Κλάρα Τσέτκιν, υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών (Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας - 8 Μαρτίου)

Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α 

ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

"Η Κλάρα Τσέτκιν, ήταν επιφανής παράγοντας του Γερμανικού και του Παγκόσμιου Κομμουνιστικού Κινήματος. Ηταν επικεφαλής του προλεταριακού κινήματος των γυναικών της Γερμανίας και δούλεψε στις διεθνείς σοσιαλιστικές οργανώσεις των γυναικών, ενώ από το 1921 ήταν μέλος του προεδρείου της Εκτελεστικής Επιτροπής της Γ' Κομμουνιστικής Διεθνούς και επικεφαλής της Διεθνούς Γραμματείας Γυναικών της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Με δική της πρόταση, στη Β` Διεθνή Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών, στην Κοπεγχάγη το 1910, καθιερώθηκε η 8η του Μάρτη, ως Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας. Και καθιερώθηκε στη μνήμη των εργατριών από τα υφαντουργεία και τα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης, η κινητοποίηση των οποίων στις 8 του Μάρτη 1857 πνίγηκε στο αίμα." 

(Συνομιλία με τον Λένιν για το «ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΖΗΤΗΜΑ», από το Σημειωματάριο, Μάρτης 2002).

ΠΗΓΗ: http://www.rizospastis.gr/

Η Κλάρα Γιοζεφίνε Τσέτκιν, το γένος Άισνερ, (γερμαν.: Clara Josephine Zetkin-Eißner, 5 Ιουλίου1857 Βίντεραου, Βασίλειο της Σαξονίας - 20 Ιουνίου 1933 Αρχαγγέλσκοε, Περιφέρεια Μόσχας, Σοβιετική Ένωση) ήταν Γερμανίδα σοσιαλίστρια πολιτικός, ακτιβίστρια και υπέρμαχη των δικαιωμάτων των γυναικών. Μέχρι το 1917 ήταν μέλος στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας και σημαντική εκπρόσωπος της επαναστατικής Μαρξιστικής φράξιας του. Το 1917 εντάχθηκε στο Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Kόμμα της Γερμανίας (USPD) . Στο USPD άνηκε στην αριστερή του πτέρυγα, τους Σπαρτακιστές. Στη συνέχεια ήταν ένα από τα σημαίνοντα μέλη του Κομμουνιστικού κόμματος Γερμανίας (KPD). Στα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ήταν αντιπρόσωπος στο Ράιχσταγκ για το KPD από το 1920 έως το 1933 και το 1932 προεδρεύων του Κοινοβουλίου ως η αρχαιότερη βουλευτής.

Σε διεθνές επίπεδο ανήκε ως μέλος του Διεθνούς Εργατικού Συνεδρίου του 1889 στο Παρίσι, στους ιδρυτές της Δεύτερης Διεθνούς του σοσιαλιστικού εργατικού κινήματος. Στον τομέα του διεθνισμού θεωρείται ως μία από τους εμπνευστές της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας. Ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του KPD ήταν από το 1921 έως το 1933 μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς, όπου ήταν ανάμεσα στη μειονότητα των επικριτών της θέσης του Στάλιν (βλ. Στάλιν ΕΔΩ) περί σοσιαλφασισμού .

Ι. Βιογραφία

Γεννήθηκε στο 1857 στο χωριό Βίντεραου της Σαξονίας. Μητέρα της ήταν η Ζοσεφίνε Βιτάλε, της οποίας ο πατέρας, Ζαν Ντομινίκ σημαδεύτηκε από την γαλλική Επανάσταση , και τη συμμετοχή του στους Ναπολεόντειους Πολέμους και πατέρας της ο Γκότφριντ Άισνερ, γιος ενός εργάτη και δάσκαλος του χωριού. Η μητέρα της ήταν σε επαφή με πρωτοπόρους του γυναικείου κινήματος που αναπτύχθηκε την εποχή εκείνη (της μεσαίας τάξης), ιδιαίτερα με τη Λουίζ Όττο Πέτερς και την Αουγκούστε Σμιττ. διάβαζε βιβλία της Γεωργίας Σάνδης, και ίδρυσε στο Βίντεραου ένα γυναικείο γυμναστικό σύλλογο. Η οικογένεια μετακόμισε το 1872 στη Λειψία, για να προσφέρουν στα παιδιά τους μια καλύτερη εκπαίδευση.

