«Ἐπεὶ δ' ἐστὶν ἡ εὐδαιμονία ψυχῆς ἐνέργειά τις κατ' ἀρετὴν τελείαν»
(Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια)
Γράφει η Ελένη Δραμπάλα
Η κυριαρχία του καταναλωτισμού θα μπορούσε να ορισθεί ως μία μετάβαση του περιπλανώμενου ανθρώπου από τις κοινωνίες που είχε θεσπισθεί η απαγόρευση, προς τις κοινωνίες που επιβάλλουν την απόλαυση· τη «δουλειά» αυτή ανέλαβαν αρχικά και συνεχίζουν μέχρι σήμερα με πλήρη αφοσίωση και παρρησία τα ΜΜΕ, διοχετεύοντας με ταχύτητα φωτός την πληροφορία μέσω διαφήμισης απεριόριστου αριθμού καταναλωτικών αγαθών για την ευδαιμονία του «πλήθους», τα περισσότερα των οποίων είναι άχρηστα και περιττά,δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο μία πλειάδα «Αναγκών» και οδηγώντας την ανθρώπινη ύπαρξη σε μία ευδαιμονοθηρία η οποία μειώνει την δημιουργική φύση του ανθρώπου, υποβάλλοντάς τον σ’ έναν στείρο ατομοκεντρισμό, έναν μη-πολιτισμό(προτίμηση της φιλαυτίας αντί της φιλαλληλίας).
Σήμερα,ο σύγχρονος παγκόσμιος πολιτισμός ταυτίζεται με την υλική ευδαιμονία, είναι δηλ. περισσότερο οικονομοκρατικός και ο «ευδαιμονιστικός» πλέον άνθρωπος δεν είναι «ζῶον λόγον έχον», αλλά «ζῶον ἔχον», είναι ο homo habens,σύμφωνα με τον E.Fromm, το «Έχειν» είναι χαρακτηριστικό των δυτικών βιομηχανικών κοινωνιών, στις οποίες η απληστία για χρήμα, δόξα και δύναμη είναιο τρόπος ζωής που κυριαρχεί. Ο άνθρωπος έλκεται και μαγεύεται από τη συσσώρευση νεκρών πραγμάτων, μετατρέπεται σε έναν αχόρταγο άρπαγα, αναζητά απελπισμένα διψασμένος το «ελιξήριο της Ανάγκης» του, πολλαπλασιάζοντας τις πληγές του κυνισμού, του φόβου και της δουλικότητάς του, που εδραιώνει ο ίδιος ως στοιχεία του Έχειν του.
Η εκπαίδευση είναι κι αυτή υποταγμένη στις «Ανάγκες» και στις αρχές της οικονομίας, όπου τα σχολεία δρουν όπως οι βιομηχανικές εταιρείες και τα νοικοκυριά· είναι ο κυριώτερος στόχος των ΜΜΕ και των μεγάλων βιομηχανιών! Το παιδί είναι πλέον η «αγορά», μετατρέπεται σε καταναλωτή, έχει χρήματα και αγοράζει πράγματα.
Πάντως, υπάρχει η βεβαιότητα ότι όλοι κάποτε θα κληθούμε να επιλέξουμε μεταξύ δύο στάσεων ζωής, στις οποίες υπάρχει ιστορική σύνδεση με δύο ομάδες ανθρώπων: τους Αθηναίους και τους Βησιγότθους, εκ των οποίων, σύμφωνα με τον Neil Postman, οι Αθηναίοι είναι οι πατέρες του πολιτισμού (φιλοσοφία, ρητορική, επιστήμες,ποίηση, δημοκρατία, ολυμπιακή ιδέα, πίστη στο «μέτρο»), ενώ οι Βησιγότθοι δεν εκτιμούσαν την παιδεία, την τέχνη, έκαιγαν βιβλιοθήκες, κατέστρεφαν έργα τέχνης κ.λπ. Ο Postman πιστεύει ότι και οι Αθηναίοι και οι Βησιγότθοι βρίσκονται ζωντανοί μέσα μας και εκδηλώνονται από τον τρόπο της ζωής και της έκφρασής μας, είναι το σύνολο των αξιών μας και ο ενστερνισμός τους.
Ελένη Δραμπάλα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αβαγνον