Υπόγειος Πειραιάς: το αντιαεροπορικό καταφύγιο του Προφήτη Ηλία
Η ανάρτηση αφιερώνεται σε όλους τους φίλους που αρέσκονται να ακολουθούν είτε από την οθόνη τους, είτε από κοντά τα υπόγεια αυτά μονοπάτια των πόλεων. Και έπεται φυσικά η συνέχεια...
Το παρόν θέμα ίσως αποτελεί για άλλους ένα ασήμαντο ξεχασμένο υπόγειο κάτω από μια πλατεία. Για εμάς όμως είναι μια "εξερεύνηση" σταθμός, από την οποία ξεκίνησε η ιδέα των υπόγειων αστικών εξερευνήσεων. Και από τότε ακολούθησαν πολλές ωραίες στιγμές, κατεβαίνοντας όλο και βαθύτερα, και τελευταία σε όλο και πιο απρόσιτους προορισμούς, στους οποίους για να καταλήξει κανείς πρέπει να ανοίξουν "πύλες", που για πολλά χρόνια έμοιαζαν επτασφράγιστες...
Όπως αναφέρθηκε λοιπόν και σε προηγούμενη ανάρτηση (Καταφύγιο Καστέλας) ένα άλλο υπόγειο πολεμικό καταφύγιο που κατασκευάστηκε για τις ανάγκες του Β΄ παγκοσμίου, βρίσκεται στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Είναι ένα μικρό αντιαεροπορικό καταφύγιο, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλους χώρους, αφού στην ίδια περιοχή υπάρχει και το προηγούμενο της Καστέλας, με το οποίο μοιάζουν κατασκευαστικά (όχι αρχιτεκτονικά), αλλά αυτό εδώ δεν διατηρεί τις εγκαταστάσεις του (υδραυλικά, ηλεκτρικά, κ.λπ.). Θα επαναλάβω και σε αυτή την ανάρτηση ότι οι στοές του είναι περιορισμένου μήκους και δεν επικοινωνούν με καμία άλλη τοποθεσία, ούτε με το πλησιέστερο έτερο καταφύγιο. Οτιδήποτε υφίσταται από αυτό σήμερα είναι κατασκευή σύγχρονη, και επίσης -λόγω μεγέθους- δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως «δίκτυο στοών» όπως αλλού αναφέρεται, ούτε και διαθέτει καταπακτή εξόδου προς την παρακείμενη εκκλησία.
Είναι ένα καλοδιατηρημένο καταφύγιο ως κατασκευή, αλλά επειδή ήταν πάντα προσβάσιμο, δεν έχει διατηρηθεί και καθαρό. Τα τοιχώματα των στοών του είναι λιθόκτιστα και η οροφή τους τοξωτή από μπετόν. Στους υπόγειους διαδρόμους καταλήγουν περίπου 50 σκαλοπάτια, που οδηγούν γύρω στα 10-12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια. Η αίσθηση της κατάβασης προς τα έγκατα είναι (πάντα) ωραία, μόνο που (εδώ) δημιουργεί μια απορία: άραγε ποιος ο λόγος να σκάψουν τόσο βαθιά κάτω από τη γη για την κατασκευή του συγκεκριμένου καταφυγίου; Μήπως χρησιμοποίησαν κάποια ήδη υπάρχουσα αρχαία κατασκευή επενδύοντας απλά τις στοές της με πέτρα και μπετόν; Εξ’ άλλου ολόκληρος ο λόφος, αλλά και όλη η περιοχή είναι γεμάτη από ποικίλα αρχαία υπόγεια κοιλώματα... Παρατηρήστε επίσης στο σχεδιάγραμμα της κάτοψης, το μεγάλο “κενό” που περικλείουν οι περιμετρικές στοές. Άξιον απορίας είναι, γιατί και ο χώρος αυτός να μην αξιοποιηθεί, αυξάνοντας τον όγκο του καταφυγίου, αν βέβαια η κατασκευή πραγματοποιήθηκε από την αρχή...
Περιήγηση στο εσωτερικό
Αφού μετακινήσαμε τη μεταλλική σχάρα που σκέπαζε το άνοιγμα της καταπακτής, εισχωρήσαμε κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.
Τα πρώτα σκαλοπάτια, καταλήγουν σε ένα «τρίστρατο».
