Ελπίς Καλογεροπούλου: η υψίφωνος μαθήτρια της Μεγάλης του Γένους Σχολής (με ΗΧΗΤΙΚΟ)

Ἐλπὶς Καλογεροπούλου, ἡ Speranza Calo τῶν Παρισίων...

Ἡ Ἐλπὶς Καλογεροπούλου γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη, στὶς 17 Μαΐου 1885 ὅπου καὶ πέρασε τὴν παιδική της ἡλικία. Ὡς κόρη ζωγράφου, ὁ ὁποῖος διακρίθηκε στὶς προσωπογραφίες καὶ στὶς ἁγιογραφίες, ἡ Ἐλπὶς εἶχε μεγάλη καλλιτεχνικὴ εὐαισθησία ποὺ τὴν ἄφησε νὰ ἐκδηλωθῇ μὲ τὴν ὑπέροχη φωνή της ποὺ ἐκτεινόταν μεταξὺ κοντράλτο καὶ ὑψιφώνου (μεσόφωνος ἢ mezzo-soprano). Ὑπῆρξε μαθήτρια καθηγητῶν τῆς Μεγάλης Σχολῆς τοῦ Γένους καὶ ἡ φωνή της τράβηξε τὴν προσοχὴ τοῦ μουσικοδιδασκάλου Παχτίκου. 

     «…Τότε, βλέποντας ὅτι τὰ οἰκονομικὰ τῆς κοινότητος δὲν ἐπαρκοῦσαν, ἴδρυσα ἐξ ἰδίων μου τὸ Ἑλληνογαλλικό Παρθεναγωγεῖο Πέραν, ποὺ μετωνομάσθηκε ἀπὸ τὸ λαὸ Παρθεναγωγεῖο τοῦ Καραβαγγέλη.
Ἐνοίκιασα ἕνα μεγάλο σπίτι, τὸ ἐφωδίασα μὲ ἔπιπλα, θρανία, πιάνο κλπ, καὶ κατήρτισα ἔτσι τὸ ἀντιπροπαγανδιστικὸ φυτώριο τῶν κοριτσιῶν, ὅπου ἐδιδάσκοντο τὸ πρωὶ τὰ ἑλληνικὰ καὶ τὸ ἀπόγευμα ἀποκλειστικῶς τὰ γαλλικὰ κατὰ τὸ πρόγραμμα τοῦ λυκείου. Ἐδῶ ἐδίδασκαν οἱ καθηγηταὶ τῆς Μεγάλης Σχολῆς τοῦ Γένους Αὐθεντόπουλος, Μοστράτος, Φ. Δημητριάδης, Παχτίκος, Καλλίνικος, οἱ ἀδελφές Σαντοριναίου καὶ πολλὲς γαλλοδιδασκάλισσες, σὲ τρόπο ποὺ ἡ Σχολὴ σὲ λίγο διάστημα εἶχε 450 μαθήτριες, ποὺ ἀποσπάσθηκαν ἀπὸ τὶς προπαγανδιστικὲς σχολὲς καὶ ποὺ ἀνῆκαν σὲ ὅλες τὶς κοινωνικὲς τάξεις. Ἦσαν δηλαδὴ κορίτσια ἐπιστημόνων, καθηγητῶν, ἐμπόρων, ἀλλὰ καὶ βιοπαλαιστῶν, ὅπως ἡ φτωχὴ μαθήτρια Ἐλπὶς Καλογεροπούλου, ποὺ ἡ φωνή της τράβηξε τὴν προσοχὴ τοῦ σοφοῦ μουσικοδιδασκάλου Παχτίκου, κι ἔτσι ἔβαλε τὶς πρῶτες βάσεις στὴν μουσικὴ ἐξέλιξη τῆς διάσημης καλλιτέχνιδος τοῦ τραγουδιοῦ, τῆς γνωστῆς μὲ τ' ὄνομα Σπεράντσα Καλό…» (Ἀπομνημονεύματα Γερμανοῦ Καραβαγγέλη)

     Ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν πρὸς τὴν Ἀλεξάνδρειαν… 

     Τὸ 1897 ἡ οἰκογένεια Καλογεροπούλου μετακομίζει στὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου, ὅπου ἡ δραστήριος ἑλληνικὴ παροικία ἀγκαλιάζει τὴ μελωδικὴ φωνὴ τῆς Ἐλπίδος. Ἡ κα Βιργινία Μπενάκη* (1848-1928), ἐνθάρρυνε τὴ νεαρὴ τραγουδίστρια νὰ συνεχίσῃ τὶς σπουδές της στὴν Εὐρώπη καὶ νὰ λάβῃ τὸ καλλιτεχνικὸ ὄνομα Esperanza Speranza Calo. 

