άβαγνον: ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Ιστορία Πειραϊκής Τηλεφωνίας (1892)

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Ιστορία Πειραϊκής Τηλεφωνίας (1892)

Ιστορία Πειραϊκής Τηλεφωνίας (1892)

Λίγο πριν την εποχή του τηλεφώνου, είχε προηγηθεί η εποχή του Τηλεγράφου. Ήδη από το 1859 ο Πειραιάς πρωτοπόρος και σε αυτόν τον τομέα, είχε ενωθεί με την Αθήνα, μέσω εναέριας τηλεγραφικής γραμμής, έργο που είχαν αναλάβει και φέρει εις πέρας εξ ολοκλήρου Βαυαροί Μηχανικοί. Την ίδια χρονιά η αγγλική εταιρεία Νουβάλ, αναλαμβάνει τον υποβρύχιο καταποντισμό καλωδίου σύνδεσης Πειραιώς - Σύρου καθώς η δεύτερη αποτελούσε ακόμα τότε, σημανικό κέντρο εμπορίου και ναυτιλίας.

Η τηλεφωνική υπηρεσία εισήχθηκε το 1892 επί Χαρίλαου Τρικούπη με το νόμο "Περί Τηλεφωνικής Συγκοινωνίας", με την εγκατάσταση τηλεφωνικού κέντρου στην Αθήνα, αλλά και εκ παραλλήλου στον Πειραιά καθώς κρίθηκε σπουδαία η σημασία του, ως κυριότερη πόλη της Ελλάδας. Το έργο αυτό το ασκούσε η Ταχυδρομική, Τηλεγραφική, Τηλεφωνική υπηρεσία, που έμεινε γνωστή ως "Τρία Τ".

Η σύνδεση Αθήνας - Πειραιά αποτέλεσε την πρώτη τηλεφωνική σύζευξη που έγινε μεταξύ δύο πόλεων στην Ελλάδα. Η επόμενη σύζευξη που επιτεύχθηκε ήταν αυτή Φαλήρου - Κηφισιάς! Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο Πειραιάς ήταν η πρώτη πόλη της Ελλάδας, εκτός της πρωτευούσης, που διέθετε τηλεφωνικό κέντρο.

Πριν ακόμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, οι πρώτοι ξύλινοι στύλοι εμφανίστηκαν "ασχημίζοντες τας κεντρικάς λεωφόρους του Πειραιώς" όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής. Μάλιστα έθεταν και τον προβληματισμό, αν ήταν αναγκαίο την εποχή που όλοι αγωνίζονταν για τον ευπρεπισμό της πόλης, η εμφανίζεται τέτοια ασχήμια με ξύλινους πασσάλους! Ωστόσο χαρακτηριστικό είναι πως στον Πειραιά υπήρχαν 35 περίπου συνδρομητές τηλεφώνου, επί συνόλου 90 που υπήρχαν σε όλη την επικράτεια!

Κατά το 1908 ένας "Πειραιώτης" ο Θεόδωρος Βελλιανίτης (γεννημένος στους Παξούς αλλά κάτοικος Πειραιώς και γνωστός αρθρογράφος της ιστορίας του Πειραιά), ευρισκόμενος στην θέση του Γενικού Διευθυντή των Τ.Τ.Τ., πέτυχε να περάσει από την Βουλή νόμος "Περί Τηλεφωνητριών", με τον οποίο για πρώτη φορά στην Ελλάδα, γυναίκες μπορούν να εργασθούν σε δημόσια υπηρεσία (Τηλεφωνήτριες). Μέχρι εκείνη την εποχή το μόνο επάγγελμα που μπορούσαν να ασκούν στον Δημόσιο Τομέα, ήταν της δασκάλας.

Τον Μάρτιο του 1909 νέα τηλεφωνική γραμμή Αθήνας - Πειραιά, δυνατότητας 40 συγκοινωνιών, αντικατέστησε την ήδη υπάρχουσα 17 συγκοινωνιών που υπήρχε. Η εισαγωγή χρήσης τηλεφώνου στην ελληνική κοινωνία, είχε σχετικά αργό ρυθμό, καθώς την ίδια περίοδο ανθούσε η Τηλεγραφία.

Το 1926 ακόμα η τηλεφωνική σύνδεση γινόταν με γυμνά εναέρια σύρματα, δύσκολα στην συντήρηση, που διαρκώς απαιτούσαν επισκευές.