Ένας ανηφορικός διάδρομος οδηγεί ευθεία και πάλι επάνω, στην πλαϊνή κλεισμένη είσοδο.
Δεξιά κάτω (ή αριστερά, καθώς επιστρέφουμε από την μπαζωμένη είσοδο) κι άλλες σκάλες οδηγούν ακόμη χαμηλότερα.
Στο τέλος των τσιμεντένιων σκαλοπατιών, υπάρχει σχεδιασμένο με κιμωλία ένα πρόχειρο σχεδιάγραμμα του καταφυγίου...
...στο κέντρο του οποίου υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό (?).
Πρόκειται για τον προαναφερόμενο αποκλεισμένο χώρο που περικλείεται από στοές χωρίς να διαθέτει πρόσβαση.
Από το παραπάνω σημείο συνεχίζοντας ευθεία, περνώντας από ευρύχωρους κύριους θαλάμους, καταλήγουμε σε πέρασμα προς μία ακόμη σκάλα (ΚΛΕΙΣΤΑ).
Οι στοές, στα τοιχώματα των οποίων διαβάσαμε σημειώσεις παλιών επισκεπτών, κυκλώνουν τον απροσπέλαστο (?) χώρο και καταλήγουν στον διάδρομο προς τη σκάλα, την οποία και ανεβήκαμε.
Τα σκαλοπάτια καταλήγουν σε ένα σημείο με δύο διακλαδώσεις οι οποίες ανεβαίνουν προς στην επιφάνεια, σε μία κλεισμένη σήμερα έξοδο η κάθε μια.
Στη συνέχεια κατεβήκαμε προς τα πίσω, αφού δεν μπορούσαμε να βγούμε από εδώ.
Και αφού διασχίσαμε ξανά το καταφύγιο, πήραμε τον ανηφορικό δρόμο προς την επιφάνεια.
Δεξιά βρίσκεται η μπαζωμένη είσοδος, αριστερά το σημείο εισόδου μας.
Κάτω από την έξοδο, καθώς η ώρα είχε πια περάσει...
Το τέλος αυτής της επίσκεψης, σηματοδότησε τότε (καλοκαίρι του 2011) την αρχή μιας μεγάλης σειράς αντίστοιχων επισκέψεων στην Αθήνα, τον Πειραιά αλλά και εκτός πόλης, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Ακολουθούμε τα ίχνη των παλαιότερων σε γνωστές -θρυλικές πια- υπόγειες τοποθεσίες, αλλά δε λείπουν και οι φορές που η έρευνα είναι πρωτότυπη, και μας φέρνει αντιμέτωπους με άγνωστα μέχρι στιγμής εντυπωσιακά υπόγεια παλαιά ή νεότερα κατασκευάσματα.
Το άρθρο αυτό αποτελεί φόρο τιμής και στην περιοχή του Πειραιά, από όπου ξεκίνησε το ερευνητικό αντικείμενο που ονομάζουμε αστική σπηλαιολογία, και παρουσιάζουμε στο παρόν ομώνυμο ιστολόγιο. Αυτό, με αφορμή την τελευταία μας πρόσφατη εξερεύνηση που πραγματοποιήθηκε και πάλι εδώ, στο κέντρο της πόλης, και κατατάσσεται στην κατηγορία των πρωτότυπων ερευνών που οδηγούν σε αρχαίες υπόγειες στοές ανεξερεύνητες μέχρι σήμερα, παρ' όλο που βρίσκονται κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια μας. Στο συγκεκριμένο εγχείρημα, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς, θα αναφερθούμε εν καιρώ, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες μελέτες και οι διεργασίες των επίσημων ανακοινώσεων.
Κείμενο, φωτογραφίες: Παναγιώτης Δευτεραίος
Δραστηριότητα: αστική σπηλαιολογία (urban speleology) Συμμετείχαν: Γεωργία Μπουρμπούλη, Παναγιώτης Δευτεραίος
Πηγή σχεδιαγράμματος:
Βασίλης Στάμος, Υπόγεια Αθήνα; Η συνομωσία ενός μύθου, Αθήνα 2003
ΠΗΓΗ: http://urbanspeleology.blogspot.gr/2014/02/blog-post_16.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αβαγνον