Η Κλάρα Τσέτκιν το 1897.

1. Πολιτική συμμετοχή στην πρώιμη σοσιαλδημοκρατία

Στη Λειψία σπούδασε για να γίνει δασκάλα και από το 1874 είχε επαφές με τις γυναικείο και εργατικό κίνημα. Η Κλάρα Έισνερ εντάχθηκε το 1878, στο Σοσιαλιστικό Εργατικό κόμμα της Γερμανίας που το 1890 μετονομάστηκε σε Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Γερμανίας (SPD). Λόγω της αντισοσιαλιστικής νομοθεσίας (1878-1890) που απαγόρευε τις σοσιαλιστικές δράσεις έξω από τα τοπικά κοινοβούλια και το Ράιχσταγκ, κατέφυγε εξόριστη το 1882 αρχικά στη Ζυρίχη και στη συνέχεια στο Παρίσι. Εκεί πήρε το όνομα του συντρόφου της, του Ρώσου επαναστάτη Οσίπ Τσέτκιν , με τον οποίο απέκτησε δύο γιους, τον Μάξιμ (1883-1965) και τον Κόστια (1885-1980).

Το 1889 στο διεθνές Εργατικό Συνέδριο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ίδρυση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.

Το φθινόπωρο του 1890, επέστρεψε με την οικογένειά της στη Γερμανία και εγκαταστάθηκαν στο Σίλλενμπουχ κοντά στη Στουτγάρδη . Εκεί εργάστηκε ως μεταφράστρια στον εκδοτικό οίκο του σοσιαλδημοκράτη Dietz και από το 1892, ως εκδότρια του γυναικείου περιοδικού Η Ισότητα.

Μετά το θάνατο του Οσίπ Τσέτκιν παντρεύτηκε το 1899 όντας 42 ετών τον 24χρονο ζωγράφο Φρήντριχ Ζούντελ από το Βιέρνσχαιμ. Μετά από αυξανόμενη αποξένωση πήραν διαζύγιο το 1927 και την ίδια χρονιά ο Ζούντελ παντρεύτηκε την Πόλα Μπος, κόρη του βιομηχάνου Ρόμπερτ Μπος.

Το 1907 η Κλάρα Τσέτκιν γνωρίστηκε με τον Ρώσο κομμουνιστή Λένιν (βλ. Λένιν ΕΔΩ) στα πλαίσια του Διεθνές Σοσιαλιστικού Συνεδρίου της Στουτγάρδης και έκτοτε διατήρησαν μια μακροχρόνια φιλία. 

Μαζί με την έμπιστη της φίλη και συναγωνίστρια, Ρόζα Λούξεμπουργκ, άνηκε στην αριστερή επαναστατική πτέρυγα του SPD και μαζί της στην αρχή του 20ου αιώνα τάχθηκαν εναντίον των ρεβιζιονιστικών θέσεων του Έντουαρντ Μπέρνσταϊν.

2. Υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών

Η Τσέτκιν (τρίτη από αριστερά) στο Gasthof zum Löwen στο Bendlikon της Ζυρίχης το 1893, μαζί με την οικογένεια Μπέμπελ και άλλους εξέχοντες εκπροσώπους του σοσιαλδημοκρατικού κινήματος (από αριστερά προς δεξιά: ο Δρ Simon –γαμπρός της οικογένειας Μπέμπελ– Φρίντα Simon-Μπέμπελ, Κλάρα Τσέτκιν, Φρίντριχ Ένγκελς, Τζούλι Μπέμπελ, Αύγουστος Μπέμπελ, Ernst Schattner, Ρεγκίνε Μπέρνσταϊν, Έντουαρντ Μπέρνσταϊν (εν μέρει κομμένος)

