλα πραξικοπήματα για την εξασφάλιση του θρόνου. Ωστόσο, οι όροι ζωής του λαού κυμαίνονται ανάμεσα στις απάτες, τους φόνους, τις κλεψιές, τις μοιχείες, την έλλειψη αλήθειας και αγάπης, και την έλλειψη γνώσης Θεού.
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΗΜΕΡΑ
«Ἔλεος θέλω καί οὐ θυσίαν καί ἐπίγνωσιν Θεοῦ ἤ ὁλοκαυτώματα» (Ὠσ. στ΄6), αναφωνεί ο «ΠΡΟΦΗΤΗΣ της ΑΓΑΠΗΣ». Η φράση αυτή, ακόμη και μετά από μερικές χιλιάδες χρόνια απηχεί στις προσωπικές μας σχέσεις: από τη μία στις σχέσεις Θεού και ανθρώπων και από την άλλη στις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας. Τα άψυχα έργα είναι ανούσια. Η ΣΥΝμετοχή στις σχέσεις με την καρδιά που τιμά και συμπονεί ΚΑΙ ΟΧΙ με την καρδιά που «προσφέρει» και «περιφρονεί», δίνουν το νόημα και την ουσία, ενώ οι τυπικές θυσίες δεν συμβάλλουν στο νόημα της σωτηρίας.
Ποιό από τα δύο μάς παρακινεί για τα έργα μας; η ΑΓΑΠΗ ή η ΑΝΑΓΚΗ; Η επίκριση του προφήτη στους τότε άρχοντες για την πολιτική αστάθεια απηχεί ακόμη και στις μέρες μας, και αυτή καθαυτή η πολιτική αστάθεια αποτελεί τον πιο δυναμικό πόλο έλξης της απάτης, της κλοπής, του φόνου, της φιλαρχίας, της ιδιοτέλειας, της αναλγησίας, της έλλειψης αγάπης και, εν τέλει, του «ψυχικού πραξικοπήματος» μιάς ολόκληρης κοινωνίας, η οποία προσπαθεί να ανακτήσει τα «κεκτημένα» της, την ευμάρειά της, με τρόπους και μέσα που πολλές φορές απαξιώνουν τις πραγματικές «αξίες» και αλλοτριώνουν το «θρέμμα άνθρωπος». Είναι αυτοί οι τρόποι και τα μέσα, που κατά την άποψή του ο προφήτης θεωρεί ότι συνιστούν «πορνεία». Η ΑΝΑΓΚΗ κατατρώγει την ΑΓΑΠΗ ...!
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος β’.
Τοῦ Προφήτου σου Ὠσηέ τήν μνήμην, Κύριε ἑορτάζοντες, δι’ αὐτοῦ σε δυσωπούμεν• Σῶσον τάς ψυχάς ἡμῶν.
Ἕτερον Απολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θεῖον ἔσοπτρον, τοῦ Παρακλήτου, ἐχρημάτισας, σοφέ Προφήτα, τάς σεπτάς ἐκφαντορίας δεχόμενος, ὅθεν ἐν κόσμῳ μελλόντων τήν πρόγνωσιν, ὥσπερ φωτός λαμπηδόνας ἐξήστραψας. Ὠσηέ ἔνδοξε, Χριστόν τόν Θεόν ἳκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.
Ελένη Δραμπάλα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αβαγνον