      Στὸ Μιλάνο, σπούδασε τὴν bel canto μὲ τὸν Vittorio Vanzo (1862-1945), ἐπικεφαλῆ τῆς La Scala. Κατόπιν δίνει συναυλίες στὴν Ἀλεξάνδρεια, στὴν Αθήνα, κλπ.., Στὴ συνέχεια πάει στὸ Παρίσι ὅπου ἐγκαταστάθηκε ὀριστικὰ τὸ 1908-1909, τελειοποιώντας τὶς σπουδές της. Ἡ καριέρα τῆς Speranza Calo ἀρχίζει πραγματικὰ κατὰ τὴν περίοδο 1909-1910· ἦταν ἡ ἐποχὴ ποὺ τὸ περιοδικό Le Monde Musical, στὶς 4 Νοεμβρίου και 4 Δεκεμβρίου του 1909, ἀναφέρεται στὶς ἀξιοθαύμαστες ἐπιδόσεις τῆς Ἐλπίδος στὴν χωρὶς συνοδεία ἐρμηνεία ἑλληνικῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν, χωρίς συνοδεία.     

     Ἡ Speranza Calo ὑιοθέτησε ἕνα μάλλον μεγάλο καὶ ποικίλο ρεπερτόριο, τὸ ὁποῖο τραγούδησε τόσο στὸ Παρίσι ὅσο καὶ στὶς περιοδείες της σὲ ὅλη τὴν Εὐρώπη. Ἡ δράση τῆς Speranza Calo γιὰ τὴν ἑλληνικὴ μουσικὴ καὶ γιὰ τὴν διάδοσή της στὸ ἐξωτερικό, τιμήθηκε τὸ 1934 μὲ τὸν Σταυρὸ τῶν Ἰπποτῶν τοῦ Ἐθνικοῦ Τάγματος τοῦ Φοίνικος μέσω τοῦ Ἕλληνος διπλωμάτη Νικόλαο Πολίτη (1872-1942), «κατάθεση εὐγνωμοσύνης γιὰ τὴν ὑπέροχη δουλειὰ ποὺ ἔχετε κάνει ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια γιὰ τὴν διάδοση τῆς ἑλληνικῆς μουσικῆς στὴ Γαλλία».   

     Ἡ Speranza Calo κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ὑπηρέτησε ὡς νοσοκόμα στὸ Καρκασόν τῆς Νότιας Γαλίας· μὲ τὴ λήξη τοῦ πολέμου ἴδρυσε στὸ Παρίσι ἕνα φιλανθρωπικὸ ἴδρυμα γιὰ τὶς ἄπορες οἰκογένειες τῶν τραυματιῶν καὶ τῶν νεκρῶν μουσικῶν, ὅπου ἀφοσιώθηκε ψυχή τε καὶ σώματι.

    Ἡ Speranza Calo εἶναι ἡ μοναδικὴ γυναίκα ποὺ ἔγινε δεκτὴ στὸ Φανάρι (ἀπὸ τὸν Δωρόθεο, τοποτηρητή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου) γιὰ νὰ τραγουδήσῃ σὲ ἕνα ἀκροατήριο ἐπισκόπων, ἀρχιεπίσκοπων, ἱερέων καὶ μαθητῶν τῆς Σχολῆς τοῦ Φαναρίου, τραγούδια τοῦ Μπετόβεν καὶ τὸ βυζαντινὸ τροπάριο Tῌ ΥΠΕΡΜΑΧῼ καί, ὅπως ἀναφέρεται σὲ μία κριτική, «ἡ ἐπιτυχία της ἦταν τεράστια, ἰδίως ὅταν ἀναβίωσε τὸν μύθο τῆς Παναγίας ποὺ ἔσωσε τὴν πόλη» (στὸν «Βόσπορο», 26 Μαρτίου 1920).

Πέθανε στὸ Παρίσι, στὶς 18 Φεβρουαρίου 1949...

 ***

Ἀπολαῦστε τὴν ὑπέροχη φωνή της στὸν παρακάτω σύνδεσμο, νὰ ἐρμηνεύῃ συνταρακτικὰ τὸ τραγοῦδι  «Ὁ Μῦθος τοῦ Βοσκοῦ» καὶ οἱ στίχοι ποὺ ξεχώρισα εἶναι οἱ ἐξῆς:

Ἔβγα Γκόλφω μ' στὸ βουνό

ἔχω λόγο νὰ σοῦ πῷ

νὰ τὸν πῇς στ'ἀφεντικὸ

νὰ τοῦ κόψῃς τὴν καρδιά (τρίς)

~~ 

Μπῆκαν κλέφτες στὸ μαντρὶ

κλέψανε τὸ λαγιαρνὶ 

ποῦ ΄χε τὸ χρυσὸ μαλλὶ

τ'ἀσημένιο χαϊμαλί

~~

ἂχ ἡ μανούλα μου πονεῖ...

«Ὁ Μῦθος τοῦ Βοσκοῦ». Μόλις ἀνοίξει ἡ σελίδα, πατῆστε τὸ κουμπὶ play στὸ track1 καὶ ἀπολαῦστε! --> ΕΔΩ  http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k1281353/f1.item

ΠΗΓΗ: http://anihneftes.blogspot.gr/2014/05/speranza-calo.html