Μία από τις πολιτικές προτεραιότητες ήταν η γυναικεία πολιτική. Για το σκοπό αυτό στο ιδρυτικό Συνέδριο της Δεύτερης Διεθνούς στις 19 Ιουλίου το 1889 εκφώνησε μια ομιλία στην οποία άσκησε κριτική στις απαιτήσεις του αστικού γυναικείου κινήματος για το δικαίωμα ψήφου, την ελεύθερη επιλογή επαγγέλματος και ειδικές προστατευτικές νομοθεσίες για την εργασία των γυναικών, τις οποίες απαιτούσαν η Ελένα Λάνγκε και η Μίνα Κάουερ να γίνουν εντός των πλαισίων του συστήματος:

"Δεν αναμένουμε την πλήρη απελευθέρωση μας από την είσοδο των γυναικών σε αυτό που ονομάζουμε ελεύθερο εμπόριο, ούτε από την απονομή πολιτικών δικαιωμάτων, παρόλο που η απαίτηση για αυτά τα δικαιώματα είναι φυσική και δίκαιη. Οι χώρες στις οποίες υπάρχει το υποτιθέμενο καθολικό, ελεύθερο και άμεσο δικαίωμα ψήφου, μας δείχνουν πόσο μικρή είναι η πραγματική του αξία. Το δικαίωμα ψήφου χωρίς οικονομική ελευθερία δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μια αλλαγή χωρίς αξία. Αν η κοινωνική απελευθέρωση βασιζόταν στα πολιτικά δικαιώματα, δε θα υπήρχε κοινωνικό ζήτημα στις χώρες με καθολικό δικαίωμα ψήφου. Η απελευθέρωση του γυναικείου φύλου, καθώς και ολόκληρης της ανθρώπινης φυλής, θα είναι το αποτέλεσμα της απελευθέρωσης της εργασίας από το κεφάλαιο. Μόνο στη σοσιαλιστική κοινωνία θα έχουν οι γυναίκες και οι εργάτες την πλήρη κατοχή των δικαιωμάτων τους."

Η Τσέτκιν θεωρούσε την έλλειψη ισότητας των φύλων ως δευτερεύουσα σε σχέση με τις επικρατούσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, εξαιτίας των οποίων υποτασσόταν στην κυρίαρχη αντίθεση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Η μετατόπιση της επίσημης πολιτικής χειραφέτησης των γυναικών για μετά την Επανάσταση βάθυνε τις συγκρούσεις εντός του γερμανικού γυναικείου κινήματος πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο και οδήγησε σε παρατεταμένες διενέξεις με άλλες, πιο μετριοπαθείς πρωταγωνίστριες εντός του σοσιαλδημοκρατικού γυναικείου κινήματος, όπως η Λιλή Μπράουν και η Λουίζ Ζιτζ.

Η Τσέτκιν ήταν από το 1891 έως το 1917 εκδότρια της γυναικείας εφημερίδας του SPD, Η Ισότητα, στο προγραμματικό αρχικό τεύχος της οποίας στράφηκε και πάλι εναντίον της μεταρρυθμιστικής ιδέας της προσπάθειας για νομική ισότητα με τους άνδρες εντός των πλαισίων του καπιταλισμού:

Η Κλάρα Τσέτκιν (αριστερά) με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ το 1910

" Η Ισότητα [...] βασίζεται στην πεποίθηση ότι η τελική αιτία της πανάρχαιας χαμηλής κοινωνικής θέσης του γυναικείου φύλου δε βρίσκεται στους νόμους που θεσπίζονται από τους άντρες, αλλά στις συνθήκες της ιδιοκτησίας που προκαλούνται από τις οικονομικές συνθήκες. Αν σήμερα αλλάζαμε ολόκληρη τη νομοθεσία μας στο βαθμό που το γυναικείο φύλο θα τοποθετούταν επί ίσοις όροις με το αρσενικό, δε θα παρέμενε τίποτα παραπάνω στη μεγάλη μάζα των γυναικών [...] από την κοινωνική δουλεία της σκληρότερης μορφής: την οικονομική τους εξάρτηση στους εκμεταλλευτές τους."

Αργότερα, αναθεώρησε αυτή την άκαμπτη στάση της και δέχθηκε τη θέση για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, η οποία ήταν από το 1891 κεντρικό κομμάτι του προγράμματος του SPD.

