Μουχλί Αρκαδίας, η μεσαιωνική οχυρωμένη πόλη
Το Μουχλί ήταν μεσαιωνική πόλη που περιβαλλόταν από κάστρο της οποίας σώζονται ερείπια στην σημερινή Αρκαδία στην κοιλάδα του Αχλαδόκαμπου σε λόφο με την ονομασία Μουχλί, παραφυάδα του Παρθένιου όρους κοντά στο χωριό Παρθένι Αρκαδίας.
Το κάστρο και πόλη χτίστηκαν γύρω στα 1294 ή 95 μετά την Άλωση του Νικλίου από τον βυζαντινό στρατηγό Ανδρόνικο Ασάν και προστάτευε τη μεσαιωνική πόλη Μουχλί που υπήρχε εκεί πριν την Φραγκοκρατία. Την εποχή εκείνη εκεί ήταν τα σύνορα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας και του Δεσποτάτου του Μυστρά. Η ονομασία του πιστεύεται ότι προέρχεται εκ παραφθοράς του Νικλί ή από τον ναό της Παναγίας της Μουχλιώτισσας όπου ερείπια του διασώζονται και σήμερα.
Η πόλη έλεγχε τον δρόμο προς τον Μυστρά και τις άλλες μεγάλες πόλεις της εποχής. Ήταν χτισμένη σε τρία επίπεδα που χωρίζονταν με τείχη και πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκαν υλικά από το Νικλί και την αρχαία Τεγέα. Το Μουχλί με την καταστροφή του Νικλίου έγινε έδρα της επισκοπής Νικλίου, το 1314 μνημονεύεται μετόχι της οι Άγιοι Θεόδωροι της Μονής Βροντοχίου του Μυστρά. Τον 14ο αιώνα πιστεύεται ότι ήταν ισχυρή πόλη και διατηρούσε μικρή αυτονομία. Γνώρισε μεγάλη άνθιση στις τέχνες και στα γράμματα με γνωστότερο εκπρόσωπο της τον ζωγράφο Διγενή.
Το 1460 το πολιόρκησε ο Μωάμεθ Β΄ και μετά από ημέρες παραδόθηκε στους Οθωμανούς λόγω λειψανδρίας ή έπειτα συμφωνίας από τον διοικητή της Δημήτριο Ασάνη. Ο Μωάμεθ πυρπόλησε κι έκαψε την πόλη και το κάστρο. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι ο σουλτάνος τοποθέτησε φρουρά στην πόλη αλλά με την πάροδο των χρόνων εγκαταλείφθηκε σταδιακά κι ερημώθηκε.
Οδηγώντας κανείς στο δρόμο από την Τρίπολη για το Άργος , ανάμεσα στα Αγιωργίτικα και τον Αχλαδόκαμπο παρατηρεί τα απομεινάρια μιας πόλης, σε ορεινό χώρο ελεύθερο από παντού. Στο χώρο αυτό , που δύσκολα κάποιος μπορεί να προϊδεαστεί για το παρελθόν του, βρίσκονται τα ερείπια της οχυρωμένης βυζαντινής πόλης του Μουχλίου . Θεωρείται ότι ιδρύθηκε το 1295 μ.Χ από τον Ανδρόνικο Ασάν, συγγενή των Παλαιολόγων , για να στέγασει τον πληθυσμό του Νυκλίου μετά την καταστροφή του από τους Βυζαντινούς .
Η Ιστορία του
Το όνομα του Μουχλίου κατά πάσα πιθανότητα αποδίδεται στον Επίσκοπο των Αμυκλών και ίσως να αποτελεί παραφθορά του ονόματος Αμυκλίου - Νυκλίου. Το γεγονός ότι το Μουχλί , του οποίου πιθανόν, υπήρξε για 160 χρόνια το ισχυρότερο (μετά από το Μυστρά και τη Μονεμβασιά ) από τα στηρίγματα του δεσποτάτου στον αγώνα του για τη διάλυση του πριγκιπάτου της Αχαϊας, φανερώνει και τη σπουδαιότητα της ύπαρξης του.
