Εκλογές: dejavu (μέσα από πολιτικές γελοιογραφίες)
«Η ώρα επλησίασε κι’αυτή την Κυριακή / στις κάλπες θα προσέλθουμε ανεξαιρέτως όλοι / να ρίξουμε της ψήφου μας το χάρτινο το βόλι./ Το κόμμα θα ψηφίσουμε, που η γνώμη μας ταιριάζει/ με σκέψη και με σύνεση, γι’ αυτό δεν αμφιβάλλω. / Κι’ αν ίσως μετανιώσουμε μια μέρα, δεν πειράζει / στις προσεχείς τις εκλογές, ψηφίζουμε το… άλλο! /Γιατί αυτό το έχουμε στην ελληνίδα γη / τον κάθε χρόνο να ’χουμε και μια…εκλογή! / Στο μεταξύ ακούομεν παντού τους αρχηγούς, / που κάθε μέρα κάνουνε ταξίδια τόσα μίλια, / κι’ απ’ τους εξώστες ομιλούν και τάζουνε λαγούς / και δη με… πετραχείλια! / Θεέ μου, τιθαυμάσια και έξοχα προγράμματα! / Τι υποσχέσεις πλούσιες και τι σπουδαία…τάματα! / Υπόσχονται οι αρχηγοί παντού χαρές πολλές / και παραδείσους θαλερούς, τερπνούς και μυροβόλους, / που τους ακούς ευχάριστα και ζαλισμένος λες: / “Να‘χα εφτά βιβλιάρια να τους ψηφίσω… όλους!»
Με αυτούς τους στίχους σατίριζε τις εκλογές του 1951 στην Ελλάδα, ο Παναγιώτης Παπαδούκας στο περιοδικό Θησαυρός. Είναι τόσες πολλές οι ομοιότητες με το παρόν, ώστε θα μπορούσε άνετα να συνοδεύει κάποιο χιουμοριστικό κείμενο των –προεκλογικών- ημερών μας.
Οι εννέα αναμετρήσεις που έγιναν από τη λήξη της γερμανικής κατοχής, μέχρι την επιβολή της δικτατορίας το ’67, είχαν την… τιμητική τους στις γελοιογραφίες και τα σατιρικά κείμενα που δημοσιεύονταν στα λαϊκά περιοδικά της εποχής, κάθε φορά που πλησίαζε η ώρα της κάλπης.
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, είχε πει ο Μαρξ. Καλύτερη επιβεβαίωση από αυτά τα εφήμερα δημοσιεύματα, δεν θα μπορούσε να υπάρξει! Μόνο τα ονόματα των πολιτικών αρχηγών και οι ονομασίες των κομμάτων άλλαξαν. Όλα τα υπόλοιπα, από τους «μπαλκονάτους» υποψήφιους μέχρι την χλεύη των ψηφοφόρων (κυρίως αυτή!), παραμένουν διαχρονικά και… αδιασάλευτα.
Προικισμένα με το χιούμορ γνωστών κωμωδιογράφων (Νίκος Τσιφόρος, Πολύβιος Βασιλειάδης, Παναγιώτης Παπαδούκας κ.ά.) και οπλισμένα με την αιχμηρή σάτιρα των γελοιογράφων της μεταπολεμικής περιόδου (Μιχάλης Γάλλιας, Αρχέλαος, Βασίλης Χριστοδούλου, Σταμάτης Πολενάκης κ.ά.), όλα αυτά τα σπαρταριστά τεκμήρια των παλαιών εκλογικών αναμετρήσεων μοιάζει σαν να «συνομιλούν» με το σήμερα.