Το 1907 η διοίκηση της νεοσύστατης Γραμματείας γυναικών δόθηκε στο SPD. Στο Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο", τον Αύγουστο του 1907 στη Στουτγκάρδη, αποφασίστηκε η ίδρυση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γυναικών, με διεθνή γραμματέα τη Κλάρα Τσέτκιν. Στο δεύτερο διεθνές σοσιαλιστικό συνέδριο γυναικών στις 27 Αυγούστου 1910 στην Κοπεγχάγη, καθιέρωσε την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, παρά την αντίθετη θέληση των ανδρών συναδέλφων της, μαζί με την Κάτε Ντούνκερ, που θα εορταζόταν για πρώτη φορά το επόμενο έτος, στις 19 Μαρτίου 1911 (από το 1921 εορτάζεται στις 8. Μαρτίου).

3. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου

Όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, μαζί με τον Καρλ Λίμπκνεχτ, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ (βλ. Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζα Λούξεμπουργκ ΕΔΩ) και σχετικά λίγους άλλους σημαίνοντες πολιτικούς του SPD απέρριψε την πολιτική ανακωχής του κόμματος της με την κυβέρνηση όσο διαρκούσε ο πόλεμος. Οργάνωσε δραστηριότητες κατά του πολέμου και μια από αυτές ήταν η οργάνωση το 1915 στη Βέρνη του διεθνούς συνεδρίου Σοσιαλιστριών Γυναικών εναντίον του πολέμου. Σε αυτό το πλαίσιο, το πασιφιστικό φυλλάδιο με τίτλο "Γυναίκες του εργαζόμενου λαού!" που συντάχθηκε από αυτήν οδήγησε εκτός της Ελβετίας στο να την καταζητήσει η αστυνομία. Στα χρόνια του πολέμου, εξαιτίας της αντιπολεμικής της δράσης φυλακίστηκε αρκετές φορές.

Η Τσέτκιν (πρώτη σειρά, στο κέντρο της εικόνας τέταρτη από
αριστερά) το 1921 ως αντιπρόσωπος του ΚΚΓ στο 3ο
παγκόσμιο Συνέδριο της Κομιντέρν, δίπλα στη Τσέτκιν
στα δεξιά η Αλεξάνδρα Κολλοντάι.

4. Από το SPD στο KPD

Από το 1916 συμμετείχε στην επαναστατική αντιπολιτευτική πτέρυγα του SPD, της Διεθνούς Ομάδας ή Ομάδας Σπάρτακος που ιδρύθηκε αρχικά από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ, και στις 11 Νοεμβρίου 1918 μετονομάστηκε σε Ένωση Σπάρτακος. Το 1917 εντάχθηκε στο Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Kόμμα της Γερμανίας (USPD) αμέσως μετά την ίδρυσή του. Αυτό το νέο αριστερό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα είχε διασπαστεί από το SPD για να διαμαρτυρηθεί ενάντια στη φιλοπολεμική στάση του κόμματος, αφού οι περισσότεροι από όσους ήταν ενάντιοι στον πόλεμο είχαν διαγραφεί από την κοινοβουλευτική ομάδα και το κόμμα. Μετά τη Νοεμβριανή Επανάσταση, ιδρύθηκε στις 1 Ιανουαρίου 1919 το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας (KPD) με βάση την Ένωση Σπάρτακος και άλλες αριστερές επαναστατικές ομάδες. Η Τσέτκιν έγινε και αυτή μέλος. 

Από το 1919 έως το 1920 η Τσέτκιν ήταν μέλος της Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης της Βυρτεμβέργης, και μια από τις πρώτες 13 γυναίκες μέλη του Κοινοβουλίου. Από τις 25 Ιουλίου 1919 συμμετείχε στην ειδική Επιτροπή για τη σύνταξη νομοσχεδίου για τη φροντίδα των νέων. Στις 25 Σεπτεμβρίου του 1919 καταψήφισε τη θέσπιση του Συντάγματος της Ελεύθερης Λαϊκής Δημοκρατίας της Βυρτεμβέργης.