Η πρώτη πολιορκία
Κατά το 1446, ο Σουλτάνος Μουράτ ο Β΄ , έχοντας στη διάθεση του πολυάριθμο στρατό και συνοδεία πολλών κανονιών και πυροβόλων , προσπάθησε να εισβάλλει ανεπιτυχώς στο φρούριο του Μουχλίου Την άνοιξη του 1458 , ο Μωάμεθ ο Β΄ ο Πορθητής , επικεφαλής 80.000 στρατιωτών εισβάλλει στην Πελοπόννησο και πολιορκεί το Μουχλί το οποίο , υπερασπιζόταν ο Δημήτριος Ασάν Λάσκαρης, συγγενής των Παλαιολόγων.
Μετά από πολιορκία 54 ημερών , οι υπερασπιστές του κάμφθηκαν από την έλλειψη νερού και τροφίμων και παρέδωσαν την πόλη με ευνοϊκούς όρους προς τους Τούρκους.
"ο Μωάμεθ , αφού εδιάβη με όλα του τα φουσάτα και τέντωσαν το γύρο τρία τειχία και τους επήρανε το νερό , όπου ήτανε όξω του κάστρου. Τότε έστειλε μαντατοφόρο και ο σουλτάν Μεχμέτης εις τον Ασάν ότι να παραδοθούν. Και ο Ασάνης έδωσε απόφαση, "κάλλιο να αποθάνωμε παρά να παραδοθούμε". Τότε όρισε ο Σουλτάνος και ηφέρανε τις λουμπάρδες και τις εστήσανε κοντά εις τα τειχία και εις τις πόρτες εβαρούσανε και εχαλούσανε τα τειχία" (Λαόνικος Χαλκοκονδύλης "Αποδείξεις ιστοριών")
Ο Δημήτριος Ασάν παρέμεινε διοικητής του Μουχλίου και μετά την άλωση της πόλης για δύο ακόμα χρόνια.
Ο θρύλος των πολλών εκκλησιών
Ένας από τους θρύλους που συνοδεύουν το Μουχλί , αναφέρει πως οι εκκλησιές του <<ήσαν όσες και οι ημέρες του χρόνου>>, δίνοντας έτσι μια πιθανολόγηση ότι η πόλη αριθμούσε περίπου 20.000 κατοίκους.
Η "Μουχλιώτισσα"
Ένας ακόμα θρύλος κάνει λόγο για τη "Μουχλιώτισσα". Συγκεκριμένα αναφέρει πως "ο Δημήτριος Ασάν είχε μια πανέμορφη κόρη, παντρεμένη με το δούκα των Αθηνών τον Φραγκίσκο Β΄ Ατσαγιόλι, την οποία ο Μωάμεθ , θαμπωμένος από την ομορφιά της , αφού σκότωσε τον σύζυγό ,την πήρε στο χαρέμι του".
Ο θρύλος με τις κρήνες
Λέγεται ότι στο Μουχλί υπήρχαν τρεις κρήνες (βρύσες) που περιείχαν χρυσό (ένδειξη δύναμης των ηγεμόνων της περιοχής), νερό και φίδια αντίστοιχα και που ήταν σε θέση να καταστρέψουν την περιοχή, στην περίπτωση που άνοιγαν. Κατά πάσα πιθανότητα μέσω του συγκεκριμένου θρύλου, δημιουργήθηκε η ανθρώπινη δοξασία για καλλιέργεια της ευσέβειας των κατοίκων της περιοχής που αποσκοπούσε στην ανάγκη προστασίας των τόσων ναών που υπήρχαν στην περιοχή.