Μπορεί να μην διέθεταν τότε συστήματα σφυγμομετρήσεων και exit poll. Υπήρχαν όμως άλλου είδους μετρήσεις, που διεξάγονταν στο μικρό περίγυρο της γειτονιάς. Στη στήλη του περιοδικού Θεατής με τίτλο «Γλυκερία η Φαρμακόγλωσση», που έγραφε ο Φάνης Κλεάνθης, δημοσιεύθηκε στην εκλογική αναμέτρηση του 1961 μια… Ι.Χ. σφυγμομέτρηση που διεξήγαγε η κουτσομπόλα πρωταγωνίστρια:
«… Για να σου δείξω τι καλή φιλενάδα είμαι, θα σου πω τα αποτελέσματα της γειτονιάς με το νι και με το σίγμα. Λοιπόν, ο φούρναρης ο Θωμάς, θα ψηφίσει ΕΡΕ. Πώς το ξέρω; Σίγουρη, εκατό τα εκατό. Όχι από την εφημερίδα που διαβάζει, γιατί απ’ αυτό δεν μπορείς να καταλάβεις. Λοιπόν, κυρία Κατίνα, να σου πω γιατί θα ψηφίσει ΕΡΕ. Γιατί η πεθερά του υποστηρίζει Ένωση Κέντρου, επειδή της αρέσει ο Παπανδρέου. Κι’ αυτός κάνει πάντα το αντίθετο απ’ ό,τι η πεθερά του. Η γυναίκα του, όμως, θα ψηφίσει Κέντρο γιατί κάνει πάντα ό,τι της πει η μάνα της. Η Ελένη η μοδίστρα θα ψηφίσει Καραμανλή. Βλέπεις έχει αδυναμία στους φρυδάτους. Πάμε παρακάτω. Ο μπακάλης θα ψηφίσει ΕΡΕ. Ο γιος του θα ψηφίσει ΕΔΑ. Γιατί; Βρίσκεις άκρη; Γιατί είναι, λέει, διανοούμενος, δεν είναι μπακάλης. Ο Κωνσταντής ο ζαχαροπλάστης είναι ΕΔΑ, ο παραγιός του όμως, που του δίνει ένα σαραντάρι και πέντε σβερκιές την ημέρα, θα ψηφίσει ΕΡΕ. Γιατί; Ξέρω κι εγώ γιατί; Έτσι είναι ο κόσμος. Ανάποδος. Ο Νικολάκης που δουλεύει στο υπουργείο θα ψηφίσει Κέντρο. Μα, ναι, το ξέρω πως τον διόρισε βουλευτής της ΕΡΕ. Κι ύστερα; Επειδή ο Καραμανλικός τον διόρισε, πρέπει να ψηφίζει συνέχεια αυτόν; Τώρα έπιασε από κοντά έναν του Κέντρου, για να πάρει προαγωγή».
Οι πλουσιοπάροχες υποσχέσεις των υποψηφίων βουλευτών, οι φάτσες τους στις αφίσες που γίνονταν περίγελως των περαστικών, τα ζαρζαβατικά (αντί των γιαουρτιών) που τους εκτόξευαν στις προεκλογικές ομιλίες, αλλά και το «μαύρισμα» που τους επιφύλασσαν οι αγανακτισμένοι ψηφοφόροι, βρίσκονται καταχωρημένα σε αυτή τη μεγάλη πινακοθήκη του γέλιου.
Για να θυμηθούμε ξανά τον Μαρξ, η φάρσα της επανάληψης εντοπίζεται ακόμα και στη διαφημιστική καμπάνια των υποψηφίων. Λόγω της κρίσης (οικονομικής, αλλά και πολιτικών αξιών), απουσιάζουν από τις τρέχουσες εκλογές οι γιγαντοαφίσες και τα αεροπανό που κατακυρίευαν τους δημόσιους χώρους. Εξήντα χρόνια πριν, στις εκλογές του 1951, σημειώθηκε η ίδια απουσία, για λόγους «κατευνασμού των πολιτικών ηθών». Η απαγορευτική διαταγή του υπουργείου σχολιάστηκε απολαυστικά στις σελίδες του περιοδικού Ρομάντσο, με ένα στιχούργημα του Πολύβιου Βασιλειάδη που υπέγραφε με το ψευδώνυμο Ο Πολιτικός:
«Ιδού ένα μυστήριον που δεν μπορείς να λύσης: / Τι διάβολο τους έπιασε με τις τοιχοκολλήσεις / και τις απαγορεύσανε με πείσμα και κακία; / Αυτό είν’ οπωσδήποτε μεγάλη αδικία / που την ψυχαγωγία μας μάς έκανε να χάσουμε / και δεν μπορούμε σήμερα την “πλάκα” μας να σπάσουμε, / όπως την σπάγαμε άλλοτε -τι ευτυχείς ημέρες!- / που φωτογραφιζόντουσαν του Έθνους οι πατέρες / κι ασφυκτικά γεμίζανε οι δρόμοι και οι πιάτσες / από πολλές και διάφορες στραβοχυμένες φάτσες./ Τι αλησμόνητοι καιροί! / Ψάχνω σχεδόν με το κερί / μήπως τυχόν τους ξαναβρώ, μα πού να τους πετύχω; / Χαθήκαν, που να πάρει οργή, / κι οι βουλευταί κι’ οι αρχηγοί / σαν βγουν τ’ αποτελέσματα θα… κολληθούν στον τοίχο! ».
Άρη Μαλανδράκη /protagon.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αβαγνον