Από το 1920 έως το 1933, εκπροσωπούσε το KPD στο Ράιχσταγκ, στα χρόνια της Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Από το 1919 εξέδιδε το περιοδικό Η Κομμουνίστρια . Από το 1921 μέχρι το θάνατό της ήταν Πρόεδρος της Διεθνούς Εργατικής Βοήθειας. Στο KPD ήταν ως το 1924 μέλος του Κεντρικού Γραφείου, και από το 1927 ως το 1929 της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Επιπλέον, από το 1921 έως το 1933 ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Το 1925 εκλέχτηκε πρόεδρος της Κόκκινης Βοήθειας Γερμανίας (Rote Hilfe).

Στο KPD η Τσέτκιν κατείχε αρκετές θέσεις κατά τη διάρκεια της πολιτικής της δραστηριότητας, όταν οι κυρίαρχες εσωκομματικές πτέρυγες αλλάξαν αρκετές φορές, και διατηρούσε μια σημαντική επιρροή στο κόμμα. Γνωστοί ιστορικοί όπως ο Heinrich August Winkler θεωρούν ότι άνηκε μάλλον στη "δεξιά" πτέρυγα του κόμματος, κυρίως, επειδή παρά τη συμμετοχή της στην Κομμουνιστική Διεθνή, διαφώνησε κριτικά με τις ιδεολογικές απαιτήσεις της Διεθνούς και της Σοβιετικής Ένωσης.

Η Κλάρα Τσέτκιν (αριστερά) το 1930, πηγαίνοντας στην εκλογή του Προέδρου του Ράιχσταγκ

Έτσι το 1921, μετά την προσωρινή ενοποίηση του KPD με την αριστερή πτέρυγα του USPD με την ονομασία Ενωμένο Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας (VKPD), μαζί με τον Πωλ Λεβί, επικεφαλή του κόμματος από τον Μάρτιο του 1919 έως τον Φεβρουάριο του 1921, διαφώνησαν με τις θέσεις του επικεφαλή της Κομιντέρν, Γκριγκόρι Ζινόβιεφ, που υποστήριζε μια επιθετική στρατηγική πραξικοπηματισμού. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής που υποστηρίχθηκε από την πλειοψηφία του KPD έγινε η εργατική εξέγερση του Μαρτίου στην επαρχία της Σαξονίας, η οποία πνίγηκε στο αίμα με περισσότερους από εκατό νεκρούς. Σε αντίθεση όμως με τους προέδρους του κόμματος Λεβί και Ερνστ Ντέουμιγκ παρέμεινε στη συνέχεια στο KPD και δεν εντάχθη στην Κομμουνιστική Ένωση Εργατών (CISA).

Στις 21 Ιανουαρίου του 1923, λίγο μετά την έναρξη της κατοχής του Ρουρ από Γαλλικά και Βελγικά στρατεύματα, επειδή η Γερμανία δεν εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις τις για πολεμικές αποζημιώσεις σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών (βλ. Συνθήκη Βερσαλλιών ΕΔΩ) του 1919, η Τσέτκιν, σε ένα άρθρο με τον τίτλο Για την Πατρίδα, επιτέθηκε στην μεγαλοαστική τάξη για την "προδοσία" της η οποία ήταν υπεύθυνη για την κρίση και την επιδείνωση της κατάστασης στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, λόγω του υπερπληθωρισμού και των αποζημιώσεων. "Για την απελευθέρωση της γερμανικής Πατρίδας", καλούσε υπέρ της ανατροπής της κυβέρνησης του Βίλχελμ Κούνο και το σχηματισμό μιας εργατικής κυβέρνησης. Αυτός το εθνικιστικό ύφος, για το οποίο η Τσέτκιν κατηγορήθηκε από μερικά μέλη του κόμματος ότι επιδίωκε την ανατροπή των αστικών κομμάτων με εθνικά συνθήματα, διορθώθηκε δύο μέρες αργότερα το κόμμα. Με το Σύνθημα "Χτυπάμε τον Πουανκαρέ στο Ρουρ και τον Κούνο στο Σπρέε", το KPD καλούσε υπέρ της αλληλεγγύης των προλετάριων σε Γερμανία και Γαλλία, επιβεβαιώνοντας έτσι το διεθνιστικό προσανατολισμό του κόμματος.