Το 1930 οι τηλεφωνικές υπηρεσίες περνούν στην Ανώνυμο Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρεία (γνωστή ως ΑΕΤΕ). Πίσω από την ΑΕΤΕ ήταν η γερμανική εταιρεία Siemens Haske. Σχετική η πρώτη φωτογραφία της ανάρτησης, όπου οι τηλεφωνικοί θάλαμοι της ΑΕΤΕ με την επιγραφή "ΕΔΩ ΤΗΛΕΦΩΝΕΙΤΕ", καθώς και τα πανέμορφα τηλέφωνα από βακελίτη, που η Siemens είχε εισαγάγει στην Ελλάδα το 1936.

Η εικόνα ενός τηλεφωνικού κέντρου την εποχή της ΑΕΤΕ και των
Γερμανών τεχνικών της δεκαετίας του 1930

Τα γνωστά στους παλαιότερους ειδικά κέρματα τηλεφώνων
του ΟΤΕ και της παλαιότερης ΑΕΤΕ

Η αστική ζώνη που μπορούσε κάποιος στον Πειραιά να συνδεθεί δια τηλεφώνου, είχε ορισθεί στην απόσταση των Τεσσάρων χιλιομέτρων (4χλμ), με κέντρο την Πλατεία Κοραή.

Η προαστική ζώνη περιελάμβανε απόσταση, πέρα των 4 χλμ. που δεν υπερέβαινε όμως τα 30 χλμ. συνολικά. Στην προαστική ζώνη βρισκόταν και η Σαλαμίνα. Πέρα των 30 χιλιομέτρων το τηλέφωνο ήταν υπεραστικό.

Το 1932 οι τηλεφωνικές συσκευές που αντιστοιχούσαν στον Πειραιά, δεν είχαν την ανάπτυξη των πρώτων ετών. Ο Πειραιάς είχε χάσει την ανάπτυξη του παρελθόντος, καθώς πρόσφυγες και εργατικός πληθυσμός είχε αντικαταστήσει τους ασχολούμενους με το εμπόριο και τη ναυτιλία του 19ου αιώνα. Έτσι η αναλογία ήταν 1/600! Δηλαδή μία συσκευή ανά 600 κατοίκους (τηλεφωνική πυκνότητα: 0,15%), όταν σε μικρότερη από τον Πειραιά πόλη της Δανίας η αναλογία την ίδια εποχή ήταν 9,2%.

ΕΔΩ ΤΗΛΕΦΩΝΕΙΤΕ

Η εικόνα αυτή διατηρήθηκε για πολλά χρόνια, ακόμα και μεταπολεμικά (δεκαετίες '50 και '60), με την γνωστή εικόνα των τηλεφώνων που υπήρχαν μόνο στα περίπτερα και που εξυπηρετούσαν όλη την γειτονιά.

Στις 10 Νοεμβρίου 1949 έγιναν "παρουσία του Βασιλέως Παύλου τα εγκαίνια του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος" (Ο.Τ.Ε.). Την ίδια ημέρα προσεφέρθηκε από τον ΟΤΕ το ποσό των 25 εκατομ. δραχμών υπέρ εράνου Βασιλίσσης Φρειδερίκης για τις ανάγκες των παιδουπόλεων (Εφημ. "Εμπρός" 11.11.1949).

Η περιουσία της ΑΕΤΕ είχε περιέλθει στον ΟΤΕ κρατικοποιημένη, για τις καταστροφές που είχαν προξενήσει οι γερμανοί στην Ελλάδα κατά την διάρκεια της κατοχής.

Λιμάνι Πειραιά και το περίπτερο με το τηλέφωνο (1961) - από την ταινία Τεν-Τεν

Δημόσιο τηλέφωνο δεκαετίας 1960

Τα Δημόσια Τηλέφωνα σήμερα:

Η ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας, έπληξε τον θεσμό του δημόσιου τηλεφώνου, που άλλοτε υπήρχε σε κάθε κεντρικό σημείο στον Πειραιά. Σταδιακά όσα δημόσια τηλέφωνα κοσμούσαν λιμάνια, σταθμούς, πλατείες, πάρκα αποσύρονται καθώς κρίνεται ότι το κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας, υπερβαίνει το κέρδος. Παρουσιάζουμε μερικά από αυτά που υπάρχουν ακόμα στον Πειραιά και που τις περισσότερες φορές, στέκουν δίπλα μας χωρίς να τα παρατηρούμε πια!