Η οριστική πτώση
Το Μάιο του 1460, το Μουχλί πέφτει για τελευταία φορά στα χέρια των Τούρκων . Η πόλη και το φρούριό της κάηκαν και καταστράφηκαν. "Ο σουλτάνος εχάλασε το κάστρο και δεν άφηκε πέτρα πάνω σε πέτρα και τους χριστιανούς τους έβγαλε έξω και εκαθίσανε εις τα χωρία" Στο Μουχλί, (1463) παρέμεινε φρουρά 200 στρατιωτών , μεγαλύτερη ακόμα και από εκείνες του Μυστρά και των Πατρών που διατηρούσαν λιγότερους στρατιώτες (Stefano Magno) Μόλις εγκαταλείφθηκε η πόλη, ονομάστηκε από το λαό, Παλιομούχλι, ενώ στα γύρω χωριά που δημιουργήθηκαν από τους κατοίκους της, λέγονταν Καινούργια ή Νέα Μουχλιά,
Σήμερα
Στις μέρες μας, μονάχα τα ερείπια του μητροπολιτικού ναού της Παναγίας, γνωστής ως Παναγίας του Μουχλίου (ή Παναγία η Μουχλιώτισσα) απέμειναν στο μέσο της δυτικής πλευράς του βουνού, για να θυμίζουν το μακρύ παρελθόν.
Πιθανολογείται ως χρονολογία ανέγερσής της εκκλησίας το 1281μ.X. Για την ιστορία του ναού, επικρατούν διάφορες απόψεις. Κατά μια άποψη, οι κάτοικοι του Μουχλίου μετέφεραν μια εικόνα της Παναγίας στην Πόλη, χτίζοντας και τον ομώνυμο ναό, κοντά στο Φανάρι. Λέγεται μάλιστα ότι αυτή ήταν και η μόνη βυζαντινή εκκλησία που δεν έγινε τέμενος μετά την Άλωση.
Σύμφωνα με άλλες απόψεις, η δημιουργία αποδίδεται στην κόρη του Μιχαήλ Παλαιολόγου, Μαρία.
Με κόπο ανεβαίνει σήμερα στο Μουχλί . Το αίσθημα του δέους και της συγκίνησης κυριαρχεί όταν κανείς αντικρίζει απομεινάρια τειχών, πύργους, ναούς και άλλα κτίσματα που μαρτυρούν περασμένα μεγαλεία ενός βυζαντινού κέντρου πολιτισμού, το οποίο δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ από τους Τούρκους και τους Φράγκους.
Η οχυρωμένη πόλη του Μουχλίου στην Αρκαδία, κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος, με την ομόφωνη γνωμοδότηση των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.
Εντός των ορίων του νέου αρχαιολογικού χώρου, προς τα βόρεια βρίσκεται και το μέρος όπου κάποτε υπήρχε το Ιερό της Αρτέμιδος Αγροτέρας, οι μοναδικές ενδείξεις για την ύπαρξή του οποίου είναι τα ευρήματα που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Τεγέας.
Πριν τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το Μουχλί δεν προστατευόταν από κανένα θεσμικό πλαίσιο -εκτός ίσως από τον θρύλο που μιλούσε για τρεις κρήνες: η πρώτη γεμάτη χρυσάφι, νερό η δεύτερη και φίδια η τρίτη, που έτσι και απελευθερώνονταν θα κατέστρεφαν όλη την περιοχή.
«Στο Μουχλί, επειδή εγκαταλείφθηκε αμέσως μετά την οθωμανική κατάκτηση, υπάρχουν μόνον βυζαντινά κατάλοιπα, γεγονός που το καθιστά πολύτιμο και μοναδικό μνημείο», δήλωσε ο Δημήτρης Αθανασούλης, μέλος του Συμβουλίου και προϊστάμενος της 25ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, στην αρμοδιότητα της οποίας ανήκει και ο νομός Αρκαδίας.
ΠΗΓΕΣ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αβαγνον