Τον Ιούνιο του 1923 προκάλεσε αίσθηση στη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομιντέρν στη Μόσχα, με τις θέσεις της για την ταξική φύση του φασισμού, που το προηγούμενο έτος είχε καταλάβει την εξουσία στην Ιταλία. Αντιτάχθηκε κατηγορηματικά στην επικρατούσα σε πολλούς Μαρξιστές άποψη ότι η δικτατορία του Μουσολίνι έπρεπε να κατανοηθεί απλά ως αστική Τρομοκρατία και φοβική αντίδραση των καπιταλιστών απέναντι στην απειλή της Οκτωβριανής Επανάστασης. Στην πραγματικότητα, ο φασισμός είχε ...

"[...] μια άλλη ρίζα. Είναι η στασιμότητα, η αργή μετάβαση της παγκόσμιας επανάστασης εξαιτίας της προδοσίας των ρεφορμιστών ηγετών του εργατικού κινήματος. Μεγάλο μέρος των προλεταριοποιημένων και των απειλούμενων με προλεταριοποίηση μικροαστικών και μεσοαστικών τάξεων, των δημοσίων υπαλλήλων και των αστών διανοουμένων είχε αντικαταστήσει την ψυχολογία του πολέμου με μια κάποια συμπάθεια για τον ρεφορμιστικό σοσιαλισμό. Ήλπιζαν για ρεφορμιστικό σοσιαλισμό παγκόσμια χάρη στη "Δημοκρατία". Αυτές οι προσδοκίες διαψεύστηκαν πικρά. [...] Έτσι, δεν έχασαν μόνο την πίστη προς τους ρεφορμιστές ηγέτες αλλά προς τον ίδιο το σοσιαλισμό."

Τους Ναζί (βλ. ναζιστική δικτατορία ΕΔΩ) τους θεωρούσε "τιμωρία" για τη συμπεριφορά της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας στη Νοεμβριανή Επανάσταση.

Τον Απρίλιο του 1925 η Τσέτκιν επιτέθηκε σε μια άλλη συνάντηση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομιντέρν στη Μόσχα στην τρέχουσα ηγεσία του KPD της Ρουτ Φίσερ και του Αρκάντι Μάσλοβ, τους οποίους κατηγόρησε για σεκταριστική πολιτική. Έτσι βοήθησε να γίνει η εκδίωξη τους. Τους διαδέχθηκε το φθινόπωρο του 1925 ο Έρνστ Τέλμαν που υποστηριζόταν από τον Στάλιν.

Η Τσέτκιν απέρριψε κατηγορηματικά την κοινοβουλευτική δημοκρατία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, την οποία περιέγραφε ως ταξική δικτατορία της μπουρζουαζίας. Ταυτόχρονα ήταν αντίθετη με τη θέση του Στάλιν περί σοσιαλφασισμού που εμπόδιζε μια συμμαχία με τη Σοσιαλδημοκρατία εναντίον του Ναζισμού. Ως αρχαιότερο μέλος του γερμανικού Ράιχσταγκ, προήδρευσε στην εναρκτήρια συνεδρίαση στις 30 Αυγούστου του 1932, "με την ελπίδα ότι θα βιώσω την ευτυχία, παρά τη σημερινή μου αναπηρία, να κηρύξω την έναρξη ως γηραιότερο μέλος του Σοβιετικού Συμβουλίου της Σοβιετικής Γερμανίας." Παρά την προηγούμενη εκλογική επιτυχία του κομμουνιστικού κόμματος, αναγνώρισε τον κίνδυνο που προερχόταν από την τότε ισχυρότερη παράταξη στο Ράιχσταγκ, το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (βλ. ναζιστικό Κόμμα ΕΔΩ) και στον ίδιο λόγο κάλεσε για αντίσταση ενάντια στους Εθνικοσοσιαλιστές:

Η Κλάρα Τσέτκιν , γύρω στο 1930, σε ηλικία 73 ετών

„Μπροστά σε αυτή την επιτακτική ιστορική αναγκαιότητα, όλοι οι λόγοι που μας αναστέλλουν και μας διαιρούν, όπως πολιτικές, συνδικαλιστικές, θρησκευτικές και ιδεολογικές απόψεις, πρέπει να κατέχουν υποδεέστερη θέση.“ –

Εναρκτήρια ομιλία ως Πρόεδρος του Ράιχσταγκ τον Αύγουστο του 1932

5. Νέα εξορία και θάνατος

Μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον Αδόλφο Χίτλερ (βλ. Αδόλφος Χίτλερ ΕΔΩ) και τον αποκλεισμό των Κομμουνιστών από το Ράιχσταγκ, εξαιτίας της πυρπόλησης του Ράιχσταγκ το 1933, πήγε ξανά, για τελευταία φορά στη ζωή της, στην εξορία στη Σοβιετική Ένωση, όπου ήδη από το 1924 έως το 1929 είχε τον κύριο τόπο κατοικίας της. Σύμφωνα με τη Μαίρη Ρις, αντιπρόσωπο του KPD στο Ράιχσταγκ, η οποία την επισκέφτηκε με δυσκολία, ήταν ήδη πολιτικά απομονωμένη. Πέθανε λίγο αργότερα στις 20 Ιουνίου 1933, σε ηλικία σχεδόν 76 χρονών. Οι στάχτες της θάφτηκαν στη νεκρόπολη στο Κρεμλίνο στη Μόσχα . Ο Στάλιν μετέφερε ο ίδιος το δοχείο με τις στάχτες για την κηδεία.

ΙΙ. Διακρίσεις

Η Κλάρα Τσέτκιν διακρίθηκε το 1927 με το Τάγμα της Κόκκινης Σημαίας, και το 1932 με το Τάγμα του Λένιν.

Η Τσέτκιν ήταν ένας από τους ιστορικούς ηγέτες της προπαγάνδας του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας, ιδιαίτερα για το ρόλο της ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών και ως σύμμαχος της Σοβιετικής Ένωσης.

• Η ΛΔΓ ίδρυσε στο σπίτι όπου έζησε από το 1929 έως το 1932 στο Birkenwerder, βόρεια του Βερολίνου, ένα Μουσείο για τη ζωή της, το οποίο υπάρχει ακόμα και σήμερα.
• Από το 1971 το χαρτονόμισμα των 10 Μάρκων της ΛΔΓ είχε το πορτραίτο της.
• Ένα σημαντικός πολιτιστικός χώρος του εργατικού κινήματος της Στουτγάρδης, φέρει το όνομα "Clara-Zetkin-Haus".
• Η αίθουσα της αριστερής παράταξης στη Βουλή πήρε το όνομά της.
• Δρόμοι και σχολεία φέρουν το όνομά της. Στο Βερολίνο, από το 1951 η παράλληλη οδός της κεντρικής λεωφόρου προς το Ράιχσταγκ, έφερε το όνομά της μέχρι το 1995 που πήρε το προηγούμενο όνομα Dorotheenstraße.
• Στον τόπο γέννησης της, το παλιό σχολείο όπου έζησε μέχρι την ηλικία των 15 με τους γονείς της είναι επίσης μουσείο
• Η Ένωση Γυναικών Μεταλλεργατριών στο Χάιντενχαϊμ δίνουν από το 2007, ανα δύο χρόνια, στις 8 Μαρτίου, στη Διεθνής ημέρα της γυναίκας, το βραβείο Κλάρα Τσέτκιν σε μια γυναίκα που έχει προσφέρει μια "αξιόλογη συμβολή στην γυναικεία εργασία" (π.χ. το 2009 το έλαβε η Αντρέα Υψηλάντη).
• Από το 2011, το κόμμα Η Αριστερά δίνει το γυναικείο βραβείο Κλάρα Τσέτκιν " για να τιμήσει τα εξαιρετικά επιτεύγματα των γυναικών στην κοινωνία και την πολιτική".
• Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας το 2012, ο Γκρέγκορ Γκύσι πρότεινε στον πρόεδρο της Βουλής Νόρμπερτ Λάμμερτ , το κτίριο της Μπούντεσταγκ στη Wilhelmstrasse 65 να λάβε το όνομα της Τσέτκιν.

Το Μουσείο Κλάρα Τσέτκιν στο Birkenwerder

Η Κλάρα Τσέτκιν -μνημείο στο Πάρκο του Βερολίνου

ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org